Afgelopen donderdag verscheen de nieuwe Challenger50, de jaarlijkse lijst met vijftig meest uitdagende bedrijven van Nederland. Ondernemers die het anders, beter, sneller of duurzamer doen dan de gevestigde orde en daarmee impact maken.
De vijftig succesvolle uitdagers die de wereld op veel manieren beter maken, zijn ons allemaal even lief. Toch reiken we jaarlijks ook de Challenger Award uit, de (lelijke) beker voor de ondernemers die nog nét even boven het maaiveld vol uitdagers uitsteken.
De jury heeft zich over een shortlist met tien toppers gebogen om de drie finalisten aan te wijzen die zij graag wil zien komen pitchen. Dit zijn de drie challengers die donderdagmiddag misschien hun naamplaatje naast dat van Crisp, Hydraloop en Picnic mogen plakken op de sokkel van de befaamde Challenger-wisseltrofee:
Nostics: bloedsnelle testkits
Eva Rennen, Vincent Laban en Rochelle Niemeijer ontwikkelen met Nostics een minilab waarmee je razendsnel op bacteriële infecties kunt testen. Daarmee dagen ze traditionele laboratoria zoals BD, Biomerieux en Bruker uit.
Wie een infectieziekte heeft, moet vaak dagen wachten op laboratoriumresultaten voordat de juiste behandeling kan starten. Het Amsterdamse Nostics ontwikkelt een diagnostisch platform waarmee artsen binnen vijftien minuten weten welke bacterie een infectie veroorzaakt. De technologie combineert fotonica, nanotechnologie en machine learning om razendsnel bacteriën te identificeren. ‘Dit kan een revolutie betekenen in de strijd tegen antibioticaresistentie’, zegt medeoprichter Rennen.
Het eerste product richt zich op blaasontstekingen, waar jaarlijks 400 miljoen mensen wereldwijd aan lijden. Het team van 22 medewerkers werkt hard aan de ontwikkeling en klinische validatie van hun eerste product. Nostics heeft al een entiteit in de Verenigde Staten opgezet en is in gesprek met de Amerikaanse gezondheidswaakhond FDA voor goedkeuring.
Cradle: eiwitten ontwerpen met AI
Jelle Prins, Stef van Grieken, Elise de Reus, Harmen van Rossum en Eli Bixby bouwen met Cradle een AI-platform om eiwitten te ontwerpen die gebruikt worden in alles van medicijnen tot wasmiddelen en van voedingsingrediënten tot bioplastics.
De software van Cradle werkt vergelijkbaar met ChatGPT: gebruikers voeren een basisstructuur in met de gewenste eigenschappen, waarna het AI-model suggesties doet voor aanpassingen. De Reus: ‘Een eiwit is een kralenketting van aaneengeschakelde aminozuren. Als woorden in een zin. Onze software voorspelt hoe je grammaticaal correcte zinnen vormt.’
Een grote farmaceut wist met behulp van Cradle in één maand een vaccin te ontwerpen, waar dat normaal meer dan twee jaar zou duren en tien keer zo duur zou zijn. Ook grote namen als Novo Nordisk, Grifols en Novozymes maken gebruik van het platform, waarvoor de oprichters in verschillende rondes in totaal 32 miljoen euro ophaalden bij investeerders als Index Ventures en Kindred Capital. Het veertigkoppige team bestaat uit een mix van biologen, programmeurs en machine learning-experts.
Carbyon: CO2 omzetten in brandstof
Hans De Neve ontwikkelt met Carbyon een methode om efficiënt CO2 uit de lucht te filteren en onder meer om te zetten in alternatieve brandstoffen. Direct Air Capture (DAC) lijkt een kansrijke manier om de CO2-uitstoot uit het verleden goed te maken. De Eindhovense spin-off van TNO heeft een technologie ontwikkeld die binnen één minuut een hoeveelheid CO2 uit de lucht filtert waar andere oplossingen twee uur voor nodig hebben.
Carbyon haalde in verschillende rondes 25 miljoen aan kapitaal op en won in 2022 de XPRIZE Carbon Removal Milestone Award ter waarde van 1 miljoen dollar, uitgereikt door Elon Musk zelf. Met inmiddels 45 medewerkers ziet Carbyon vooral kansen in de luchtvaart- en scheepvaartsector voor zijn technologie om een alternatief te bieden voor fossiele brandstoffen.
‘Over drie jaar hebben wij dertig machines wereldwijd in het veld staan bij verschillende pilotpartners’, zegt De Neve. ‘Daarnaast bouwen we een fabriek die in 2031 50.000 machines per jaar gaat produceren.’ Het uiteindelijke doel is om in 2050 minimaal 5 miljard ton CO2 per jaar uit de lucht te filteren.
Pitches voor een sterke jury
De finalisten pitchen op donderdag 14 november, voorafgaand aan het Challenger-event, achter gesloten deuren voor een sterke jury. Die zaagt de uitdagers door over hun marktpotentie en businessmodel, de mate waarin ze iets nieuws/beters/disruptiefs brengen, de kwaliteit van het team en de tractie. Maar ook: hoe uitdagend is hun ondernemerschap? Hebben ze echt lef en ambitie om de gevestigde orde te laten zien hoe het anders kan?
MT/Sprout is bijzonder vereerd met de jury van dit jaar:
Janneke Niessen (CapitalT)
Nadat ze haar adtechbedrijf Improve Digital had verkocht, startte Janneke Niessen met Eva de Mol CapitalT, een venturecapitalfirma die investeert in bedrijven in onder andere climate tech en future of work. In haar eigen bedrijven zijn de teams divers, dat geldt ook voor CapitalT en haar portfoliobedrijven.
Patrick Kerssemakers (Dutch Founders Fund)
FonQ-oprichter Patrick Kerssemakers sloeg na de verkoop van zijn webwarenhuis aan het investeren in startups. Enkele jaren geleden sloeg hij de handen ineen met enkele kindred spirits en werd Dutch Founders Fund geboren, de venturecapitalfirma die inzet op de marktplaatsen van morgen.
Shawn Harris (Orange Wings Investments)
Ondernemer Shawn ‘avocado queen’ Harris heeft haar vleugels al lang uitgeslagen buiten de wereld van eetrijpe vruchten. Met Orange Wings Investments helpt ze startups groeien met een sterke missie, van dronebouwer Avy tot Nina.care.
Erik de Heer (EYnovation).
Bij EY helpt associate partner Erik de Heer met EYnovation high-potential startups en scaleups sneller en duurzaam te groeien. Hij is ook leader bij EY Emerging Entrepreneur of the Year, waar elk jaar de beste startupondernemers om de prestigieuze titel strijden.
Marissa de Boer (SusPhos)
Winnaar van de Challenger50-award in 2023 met SusPhos, de scaleup die fosfaat en een cementvervanger haalt uit afvalwater. As we speak wordt getekend aan een eerste fabriek, waarvoor De Boer volgend jaar groen licht verwacht.
De Challenger50 wordt in 2024 mede mogelijk gemaakt door EY, Vodafone Business, Unique, Gapstars en B. Amsterdam
Bekijk ook:
