In 1966 begon hij met zijn eerste Free Record Shop in Schiedam. Hans Breukhoven kun je een entrepreneur van de straat noemen. Zijn eerste geld verdiende de Rotterdammer bijvoorbeeld met handel in pruiken op de markt en met onroerend goed. Vijf jaar later mocht hij zich al gevierd ondernemer rekenen.
Hij openende in de ene na de andere stad platenwinkels onder de naam Free Record Shop. Het woord Free (vrij) koos hij omdat hij zich niet aansloot bij de brancheorganisatie die de import van platen in Nederland verzorgde. In die tijd was de popcultuur nog in opkomst, de verkoop van platen verliep niet via speciaalzaken, maar veelal elektronicazaken. Het was iets wat ze erbij deden.
Breukhoven trok zich niets van de prijsafspraken aan. Hij bedacht zijn eigen formule voor een platenspeciaalzaak, focuste zich op pop-lp’s en andere commercieel interessante segmenten. Hij kocht direct in het buitenland in en wist zich als een echte marktvechter een plaats te veroveren in de entertainmentwereld. In de jaren tachtig wist Breukhoven, terwijl hij eerst niet moest hebben van de platte schijfjes, te profiteren van de opkomst van cd’s. In 30 jaar tijd zette hij een succesvol imperium van platenzaken op en beleefde in 2002 zijn beste jaar ooit met een nettowinst van 12 miljoen euro.
Daarna ging het bergafwaarts. Vorig jaar trad hij terug als bestuurder. Begin van de lente kreeg hij de fiscus al op bezoek en werd het duidelijk dat hij zijn winkels moet gaan verkopen. De ondernemer kan de rekeningen niet meer betalen en wil nu een akkoord met zijn crediteuren afdwingen. In een laatste reddingspoging wordt dan geprobeerd om de meer dan 130 filialen door te verkopen aan ProCures, de investeringsmaatschappij die ook boekenwinkel De Slegte heeft overgenomen. Die kocht recent al de Belgische winkels van Free Record Shop en nam Game Mania over, dat sinds 2006 in hand van Free Record Shop was. Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de teloorgang van het bedrijf?
1. Opkomst van het internet
Eerst was er de opkomst van het illegale downloaden en later kwam daar nog eens fijn de nieuwe digitale muziekwinkel van Steve Jobs overheen. De iPod-dragende muziekconsument lieten de fysieke winkels van Breukhoven links liggen. Waar de ondernemer in de jaren 80 en 90 goud geld verdiende aan eerst de lp en later de cd, is er voor hem geen droog brood te verdienen met de verkoop van iTunes. Free Record Shop heeft ook niet het publiek van muziekliefhebbers die in de veertig zijn en die wél veel geld willen neerleggen voor luxe heruitgaven. Ook heeft de ondernemer niet snel genoeg de omschakeling naar een succesvolle webshop kunnen maken, omdat het opgescheept zat met duurbetaald vastgoed.
2. Concurrentie vanuit andere sectoren
Waar Breukhoven in de jaren 90 rustig 40 gulden kon rekenen voor een cd, is die tijd helemaal voorbij. En dat ligt niet alleen aan het internet. De Kruidvat is inmiddels beroemd in Nederland met het spotgoedkoop aanbieden van klassieke meesters. Maar ook de Mediamarkt, Blokker en Shell-stations verkopen tegenwoordig muziek aan hun klanten. Deze branchevreemde concurrentie heeft ook bij Free Record Shop voor een kaalslag gezorgd. Los van het internet maakte dit een pijnlijk punt duidelijk: er is jarenlang veel te veel betaald voor cd’s.
3. De economische crisis
Hier legt het huidige management natuurlijk de nadruk op. Sinds 2008 hakt de recessie er bij Breukhoven in. Was de consument al een beetje vies van zijn dure cd’s geworden, na het omvallen van Lehman Brothers en de neergang in de economie liet de consument het helemaal afweten. Het is de ondernemer niet gelukt daar een antwoord op te vinden. Het zocht het antwoord in verbreding, zoals als het verkopen van games en dvd’s. In de praktijk leverde het een verschraling op en niet een verbetering voor consumenten. Wie door een Free Record Shop loopt, heeft het gevoel door een outlet te lopen en daar zijn er al zo veel van. Het lukte Free Record Shop zich niet meer te om zich te onderscheiden. De crisis leidde niet tot innovatie, maar een tot een defensieve reactie: het sluiten van winkels en het terugschroeven van het assortiment.
4. Verkeerd management
Hoe briljant en slim de ondernemer in de jaren 80 en 90 was, zo slecht ging na 2000. Het was een dappere beslissing om het concern van de beurs te halen om in alle rust het bedrijf te kunnen uitbouwen. Breukhoven steekt ook de hand in eigen boezem en verwijt zichzelf dat hij zijn directie te lang heeft laten aanrommelen. Als er beter was bestuurd dan had Free Record Shop misschien veel sneller de omschakeling kunnen maken naar het nieuwe digitale tijdperk. In 2006 nam hij daarom zelf weer het roer over bij de Free Record Shop. Maar er zijn vervolgens ook een aantal domme keuzes gemaakt. Zo is een avontuur in Scandinavië op een drama uitgelopen. Dit leverde een internationale kater op en van internationalisering moest juist de terugkeer naar groei komen. Ook heeft het geprobeerd om Expo over te nemen, maar moest de poster/prullariawinkels later weer afstoten. Hiermee ging allemaal kostbare tijd, geld en energie verloren. Het zorgde uiteindelijk allemaal voor de dat de ondernemer de rekeningen niet meer kon betalen en faillissement heeft moeten aanvragen.
