Veel mensen denken van zichzelf dat ze heel wat zelfkennis hebben, maar in mijn ervaring valt dat vaak tegen. Ze kennen hoogstens hun eigen vrije ruimte. Deze term komt uit een communicatiemodel dat het Johari-venster heet. Het geeft inzicht in verschillende aspecten van jezelf waar je normaal liever niet bij stilstaat. Ideaal voor zelfinzicht dus.
Het Johari-venster bestaat uit vier kwadranten, opgebouwd uit aspecten van je persoonlijkheid die bekend en onbekend zijn bij jezelf en bij anderen.
Het idee van dit model is dat communicatie het prettigst verloopt in de vrije, of open ruimte. Het doel is dan ook om deze ruimte zo groot mogelijk te maken. De drie andere kwadranten kun je zien als kanten van jezelf waarover je geen of gebrekkige zelfkennis hebt. Inzicht en communicatie hierover zorgen dat je deze dingen in de vrije ruimte kunt brengen. Out in the open.
Blinde vlekken hebben we allemaal
Blinde vlekken in je persoonlijkheid zijn dingen die anderen wel zien, maar jijzelf niet. Dit kunnen kleine genante dingen zijn zoals zweetvoeten of een slechte adem. Maar vaak gaat het ook om de keerzijde van een talent. Iemand die daadkrachtig is heeft vaak niet door dat hij ook een drammer kan zijn. Iemand die creatief is heeft niet door dat ze ook een zwever is.
Uit de bubbel van wensdenken
De manier om je bewust te worden van blinde vlekken is simpel: zorg voor feedback van je omgeving. Maar zoals we eerder zagen is het voor leidinggevenden lastig om eerlijke feedback te krijgen. Je zult er actief aan moeten werken om uit je bubbel van wensdenken te breken. Je teamleden hebben er belang bij niet al te kritisch te zijn naar degene die hun salarisverhogingen en promotiekansen bepaalt.
Emotionele incontinentie
Zaken die je liever voor je houdt – die wel bekend zijn aan jezelf maar niet aan anderen – liggen in het verborgen gebied. Zoals met veel zaken die je binnen moet houden, gaat dat aan je knagen (denk aan de bekende binnenvetter), en de uitdaging is dan ook om er juist wél over te communiceren. Zeker niet met de hele wereld, dat is emotionele incontinentie, en niet in je eigen belang Dus bespreek deze zaken met iemand die je 100% vertrouwt en waarbij je zeker weet dat zaken niet via de band bij je terugkomen.
Nonnen in Vught
Als het gaat om onschuldige gebreken die je probeert te verdoezelen, en dat doen we allemaal, dan is de beste oplossing om er gewoon open over te zijn. Is je Engels bijvoorbeeld een stuk minder vloeiend dan je altijd hebt voorgedaan, geef dat dan gewoon toe. Dat lucht op en dan kan je een bijspijkercursus gaan doen bij de nonnen in Vught.
Drankprobleem
Bij gevoeligere zaken raad ik je aan met een vertrouwenspersoon te spreken, bijvoorbeeld een coach. Loop je al tijden rond met een verborgen drankprobleem, dan wil je dat uiteraard niet aan iedereen mededelen. Zou ik je niet aanraden. Maar je zult het aan iemand moeten vertellen in het belang van je eigen emotionele en fysieke gezondheid. Het verborgen gebied moet eerst open ruimte worden om je probleem op te kunnen lossen. Praat erover.
Het vierde Johari-kwadrant ten slotte, je onbekende zelf, is de grootste uitdaging voor zelfkennis. Hier ga ik volgende keer uitgebreid op in.
