Deze zomer was voor veel ondernemers extra bijzonder. Omdat we alsnog even weg konden met z’n allen, in eigen land of zelfs daarbuiten. Een groot cadeau na de coronalockdown, zeker in de wetenschap dat er nog wel zo’n periode aan zou kunnen komen.
Als je erin zit, ga je door. Móét je door. Alle hens aan dek en roeien met de riemen die je hebt. En toen was er opeens even ruimte en rust. Stilte.
Zelf was ik twee weekjes naar Frankrijk, waar we met onze familie ergens in een afgelegen bos vertoefden in de Auvergne. Stapel boeken mee zoals in iedere vakantie, af en toe in gedachten verzonken en in de verte starend, reflecterend op de afgelopen periode. Dat hoort een beetje bij de zomervakantie voor mij.
Dit keer had het een extra lading. Niet in de minste plaats door het boek dat ik las, Theory U van MIT-docent Otto Scharmer.
Pijncijfers
Scharmer vertelt daarin over de ‘three divides’ waar we als mens in deze tijdgeest mee te maken hebben: de ecologische, de sociale en de spirituele. Aan alle drie kan een getal gehangen worden, namelijk:
- Anderhalf keer de herstelcapaciteit van de aarde die wij momenteel per jaar gemiddeld gebruiken;
- 8 miljardairs die met elkaar even veel bezitten als 3,8 miljard mensen (oftewel de helft van de wereldbevolking) en
- 800.000 mensen die jaarlijks een eind aan hun leven maken. Meer dan alle oorlogsslachtoffers, slachtoffers van misdrijven en natuurrampen bij elkaar opgeteld.
Met uitzondering van het laatste getal wellicht, is het voor de meesten van ons weinig nieuws onder de zon. We weten al lange tijd dat we in een veel te hoog tempo de aarde uithollen. En dat er nog steeds extreme ongelijkheid in de wereld is, lijken we gewoon te accepteren, als een fait accompli. Dat depressies de afgelopen jaren ook ernstig toenemen, met name in de landen waar mensen de laatste decennia steeds meer en meer geld verdienden en spullen verzamelden, zien we ook steeds vaker in onze directe omgeving. Of misschien ook weleens bij onszelf. Maar als deze drie cijfers die momenteel de staat van de wereld aangeven even op een rijtje staan, kan je als ondernemend mens toch bijna niet anders denken dan: wat kan ik doen om dit een halt toe te roepen?
Hoewel dit geen vrolijk begin van een boek is, laat staan van een blog voor Sprout, stemde de rest van het verhaal mij eigenlijk wel positief. Theory U is een enorm inspirerend handboek voor change makers en dat moet ons toch aanspreken, als we het woord changemaker letterlijk vertalen.
Naar binnen
83 procent van de generatie Y, beter bekend als de millennials, wil dat bedrijven een standpunt innemen als het gaat om sustainability. De jongere Generatie Z lijkt de daad nog meer bij het woord te voegen en is meer dan welke generatie ervoor bereid zich als vrijwilliger in te zetten voor een betere wereld (60 procent ten opzichte van 40 procent bij generatie Y). Afgelopen jaren hebben wij binnen The Present, een initiatief waarmee we ondernemers verbinden met organisaties die zich inzetten voor vluchtelingen, ook aan den lijve mogen ervaren hoeveel mensen graag van betekenis willen zijn voor de wereld, bereid zijn hun kennis en expertise te doneren, steeds minder geïnteresseerd zijn in ‘meer en groter’. Of zoals Scharmer het verwoordt:
‘What is dying and dysintegrating is a world of Me first, bigger is better, and special interest group-driven decision making that had led us into a state of organized irresponsibility.’ We voelen het allemaal en we zijn collectief driftig op zoek naar nieuwe systemen. Vanuit dat voelen, dat dieper weten en de toenemende drive om daar ook daadwerkelijk werk van te maken, gaat een ongekende energie uit. Het moet anders en kán anders. De oude systemen dienen ons niet langer, vinden steeds meer van ons.
Tegelijkertijd zijn we diezelfde systemen waar we ons nu tegen verzetten. Managementgoeroe Peter Senge zegt hierover: ‘Organizations work the way human beings create them. Yet people inside these organizations maintain that it is the system that causes their problems.’ En hiermee legt Senge de vinger op de zere plek. Echte verandering kan alleen van binnenuit komen, van binnen in onszelf. En daarvoor moeten we vaker de rust en stilte opzoeken, in plaats van almaar fast forward vooruit. De sociale isolatie van afgelopen maanden hielp ons daar misschien wel een beetje bij.
Stilstand is vooruitgang
De afgelopen vijftien jaar heb ik de ene na de andere ondernemer tegen de lamp zien lopen in zijn of haar zelfgecreëerde rat race gericht op groei en versnelling. Mezelf inbegrepen. Het is en wordt ons nog steeds een beetje met de paplepel ingegoten: ‘stilstand is achteruitgang’ en als we érgens bang voor zijn is het wel voor achteruitgang.
Maar de keerzijde van het ouderwetse groeidenken is dat we er vaak te veel energie doorheen jagen. Niet alleen van onszelf maar ook van onze omgeving: andere mensen en onze planeet. Bovendien worden de vruchten van de grootste oogstjaren vrijwel altijd onevenredig verdeeld. Last, but not least hebben we nauwelijks meer tijd om stil te staan bij wie we zijn en waarom we hier zijn. En daar worden de meeste mensen op termijn niet vrolijk man. Kortom: de ‘three divides’ van de huidige wereld zien we ook terug in onze eigen wereld, in onze eigen levens en ondernemingen. Als we niet opletten. Als we niet regelmatig stilstaan.
Opstartproblemen
Ik vond het dit jaar niet zo makkelijk om weer op te starten na die twee weken rust in Frankrijk. Normaal heb ik daar niet zo’n last van. Misschien is het de onzekerheid van Covid-19. Het back to reality-gevoel waarbij de ‘reality’ wat minder vrolijk is dan normaal. Of misschien is er iets meer langdurige stilte nodig om te bepalen wat er moet veranderen in onszelf en daarmee in de wereld om ons heen. Ik ga proberen wat meer te ondernemen vanuit stilte. Doe je mee?
