Stel je voor dat ‘onze’ AI-robots het zware werk doen voor Amerikaanse en Chinese orchestratie-AI’s, vergelijkbaar met hoe goedkope arbeid uit Afrika en Zuidoost-Azië wordt ingezet om te produceren wat wij nodig hebben.
Stel je voor dat de EU alleen nog waarde heeft als toeristische bestemming voor Amerikanen en Chinezen, waar zij onze gebouwen en kunst bewonderen als overblijfselen van een beschaving die ooit de wereld leidde. Zoals wij nu naar Egypte reizen om ons te vergapen aan de piramides en farao’s. Europa als openluchtmuseum.
Het verval van Europese innovatiekracht
De EU heeft vrijwel al zijn innovatiekracht verloren. Er zijn nauwelijks sectoren waarin Europa nog een leidende positie heeft. Vijftig jaar geleden waren de economieën van de oorspronkelijke EU-landen en de VS nog vergelijkbaar in omvang. Vergelijk je dezelfde zes EU-landen van toen met de VS nu, dan is Amerika meer dan twee keer zo groot. Dit is het resultaat van decennia waarin Europa zijn voorsprong heeft verspeeld.
De cijfers spreken boekdelen. In de afgelopen vijftig jaar heeft de EU slechts een handvol bedrijven voortgebracht die een marktwaarde van meer dan 10 miljard euro hebben bereikt. In de VS zijn dat er honderden, en in China tientallen.
Dit gaat niet alleen over beurswaarde: het betekent dat de echte economische macht, de beslissingsbevoegdheid en de richting van innovatie steeds meer in Amerikaanse en Chinese handen komt te liggen. De welvaart verschuift daarmee naar de regio’s waar deze bedrijven hun hoofdkantoren hebben. Het is een stille maar gestage exodus van economische invloed.
Lees ook: Europa’s pijnlijke conclusie: onze beste startups vluchten naar Amerika
Stabiliteit boven innovatie
Hoewel de EU officieel één interne markt vormt, blijft de praktijk anders. Onze markten zijn versnipperd: elk land heeft zijn eigen regels, taal en culturele barrières. Daarbij verdrinken we in regelgeving die bedoeld is om ons te beschermen, maar die innovatie juist verstikt.
In Silicon Valley gedijt men op ambitie en risico’s, waar falen wordt gezien als een essentiële stap naar succes. In Europa is falen echter een smet op je cv, een teken van onbekwaamheid dat je jarenlang achtervolgt.
Deze culturele angst voor mislukking zorgt ervoor dat veel potentiële ondernemers hun dromen nooit durven najagen. We hebben een systeem gecreëerd dat stabiliteit boven alles verkiest, maar vergeten dat echte vooruitgang vaak voortkomt uit het nemen van risico’s.
Voorkeur voor Amerikaans
Tot overmaat van ramp kiezen we technologisch gezien bijna standaard voor Amerikaanse producten en diensten. Niet alleen omdat ze vaak beter zijn, maar ook omdat we succes eerder toekennen aan vreemden in San Francisco dan aan onze buren.
Zelf betrap ik me hier ook op. Als ik moet kiezen tussen een Amerikaanse of Europese oplossing, neig ik automatisch naar de Amerikaanse optie. Dit is een self-fulfilling prophecy: door ons gebrek aan vertrouwen in Europese innovatie maken we het onze eigen bedrijven nóg moeilijker om te groeien en excelleren.
Is herstel mogelijk?
Herstel begint met erkenning en acceptatie van het probleem. Maar de vraag is of deze achteruitgang überhaupt nog te keren is. En zo ja, hoe veranderen we dan van koers voordat het te laat is? Want als we zo doorgaan, wordt Europa misschien nog sneller een openluchtmuseum dan we denken.
