Op zoek naar groeigeld? Bekijk de Sprout Funding Toolkit
Bij een startup of scaleup denkt iedereen aan groei. Groei van het aantal gebruikers, groei van de omzet en groei van de waardering van de onderneming. Wat nou als het tegen zit en de waardering van de onderneming bij een volgende financieringsronde lager uitpakt dan die daarvoor?
Dat heet in venture capital-begrippen een downround. Hiervoor nemen investeerders anti-verwateringsclausules op. Zodat zij in het geval van een downround gecompenseerd worden voor de – achteraf bezien – te hoge uitgifteprijs die zij betaald hebben voor hun aandelen.
Full ratchet
In de basis zijn er twee soorten anti-verwateringsclausules: full ratchet en weighted average. Full ratched betekent dat de investeerder bij een downround in de positie wordt gebracht alsof hij ook tegen deze lagere uitgifteprijs geïnvesteerd zou hebben. Dit gebeurt meestal door extra aandelen om niet (gratis dus) aan de investeerder uit te geven.
Voorbeeld: een investeerder stapt in bij een Series A-ronde. Voor een uitgifteprijs van 2 euro per aandeel verkrijgt hij 2 miljoen aandelen. Bij de opvolgende Series B ronde is de uitgifteprijs 1 euro per aandeel. Op basis van een full ratchet anti-verwateringsbeding worden aan hem 2 miljoen extra aandelen uitgegeven zonder dat hij daar iets voor hoeft te betalen. Hiermee is de gemiddelde door hem betaalde uitgifteprijs ook 1 euro.
Dit is een investeerdersvriendelijke variant van een anti-verwateringsbeding.
Weighted average
Bij een weighted average anti-verwateringsbeding wordt de omvang van de verschillende financieringsrondes in acht genomen. De uitgifteprijs wordt niet teruggebracht naar die van de laatste financieringsronde, maar er wordt een nieuwe uitgifteprijs bepaald op basis van het gewogen gemiddelde van verschillende rondes.
Voorbeeld: de investeerder is ook hier ingestapt bij de Series A-ronde. Voor een uitgifteprijs van 2 euro per aandeel verkrijgt hij 2 miljoen aandelen. Er vindt een tussenronde plaats waarbij slechts 1 miljoen euro wordt opgehaald tegen een lagere uitgifteprijs van 1 euro per aandeel. Op basis van een weighted average anti-verwateringsbeding wordt een nieuwe uitgifteprijs vastgesteld door het totaal van beide financieringsrondes (4 miljoen euro + 1 miljoen euro) te delen door het totaal aantal uitgegeven aandelen in beide rondes (2 miljoen + 1 miljoen). De weighted average uitgifteprijs komt uit op 1,67 euro per aandeel. De investeerder moet dan in de positie worden gebracht alsof hij 1,67 euro per aandeel betaald zou hebben. Hiervoor worden 395.209 extra aandelen om niet aan hem uitgegeven (in plaats van 2 miljoen extra aandelen als een full ratchet zou zijn afgesproken).
Om het nog iets ingewikkelder te maken, kan bij een weighted average de nieuwe uitgifteprijs afgezet worden tegen alle uitstaande aandelen (broad based weighted average) of alleen de aandelen van de vorige investeringsronde (narrow based weighted average). Daarnaast kan de impact van een anti-verwateringsbeding afgezakt worden door deze te beperken tot enkel de volgende financieringsronde of hier een einddatum aan te koppelen. Ook worden soms bepaalde uitgiftes uitgesloten zoals de uitgifte van aandelen in het kader van een werknemersparticipatieplan.
In Amerika is een broad based weighted average anti-verwateringsbeding de standaard. In Nederland komen alle varianten voor.
Vicieuze cirkel
Een investeerder neemt veelal als uitgangspunt de pre-money-waardering van een onderneming op volledig verwaterde basis, hetgeen zoveel betekent als: ervan uitgaande dat alle uitstaande opties, conversierechten, etc. zijn uitgevoerd. Indien zijn investering in het geval van een downround leidt tot de uitgifte van aandelen aan eerdere investeerders op basis van een anti-verwateringsbeding, verandert daardoor zijn uitgifteprijs. Dit heeft weer tot gevolg dat de aanspraken op grond van een anti-verwateringsbeding groter worden, etc. Het vergt wat rekeninzicht om hieruit te komen. (meer hierover)
Overtreffende trap
De overtreffende trap in anti-verwateringsbedingen is een beding dat bepaalt dat het belang van een investeerder te allen tijde, of totdat een bepaalde (hogere) waardering is bereikt, niet minder dan x% kan worden en de investeerder in voorkomende gevallen extra aandelen krijgt uitgegeven. Veel accelerators werken met dit soort bedingen. Dit heeft weinig meer met bescherming tegen downrounds te maken, maar is in feite een voorschot op de toekomst. Dit kan een afschrikwekkende werking hebben op investeerders indien een startup geld gaat ophalen na het accelerator-programma te hebben doorlopen.
Het kan ook nog dat nieuwe investeerders bij een downround überhaupt niets moeten hebben van eerder afgesproken anti-verwateringsbedingen, omdat deze ongeacht vorm en inhoud ten koste gaan van het belang van de founders met als risico dat de founders minder gemotiveerd raken. Ook hier geldt dus weer: keep it reasonable.
