Koen Aarns (24, foto boven), Kasper Kooijman (27), Thijs Kranenburg (25) en Martijn Keizer (24) pitchten hun AI-zoekmachine Bluetick donderdag via Zoom (foto rechts) in de finale van de 25 onder de 25, de lijst met veelbelovende jonge ondernemers. Na het verlossende woord van de jury zochten de vier elkaar op in Utrecht, waar de overwinning met een fles champagne werd gevierd. 
Het winnen van de award is een voorlopig hoogtepunt in de nog korte geschiedenis van Bluetick, een zoekmachine waarmee advocaten verbanden kunnen leggen tussen rechterlijke uitspraken. Het team heeft een goed doordacht businessplan, en hun ondernemerschap en de taakverdeling binnen het team zien er solide uit, oordeelde de 25 onder de 25-jury (Heleen Dura-Van Oord, Manon van Essen, Mathijs Gast en Philip Bueters). Dat de startup in zijn relatief korte bestaan al investeerders (Henq en ASIF) achter zijn plannen heeft gekregen, en al heel snel pilots draaide met advocatenkantoren, noemt de jury ook een goed teken.
Validatie
De vier oprichters leerden elkaar kennen tijdens de master Data Science and Entrepreneurship op de Jheronimus Academy of Data Science (JADS) in Den Bosch. Zoek een knellend probleem in de maatschappij en probeer daar een oplossing voor te vinden, was de klassieke opdracht die hen op het pad naar ondernemerschap zou zetten.
‘Qua probleemvalidatie hebben we vanaf het begin alles uit de kast gehaald’, zegt Aarns. ‘We hebben alle schaamte overboord gezet, en iedereen die we konden vinden gevraagd en gebeld. Dat gaf voldoende basis om buiten het vak om een bedrijf te starten.’
Twijfel
De vier kenden een paar momenten van twijfel of ze echt zouden doorgaan met hun idee. Aarns: ‘Als net opgeleide data scientist staan eigenlijk alle deuren voor je open, en je wordt continu gespamd door recruiters. Ik werkte zelf als parttime data scientist bij KLM, had het daar goed naar mijn zin en kon er beginnen. Ondernemerschap was nog een groot vraagteken. We hebben hierover allemaal vele en diepe gesprekken gevoerd met onze naasten.’
Ondernemerschap was nog een groot vraagteken
De doorslag kwam afgelopen november, toen Bluetick deelnam aan een groeiprogramma van de regionale investeringsmaatschappij BOM. Via dat Investor Readiness-programma worden startups klaargestoomd voor het ophalen van durfkapitaal. ‘Daar zijn we eigenlijk van een tof idee naar een bedrijf gegroeid.’
De beste validatie is een betalende klant, leerde team-Bluetick. ‘We besloten om pilot-klanten een commerciële prijs te laten betalen. Het ging niet om grote bedragen, maar geld uitgeven doet bijna fysiek pijn. Toen dat lukte en we zagen dat mensen puur op basis van de visie bereid waren om te betalen, realiseerden we dat het genoeg potentie had om er fulltime mee aan de slag te gaan.’
Team-Bluetick: Koen Aarns, Kasper Kooijman, Thijs Kranenburg en Martijn Keizer.
The Mom Test
Een andere belangrijke validatie-les was de beroemde Mom-test. Kortgezeg: vraag nooit aan je moeder of ze jouw product zou gebruiken, want zij zal uit liefde toch meestal ‘ja’ zeggen.
Controleer grondig of meerdere mensen uit dezelfde niche hetzelfde probleem ervaren, namen de oprichters zich voor. ‘Heel veel ondernemers denken dat ze een probleem oplossen omdat ze zelf uit die markt komen’, zegt Aarns, ‘maar als maar één of een paar mensen het zeggen, dan is iets nog niet waar’.
Lang niet ieder bedrijf dat zich afficheert met kunstmatige intelligentie heeft ‘AI’ als kern van zijn product. Dat is bij Bluetick wel het geval, verzekert Aarns desgevraagd. ‘We zijn vier afgestudeerde masterstudenten data science. Een onderdeel daarvan is Natural Language Processing. Het grootste verschil met traditionele IT is dat je exacte matches probeert te vinden. Met AI kijk je meer naar verbanden.’
Driehonderd dimensies
Het algoritme van Bluetick kan zelf suggesties geven voor andere zoekopdrachten, op basis van wat het systeem zelf heeft geleerd. ‘Dat moet ook, want wij hebben geen juridische achtergrond’, zegt Aarns. Het geheim van Bluetick is dat het systeem alinea’s (‘overwegingen’ in rechterlijke uitspraken) omzet naar een rij getallen. Dat doet de startup met alle circa 600.000 uitspraken die momenteel in Nederland online staan. 
Die getallen worden in een digitale ‘ruimte’ met driehonderd dimensies gezet. Vervolgens kijkt het algoritme hoe groot de afstand is tussen verschillende getallenreeksen. Zo kan het systeem verbanden leggen die een advocaat op basis van exacte zoektermen nooit zou kunnen vinden. Verschillende overwegingen, die op het eerste gezicht niet dezelfde tekst bevatten – zoals ‘mes’ en ‘moord’ – kunnen zo toch met elkaar in verband worden gebracht.
Het systeem blijft doorleren
Het leuke aan Natural Language Processing is dat het vakgebied heel erg in ontwikkeling is, zegt Aarns. ‘Er verschijnen wekelijks nieuwe wetenschappelijke papers. Thijs (Kranenburg, red.) neemt die door en vervolgens passen we die nieuwe inzichten zo snel mogelijk toe in het algoritme. Daardoor blijft het systeem doorleren.’
Competenties
Een potentiële valkuil bij het veroveren van de markt is dat de vier oprichters van Bluetick als datawetenschappers grofweg dezelfde competenties hebben. Om dat te ondervangen werd onlangs, na het aantrekken van de investering eerder dit jaar, een jurist, een designer en een developer aangetrokken. ‘De algoritmiek kennen we goed, maar dat snel in een app gieten kost ons te veel tijd.’
Het gebrek aan juridische kennis krijgen de ondernemers soms ook te horen als kritiek uit de markt. Hoe kun je zonder die achtergrond de juridische wereld veranderen? Aarns: ‘Wij zeggen: juist daarom. We kijken niet met voorbedachte rade naar een bepaalde term, maar zien het als een technisch probleem: hoe zorg je ervoor dat tekst die op elkaar lijkt, op het juiste moment en op de juiste plek wordt getoond?’
We zien het als een technisch probleem
‘Tegelijk willen we geen updates doorvoeren die juridisch niet kloppen. Dat probleem lossen we nu op met een jurist en een studentenpanel van acht rechtenstudenten uit drie steden. Zij beantwoorden wekelijks specifieke zoekvragen.’
Sales via LinkedIn
Ondernemerschap betekent ook je product aan de man brengen, dus hoe zit het bij Bluetick op salesgebied? Aarns: ‘Ons product staat nu op zo’n manier dat we het durven te verkopen. We onderzoeken de beste opties, en beginnen nu met LinkedIn. De juridische wereld is een goed afgebakend vakgebied: er zijn 4800 advocatenkantoren, met in totaal zo’n 19.000 advocaten. Daar gaan we nu segmentatie in aanbrengen, door de markt te verdelen in grote, middelgrote en kleinere spelers. Daarvan proberen we in te schatten wie de meest innovatieve partijen zijn. Op die manier benaderen we nu zo’n 50 kantoren per week.’
Bluetick tekende twee weken geleden het eerste betaalde (3-jarige) contract. Over een jaar wil de startup op 250 verkochte licenties zitten.
Voor een aantal grote uitgevers zoals Wolters Kluwer zou Bluetick weleens kunnen uitgroeien tot een challenger. Die bedrijven zijn vooralsnog redelijk onaantastbaar, omdat zij hun eigen content gebruiken, en die achter een betaalmuur zetten.
Nog een uitdaging is dat amper 5 tot 10 procent van alle juridische uitspraken in Nederland openbaar en online te vinden – en doorzoekbaar – is. Aarns: ‘We vinden het heel vreemd dat niet alle uitspraken publiek zijn, en willen een duidelijk standpunt innemen: ons doel is om de gehele Nederlandse rechtspraak doorzoekbaar te maken.’
Student met lef
Daarbij past het aan boord halen van een van de adviseurs van Bluetick, Pavle Bojkovski. Die had in de jaren ‘90 als student rechten aan de Universiteit van Amsterdam het lef om een serie wetteksten op het internet te zetten, waarna uitgever Sdu meteen een blik advocaten opentrok.
Bojkovski won de zaak, waardoor de rechtspraak in Nederland nu in ieder geval deels online vindbaar is. Aarns: ‘Het aantal online uitspraken neemt toe, maar we zijn er nog lang niet.’
