Geen producten in de winkelwagen.
Mensen na een aanrijding uit een autowrak halen, vechten voor het leven van een patiënt, of een eindeloze stroom van afschuwelijke beelden van sociale media verwijderen… Het zijn helden die dit heftige werk verrichten, maar de menselijke tol ervan is zwaar.
Ze lopen namelijk een verhoogd risico op mentale klachten, die kunnen uitmonden in een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Maar werkgevers hebben daar nog veel te weinig aandacht voor.
Wie bij de brandweer een trauma oploopt, moet bijvoorbeeld zelf maar zorgen voor psychologische ondersteuning. PTSS wordt niet eens erkend als een beroepsziekte, meldt Zembla dit voorjaar nog, terwijl die erkenning er bij de politie en Defensie wel is.
Stijging van mentale klachten
Ook in de gezondheidszorg kan nog wel een tandje worden bijgezet. In Nederland komt één op de zes zorgmedewerkers emotioneel uitgeput thuis, zo blijkt uit de Monitor Gezond Werken in de Zorg van 2023.
Eén op de tien werknemers in de sector maakt gebruik van psychische zorg, een stijging van 53 procent sinds 2018. Bij de jongeren tot 25 jaar is dat zelfs één op de vijf. Dat is 36 procent meer sinds 2021. Die professionele hulp bij het omgaan met die heftige emoties helpt ze om overeind te blijven.
Bij het aan MIT verbonden McGovern Instituut voor hersenonderzoek hebben neurowetenschappers bekeken welke cognitieve technieken kunnen bijdragen aan het verminderen van die zware mentale belasting.
Lees ook: Loud leaving is de nieuwe oplossing voor werkstress
Controle over emoties behouden
Ze zoomen daarvoor in op het reguleren van je emoties in het heetst van de strijd. Hoe je denkt, kan op dat moment wel degelijk verbeteren hoe je je voelt. De uitkomst van deze experimenten is recent gepubliceerd in Plos One.
Om te voorkomen dat ze bij een schokkende gebeurtenis verlamd raken, kiezen professionals er vaak voor om hun eerste emotionele reacties direct aan te pakken. Ze kaderen de situatie anders voor zichzelf, herinterpreteren die op een cognitieve manier. Zo behouden ze de controle.
Eén strategie daarbij is om psychologisch afstand te nemen in je hoofd. Je doet net alsof dit ver weg gebeurt, of in het verleden, of je verandert van perspectief. Je doet alsof je er niet zelf bij bent, maar dat iemand anders aan het werk is.
Sociaal het goede doen
Dat is een prima aanpak, volgens hoofdonderzoekers John Gabrieli en Nancy Tsai. Maar die werkt niet in wat de onderzoekers ‘sociaal geladen situaties’ noemen. Bijvoorbeeld wanneer je een gezin uit een brandend huis moet redden.
Dan word je als brandweerman gedwongen om je direct met de familie bezig te houden. Afstand nemen in je hoofd werkt dan gewoon niet. Een goed alternatief hiervoor, zo blijkt uit hun onderzoek, is de benadering dat je op dat moment ‘sociaal het goede’ doet.
Je kadert zo’n heftige gebeurtenis in je hoofd als een kans om anderen te helpen of om verdere schade te voorkomen. Een brandweerman richt zich dan op het feit dat zijn werk hem in staat stelt om levens te redden.
Lees ook: Met deze tips ga je als leider het gesprek aan over werkstress
Online experimenten
De impact van afstand nemen, is al degelijk onderzocht. Maar die van ‘sociaal het goede doen’ nog niet. Daarom hebben de onderzoekers het effect van beide technieken nu getoetst bij een kleine 260 mensen.
Die deelnemers werden over twee groepen verdeeld. De ene groep paste de cognitieve techniek toe van distantiëren, de andere met sociaal het goede doen. Ze kregen online neutrale beelden te zien, zoals fruit, maar ook die van het hardere soort, zoals lichamelijk letsel.
Beide groepen kregen ook instructies om de technieken toe te passen. Bij de verontrustende beelden kon de ene groep reageren door zich voor te stellen dat ze naar een screenshot van een film kijken of dat zo’n situatie al lang geleden is gebeurd.
Beide technieken zijn gemakkelijk
De andere groep kon reageren door te denken dat ze als hulpverlener bezig zijn om mensen te redden. Dat gebeurde bij de helft van de beelden. Bij de andere helft is de deelnemers gevraagd om alleen te kijken en daarbij goed te letten op de emoties die worden opgeroepen. Na elk plaatje informeerden de onderzoekers hoe de deelnemers zich voelden.
Beide cognitieve technieken vonden de proefkonijnen gemakkelijk om toe te passen, al bleken de oudere deelnemers daar beter in te slagen dan de jongeren. Ze hadden hun emoties beter onder controle en ook meer baat bij de oefening om sociaal positief te herkaderen. Jongeren bleken dan weer beter in het afstand nemen.
De deelnemers gaven aan dat beide technieken ook goed bleken te helpen om de negatieve emoties te verminderen en zich beter te voelen. Niet alleen tijdens het experiment, maar ook in het dagelijks leven was de impact op hun emotionele welzijn vooral positief.
Afstand nemen heeft meeste impact
De techniek met de meeste impact op het reguleren van emoties bleek afstand nemen. Maar niet in alle gevallen, stellen de onderzoekers. Het werkt prima voor spoedartsen die aan het opereren zijn, terwijl de patiënt onder narcose is. Maar dat is moeilijker voor wie actief aan de bak moet met mensen in nood, bijvoorbeeld bij een groot verkeersongeluk.
Dan werkt de techniek van sociaal goed doen beter. Wie daar nog het meeste baat bij heeft, zijn de mensen die stress als een manier zien om beter te presteren.
Lees ook: 9 tips om na je vakantie energie terug te winnen
