We hebben allemaal weleens ongemakkelijke momenten op het werk meegemaakt. Denk aan het per ongeluk klikken op ‘allen beantwoorden’ bij een e-mail die niet voor de groep bedoeld is. Of je krijgt een vraag in een vergadering en hebt niet meteen een antwoord klaar.
Hoewel de meesten van ons alles zullen doen om zulke momenten te voorkomen, kan een portie onhandigheid ook van pas komt. Tenminste, als je het doel ervan begrijpt en benut, zegt Henna Pryor, prestatiecoach en auteur van Good Awkward: How to Embrace the Embarrassing and Celebration the Cringe to Become The Bravest You.
‘Als we alleen thuis zijn en in de keuken struikelen over onze eigen benen, dan voelen de meeste mensen zich niet ongemakkelijk’, zegt ze tegen Fast Company. ‘Als we precies hetzelfde zouden doen bij collega’s op het werk, voelen we ons dat wel. Als sociale wezens hebben we de neiging ons ongemakkelijk te voelen.’
Kwetsbaarheid tonen
Helaas is onhandigheid niet iets waar je vanaf kunt komen, zegt Pryor. ‘Als je onhandigheid wil voorkomen, betekent dat simpelweg dat je moet voorkomen dat je je onzeker voelt’, zegt ze. Pryor definieert onhandigheid op de werkvloer als: wat we voelen als de persoon die we denken te zijn tijdelijk in conflict komt met het gedrag dat we daadwerkelijk vertonen.
Uit onderzoek blijkt dat je eigen schaamte benoemen ervoor kan zorgen dat je betrouwbaarder en zorgzamer overkomt op anderen. Met andere woorden: sociale onhandigheid is een teken dat je je best doet, waardoor anderen je meer vertrouwen en eerder geneigd zijn met je te willen samenwerken.
Uit een reeks andere onderzoeken die online in de Journal of Personality and Social Psychology zijn gepubliceerd, blijkt ook dat anderen je schaamte eerder zien als een teken van sociale betrokkenheid.
Hoewel we ons allemaal weleens ongemakkelijk voelen, zegt Pryor dat de meesten van ons er niet bewust mee bezig zijn waarom we ons eigenlijk zo voelen. ‘We moeten er bewust bij stilstaan om het beter te kunnen begrijpen. Vraag jezelf af: wanneer voel ik het en waarom? En in welke context? Het is een natuurlijke menselijke emotie. Dat daadwerkelijk omarmen, kan je carrièregroei bevorderen.’
Persoonlijke eigenschap versus gedrag
Om je onhandigheid te leren accepteren, moet je begrijpen hoe jij je verhoudt tot het woord. Als jij jezelf ziet als onhandig, koppel je het aan je persoonlijkheid. Je kunt bijvoorbeeld tegen jezelf zeggen: ik ben sociaal onhandig.
Maar je kan je ook soms onhandig gedrágen. Dan zeg je bijvoorbeeld: ik moet een ongemakkelijk gesprek voeren. In dat laatste geval heb je een veel luchtigere associatie bij ongemakkelijkheid. Je weet dat het weer voorbij gaat.
Merk je dat je onhandigheid vooral associeert met iets dat bij je persoonlijkheid hoort? Vraag je dan af waar dat vandaan komt, zegt Pryor. ‘Heb je bijvoorbeeld altijd veel bevestiging nodig gehad? Zodra je dat weet, kan je de manier waarop je over jezelf en je gedrag denkt veranderen en jezelf een nieuw verhaal vertellen.’
Die switch in je hoofd, van persoonlijke eigenschap naar tijdelijk gedrag, betekent dat je je uiteindelijk ook anders zal gaan gedragen. ‘Het interessante aan het woord onhandigheid is dat het woord zelf subjectief is, maar zelf vullen we het op een bepaalde manier in.’
‘Een mens dat objectief gezien onhandig is, bestaat niet. Het is geen definitieve toestand waar je in kan verkeren. Je kunt het verhaal dat je over jezelf vertelt daarom gemakkelijk veranderen van: ik ben ongemakkelijk, naar: die interactie was ongemakkelijk. Zo maak je het geen onderdeel van je identiteit.’
Lees ook: Dit gebeurt er als je carrière je identiteit bepaalt
Gebruik humor
Als er iets ongemakkelijks gebeurt, proberen de meeste mensen het te negeren of het weg te wuiven. Helaas zorgt juist dat ervoor dat je je onhandigheid alleen maar vergroot, zegt Pryor. In plaats van de ongemakkelijkheid weg te stoppen, stelt Pryor voor om het te erkennen en het te benoemen.
Als je bijvoorbeeld struikelt tijdens een sollicitatiegesprek kun je in plaats van beschaamd wegkijken gewoon zeggen: dat was ongemakkelijk. Mag ik even opnieuw een eerste indruk maken? ‘Breng er een beetje humor in’, zegt ze. ‘Door het op die manier te benoemen, verdwijnt je ongemakkelijke gevoel sneller.’
Wat ook helpt, is jezelf bewust in sociale situaties plaatsen die mogelijk ongemakkelijke momenten oproepen, zoals netwerkevenementen. ‘Als je jezelf steeds weer opnieuw in zulke situaties plaatst ondanks dat je je daar ongemakkelijk bij voelt, is dat een teken dat je bereid bent om risico’s te nemen’, zegt Pryor. ‘Hoe vaker we dat doen, hoe meer kansen we krijgen om te leren en te groeien.’
Bereidheid om te groeien
Bij het nemen van zulke risico’s is het helemaal niet belangrijk of je je wel of niet ongemakkelijk gaat voelen. Want als je het leert te omarmen, wordt het juist je kracht. Als je je bereidheid om te groeien voorop stelt, en niet je verlangen naar goedkeuring van anderen, is de kans groot dat dat je lukt, zegt Pryor.
‘Er bestaan geen situaties waarin je de kans hebt om jezelf te verbeteren, je uit te spreken, voor jezelf op te komen, te onderhandelen of iets nieuws te proberen zónder daarbij het risico te lopen dat je je misschien onhandig gedraagt’ zegt ze.
‘Sterker nog: dat is het grootste risico van allemaal. Mensen tegen wie we opkijken, zijn vaak mensen waarvan wij denken dat ze zich nooit ongemakkelijk voelen. Maar in werkelijkheid voelen ze zich regelmatig zo. Het verschil is: zij kunnen het omarmen, wij nog niet.’
Lees ook: Waarom het goed is om te weten wat collega’s verdienen
