In 2030 is 25 procent van werkenden minder inzetbaar door stress en overbelasting. Willem van Rhenen, hoogleraar en stressexpert bij Arbo Unie, luidt de noodklok: ‘De traditionele blik om te kijken naar belasting versus belastbaarheid lost het probleem rondom stress niet op. Het gaat niet om te veel werk of te veel stressfactoren, maar om te weinig hulpbronnen of buffers waarmee mensen zich kunnen opladen of verweren.’
Van Rhenen roept werkgevend Nederland op meer te doen om hun medewerkers te beschermen: ‘Kijk naar het gebrek aan hulpbronnen, zoals te weinig autonomie of verbinding, investeer in competenties, ga op zoek naar de talenten en vaardigheden van mensen. Vertrouw op de inzet en kracht van medewerkers en controleer veel minder. Geef mensen de ruimte en het gevoel dat ze invloed hebben op de eigen agenda. Maar vooral, geef complimenten en waardering en toon erkenning.’ Dat lijken eenvoudige ingrepen, vervolgt de hoogleraar, maar het is volgens hem verbazingwekkend hoe weinig werkgevers zoiets daadwerkelijk toepassen.
Groeiend aantal mensen voelt zich ‘psychisch moe’
Eerder meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek al dat op dit moment, 16 procent van de werknemers tussen 15 en 75 jaar zich stelselmatig ‘psychisch vermoeid’ voelt door werk. Twee jaar eerder lag dat percentage nog een paar procent lager. Klachten variëren van zich moe voelen en emotioneel uitgeput zijn tot dat het teveel vergt om met anderen samen te werken. De vaakst voorkomende is ‘zich leeg voelen’.
De cijfers van het CBS laten verder zien dat de sterkste groei onder mensen met klachten van psychische vermoeidheid plaatsvindt bij werknemers van 65 jaar en ouder. Dit heeft mogelijk te maken met veranderende banen door technologische ontwikkelingen. Dat zorgt er onder andere ook voor dat het werk niet meer in lijn loopt met de persoonlijke waarden van de mensen die er ooit om die reden voor kozen het te gaan doen.
Balans kunnen houden
De leeftijdsgroep waarin de vermoeidheidsklachten relatief het meest voorkomen is die van 25 tot 35 jaar. Daarvan voelt bijna een vijfde zich regelmatig psychisch vermoeid door het werk. Niet heel verrassend voor de millennial-generatie, die bekend staat om een sterke behoefte aan zelfverwezenlijking. Verder ligt het percentage van mensen in loondienst dubbel zo hoog als dat onder zelfstandige ondernemers. Grote kans dat deze laatste groep een grotere mate van keuzevrijheid ervaart en in staat is meer te doen van wat ze echt willen en energie van krijgen, en dus hun balans beter op orde hebben – anders dan bij mensen met symptomen van burn-out.
‘Stijging gaat ook weer niet zó snel’
Overigens meldde hoogleraar Wilmar Schaufeli, arbeids- en organisatiepsycholoog aan de Universiteit Utrecht en de KU Leuven, juist onlangs in het Algemeen Dagblad dat het aantal mensen dat last heeft van burn-outklachten inderdaad stijgt, maar niet zo hard. Sterker nog, hij constateerde dat Nederlandse werknemers het minst last hebben van burn-outs, vergeleken met 35 andere Europese landen.
