Grote kans dat zijn naam je onbekend voorkomt, maar in de Verenigde Staten en Duitsland staat John Strelecky bekend als bestsellerauteur. Hij verkocht naar verluidt al meer dan vier miljoen exemplaren van zijn boeken. De Amerikaan, geboren in Chicago, volgde een groot deel van zijn leven het pad dat hij bedachtzaam had uitgestippeld. Hij begon in de luchtvaart en werkte enkele jaren als piloot, tot een medische afkeuring vanwege een hartaandoening. Daarop volgde een managementstudie aan Northwestern University, waarna Strelecky vijf jaar als consultant werkte. Tot hij op een ochtend wakker werd en terugdacht aan een reis van twee maanden, die hij een paar jaar eerder had gemaakt. ‘Na die trip had ik mezelf beloofd dat ik nooit zou vergeten dat het mogelijk was zoiets te doen, maar het kwam er nooit van.’ Op zijn 33e, in 2002, kwam hij tot een drastische maatregel: hij zegde zijn oude leven vaarwel, inclusief zijn goedbetaalde baan, en ging samen met zijn vrouw op wereldreis.
Het leven als safari
Toen ze tijdens die reis Afrika aandeden en meegingen op een safari, ontdekte hij dat veel mensen het succes daarvan baseerden op het aantal dieren dat ze zagen. Hadden ze ieder exemplaar van de befaamde ‘Big Five’ gespot – de buffel, leeuw, luipaard, neushoorn en olifant, dan waren ze meer dan gelukkig. Dat zette de Amerikaan aan het denken: wat als we op deze manier naar het leven kijken? Wat zijn de vijf dingen die je gedaan, gezien en ervaren wil hebben om je leven tot een succes te maken? Dat leidde tot zijn methode Big Five for Life; het vaststellen van je vijf belangrijkste levensdoelen en op basis daarvan je keuzes maken. Inmiddels is dat uitgegroeid tot een wereldwijde trainings- en coaching-organisatie waar zowel bedrijven als particulieren terechtkunnen voor inspiratieworkshops, teambuilding, organisatieontwikkeling en loopbaancoaching. Er is zelfs een drop-outprogramma voor jongeren die zijn vastgelopen en niet weten wat ze willen.
‘Of we het nu willen of niet, ons persoonlijk leven is verstrengeld met ons werk,’ vertelt John Strelecky via Skype vanuit de Verenigde Staten. ‘Daarbij: je bent het overgrote deel van je leven met je baan bezig – of je nu aan het werk bent, erover nadenkt of er naartoe reist. Als je die tijd doorbrengt met iets waar je niet om geeft of erger nog, wat je niet leuk vindt, verlies je waardevolle minuten waarin je iets had kunnen waar je wel blij van wordt.’
Veel mensen beschouwen dat als een verwende instelling, werk is nou eenmaal werk. Zijn we wel in de positie om te willen dat onze baan vooral léuk moet zijn?
‘Onze grootouders mochten blij zijn als ze al werk hadden en voor onze ouders gold vaak nog hetzelfde. Voor ons is dat anders: wij hebben de mogelijkheid om onze baan te laten samenvallen met onze persoonlijke interesses en drijfveren. Dat is niet iets om je schuldig over te voelen. Integendeel: het is de erfenis waar je voorouders hard voor gewerkt hebben. Dus in plaats van dat je je aan hen spiegelt, moet je juist dankbaar zijn en gebruik maken van deze mogelijkheid. De wereld waarin we leven is zo anders dan twintig, dertig jaar geleden. En dan nog had ik nooit gedacht dat ik de wereld kon rondreizen en daar nog voor betaald wordt ook. Sinds ik voor mezelf heb gekozen is mijn leven spectaculairder dan ooit.’
Sceptici zullen zeggen dat onmogelijk iedereen zomaar kan doen waar-ie zin in heeft.
‘Dat is in inderdaad waarop sceptici steevast terugvallen: dat iets nooit voor iedereen is weggelegd. Mijn eigen vader vond dat zelfs. Iemand moet toch het vuilnis ophalen, zei hij. Maar is het niet zo dat zelden iets voor iedereen opgaat? We zijn allemaal anders.’ John vertelt dat lang niet iedereen eraan moet denken constant onderweg te zijn, zoals hij. ‘Voor sommige mensen is iets als de kinderen zelf naar school kunnen brengen en weer ophalen al heel belangrijk. Iedereen stelt zijn of haar eigen eisen.’
Bovendien: hoe gepassioneerder je erover voelt, hoe beter je bent in je werk, vervolgt de inspirator. Hij vindt het gek dat we op jongere leeftijd niet beter stilstaan bij waar we enthousiast van raken en daar onze loopbaan op aansluiten. Aan de andere kant: het is nooit te laat. Strelecky: ‘Wie heeft de droombaan waar je stiekem jaloers op bent? Ga na welke stappen je zou moeten ondernemen om daarbij in de buurt te komen, maak een gap analysis. Vaak kom je erachter dat het tussenliggende pad heel haalbaar is.’
Omring je vervolgens met mensen met eenzelfde soort mentaliteit; mensen die ooit ook de beslissing hebben genomen meer te doen van wat ze echt wilden, vervolgt de Amerikaan. ‘Ga na wie de moedige personen zijn in je netwerk, zij die misschien ook ooit een carrièreswitch hebben ondernomen, en spreek eens met hen af.’
Overigens is een van Strelecky’s boeken, The Why Café, ooit verboden op een afdeling binnen de Amerikaanse overheid, vertelt hij. ‘Nadat een van de leidinggevenden het had gelezen zegde hij direct zijn baan op. De paar mensen die hij het boek cadeau had gegeven gingen vervolgens ook weg, waarop er een verbod werd ingesteld. Maar stel je eens voor: als mensen zo ontevreden zijn over hun baan, gaat er toch iets verkeerd?’ Strelecky lacht. Hij denkt niet zozeer dat veel mensen op de verkeerde plek zitten, maar wel dat we het heel anders zouden moeten aanpakken.
Welke rol kun je hier als leidinggevende in spelen?
‘Een prachtig voorbeeld vind ik hoe ze op een afdeling binnen een groot telecombedrijf omgingen met de bonussen die tijdens de feestdagen werden uitgedeeld. De leidinggevende manager zorgde ervoor dat ze wist wat haar medewerkers belangrijk vonden, en regelde voor iedereen een persoonlijk cadeau. Zo was ze van een jonge werknemer erachter gekomen dat hij ongelooflijk van skiën hield. Ze gaf hem een unlimited skipas voor een gebied op een paar uur rijden. Hij reageerde extatisch, vertelde ze. Als ze hem gewoon geld had gegeven had hij dat waarschijnlijk niet daaraan uitgegeven. Het enige wat ze hiervoor hoefde te doen is haar personeel wat beter leren kennen.’
