Toen het ministerie van Defensie startte met het opleiden van militairen tot yogadocent, stuitte het initiatief nog wel eens op reacties als ‘gaan we nu de zonnegroet doen naar de vijand?’. Inmiddels lopen er zo’n 130 militaire yogadocenten rond, is er een Yoga Defensie Netwerk en zijn de lessen ongekend populair.
Marinebasis
Ook op de marinebasis in Den Helder kunnen militairen tegenwoordig wekelijks yogalessen volgen. Ethel Brücher is één van de defensiemedewerkers die het afgelopen jaar haar yogadocentdiploma heeft gehaald. Naast haar stafwerk bij het onderhoudsbedrijf van de marine, geeft ze nu iedere week yogalessen aan haar collega’s.
In die lessen wordt er rekening gehouden met de ‘fitte militair’. ‘We doen een intensieve les, Vinyasa Flow, waarin veel kracht en balans nodig is’, vertelt Brücher. ‘Het is een pittig fysiek uur met verschillende houdingen die elkaar snel opvolgen, pas aan het einde is er ruimte voor ontspanning.’
Yoga is goed voor de flexibiliteit, het uithoudingsvermogen en voor de houding, weet Brücher. Daarnaast zijn er volgens haar ook veel mentale voordelen. ‘Het helpt te ontdekken waar grenzen liggen, je komt jezelf soms echt tegen op de yogamat. Na mijn allereerste yogales, overigens niet bij Defensie, barstte ik in tranen uit. Op dat moment vond ik het vreemd en onprettig. Maar blijkbaar had de les veel emoties losgemaakt.’
Stresssituaties
‘Door yoga kan ik beter omgaan met stresssituaties, ademhalingstechnieken helpen me bijvoorbeeld bij het vinden van rust en focus’, zegt Gijs Coppelmans, Sergeant der eerste klasse en sportinstructeur op de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Ook hij is opgeleid tot yogadocent en geeft sinds een jaar op regelmatige basis lessen in Breda.
De yogaprincipes komen ook goed van pas in zijn andere sportlessen. ‘Ik ben flexibeler, mobieler en mijn core is sterker. Daarnaast kan ik de officieren die ik opleid beter helpen. Heeft een militair bijvoorbeeld een angstig moment bovenin de klimtoren, dan geef ik concrete tips over ademhalingstechnieken. Dat helpt trouwens ook als ik zelf iets moet installeren op grote hoogte. Yoga komt daarnaast ook goed van pas in krachttrainingen, bijvoorbeeld bij het uitvoeren van een goede squad.’
Fitte militair
Omdat het militairen veel kan bieden, hebben ze op de NLDA yoga inmiddels verweven in de officiersopleiding. In het eerste jaar krijgen toekomstige officieren een basismodule yoga, in het tweede jaar ligt de focus op stressmanagement en ademhalingstechnieken, in het derde jaar is er aandacht voor mobiliteit en flexibiliteit. ‘We hopen dat de officieren de yogabeginselen straks ook gaan meegeven aan de mannen en vrouwen onder zich. Daarnaast hebben we ook regelmatig een instuif, yogalessen die niet verplicht zijn maar steeds drukker worden bezocht. Soms zitten er wel veertig militairen tegenover me.’
In Den Helder ziet Brücher ook dat de animo voor de lessen toeneemt. Het initiatief startte met twee lessen per week, nu zijn het er minstens vier. ‘Het aantal deelnemers varieert omdat schepen komen en gaan. Soms zit de les vol, een andere keer is het rustiger omdat marineteams gaan varen. Maar het mooie van eigen mensen opleiden, is dat er militairen mee op missie gaan die ook aan boord yogales kunnen geven.’
Persoonlijke verrijking
Er zijn experts die claimen dat yoga ook kan helpen bij de traumaverwerking. Maar goed wetenschappelijk onderzoek op dit gebied ontbreekt. Wel is er tijdens de opleiding tot yogadocent aandacht voor het thema. ‘Militairen met een oorlogstrauma staan minder goed in contact met zichzelf en hun lichaam. Yoga kan helpen dat contact te herstellen’, vertelt Brücher. ‘Het zorgt voor bewustwording, ontspanning en zingeving. Het verschilt uiteraard wel per individu en de exacte impact meten we niet.’
Voor Coppelmans is het vooral ook een persoonlijke verrijking: ‘De filosofie spreekt me erg aan en het leert me om naar mezelf te luisteren. Wat zegt mijn lichaam op de mat en wat brengt de stilte? Soms merk ik goed dat er bepaalde blokkades zitten, yoga werkt dan als een uitlaatklep. Ik kan er rust in vinden.’
