Waarde staat niet gelijk aan geld en euroloos is niet altijd gratis. Een Engels dorpje laat zien hoe waarde ook bepaald kan worden.
Onderdeel van de revolutie van werk die plaatsvindt, is het denken in waardenetwerken. Dat is een gevleugelde term waar lang niet iedereen iets mee kan. Waarde is namelijk niet hetzelfde als geld. Vaak wordt waarde wel uitgedrukt in geld, maar niet altijd. Een paar voorbeelden:
3.000 uur
Op een recente familiebijeenkomst stonden twee van mijn neven met elkaar te praten. Het gesprek ging over de oldtimer van mijn neef, een echt oude auto van de allereerste serie die ooit is gemaakt door Citroën. De ene neef, directeur van zijn eigen bedrijf, vroeg naar de kosten van zo'n auto. Mijn andere neef, automonteur, antwoordde: zo'n 3.000 uur. Daar waar mijn ene neef gewend is te denken in geld, aangezien dat is wat hij te spenderen heeft, denkt de ander in tijd, dat is namelijk wat hij genoeg heeft. De grootheid van de waarde is anders, maar het één is niet meer of minder waardevol dan het ander.
Bouw samen een woonwijk
Een ander voorbeeld dan. Recentelijk zag ik een documentaire over een oud Engels mijnwerkersdorp waar het gros van de inwoners werkloos was. De huizen raakten er steeds verder in verval. De mensen hadden zelf geen geld om ze op te knappen, de gemeente had geen geld en kon, gezien de economische omstandigheden van de inwoners, de belasting niet verhogen, terwijl de woningbouwcoöperatie de huren zou moeten verhogen om de huizen op te knappen, maar dat konden de inwoners ook niet betalen.
Het probleem was dus geld, maar er waren voldoende andere waardevolle middelen voorhanden. De mensen hadden namelijk tijd genoeg, de gemeente had grond genoeg en er was ook een groot bos in de buurt waarvan het hout als bouwmateriaal gebruikt kon worden. De oplossing? Een groep van zo'n 10 gezinnen heeft samen op een nieuw stuk grond huizen gebouwd om zelf te bewonen. De gemeente heeft de grond beschikbaar gesteld, een deel van het materiaal is afkomstig uit het bos. De woningbouwcoöperatie heeft de overige materialen en andere kosten gefinancierd, zoals hijskranen en dergelijke, in ruil voor de toekomstige huur. De inwoners hebben daardoor hun persoonlijke droomhuis kunnen maken, op een prachtige locatie, waar ze tegen relatief lage huur in kunnen wonen. Het dorp zelf is er ook beter van geworden: het heeft er een mooie woonwijk bij, waardoor het een aantrekkelijke locatie is geworden voor nieuwe bewoners. Een toekomst als spookstad is zo voorkomen.
Andere waarde
De term 'waardenetwerk' wordt veel gebezigd als het gaat over de revolutie van werk die gaande is, maar vaak wordt hij misbruikt om iets gratis te krijgen. Er wordt op een andere manier waarde toegevoegd, dus hoeft er niet betaald te worden, is dan de gedachte. Waarde is echter altijd in the eye of the beholder. Wat de waarde van een prachtig huis is, ligt aan de bewoner van dat huis, die het wel of niet prachtig vindt. De waarde van een netwerk wordt bepaald door elk individueel lid van dat netwerk; het oordeel daarover kan sterk verschillen. De waarde van een lezing is voor mij een combinatie van de geldelijke vergoeding en de contacten die ik er ontmoet. De waarde van die contacten is weer afhankelijk van vervolgopdrachten die ik er uit krijg of de inspiratie die ik van deze mensen krijg.
Er zijn vele vormen van waarde. Als het niet in geld is uit te drukken, dan bepaalt de ontvanger de waarde.
Beeld via Stockmonkeys.
