Donderdag werd ze officieel overgedragen aan de trotse nieuwe eigenaar: het eerste 3D-geprinte, vierenhalf meter lange plezierjacht van het merk Tanaruz. De Rotterdamse startup erachter, RAW Idea, claimt de eerste Europese scheepsbouwer te zijn die op deze manier zijn sloepen bouwt: van ontwerp tot productie houdt oprichter Alex Shifman alles in eigen hand.
Russische scheepsarchitect gaat 3D-printen
En zijn ambitie liegt er niet om: Tanaruz wil in serie gaan leveren, volgend jaar al driehonderd boten. Vergeet dus even al die huizen, bruggen en wat nog meer bij wijze van pilotproject de afgelopen jaren uit industriële printers rolde. De van oorsprong Russische scheepsarchitect Shifman (‘die naam heeft niets met de zeevaart te maken: mijn verre voorouders waren kleermaker’) koos voor 3D-printen omdat dat het beste paste bij zijn missie.
Democratiseren van de pleziervaart
En die luidt: varen ontdoen van zijn imago als luxe-uitje voor de well-to-do en toegankelijk maken voor iedereen. In techstartuptermen: het democratiseren van de pleziervaart. ‘Bedenk dat varen ooit de normaalste zaak van de wereld was: nog voor de uitvinding van het wiel holde de mens een boomstam uit en ging varen. Om zichzelf in veiligheid te brengen, of nieuwe gebieden te ontdekken. Ik wil dat de digital nomads van nu ook bieden.’
Voor het idee: het eerste model is voor circa 15.000 euro afgebouwd, de helft van wat een conventionele elektrische sloep van vergelijkbare grootte kost.
Expert in werk- en passagiersschepen
Na een opleiding als scheepsarchitect in Sint-Petersburg – de plek waar ooit tsaar Peter de Grote de scheepsbouwkennis die hij in Nederland had opgedaan naartoe bracht – zette Shifman zijn opleiding en loopbaan voort in Europa. In Spanje, België en uiteindelijk Nederland.
En omdat de woorden ‘Russisch’ en ‘jachten’ dezer dagen wel vaker in één zin vallen: deze scheepsexpert heeft zich altijd toegelegd op werkschepen en passagiersschepen. Niet het protserige spul waar de oligarchen dol op zijn.
Uitdagender dan superjachten
Shifman: ‘Ik ga niet zeggen wat ik vind van superjachten, zeker als klein jongetje ging mijn hart er sneller van kloppen. Maar het is net als in de architectuur op land: als je een fortuin besteedt, kan iedereen een palazzo bouwen. Ik zoek meer de uitdaging in technisch complexere schepen.’
Wat zijn eigen jachten betreft, begon die uitdaging met een leeg vel papier. Na veel zoek- en rekenwerk kwam Shifman uit bij 3D-printtechniek als dé manier om zijn schepen betaalbaar te houden. Heel simpel gezegd: in een week tijd print een machine een boot in één stuk uit, de week erna is nodig om alles te voorzien van een interieur, de motor, accu’s en eventueel zonnepanelen.
In twee weken een jacht
In deze prijsklasse zijn veel sloepen van polyester. Dat is een arbeidsintensief karwei waaraan mallen te pas komen die je maar een paar keer kunt hergebruiken, en glasvezel en veel kunsthars. Duur dus, en minder consistent dan wat uit de printer komt. ‘Met twee medewerkers bouw ik in twee weken een jacht, en als ik mijn printers continu laat draaien heb ik nu dus een productiecapaciteit van 100 boten per jaar.’
Gerecycled plastic is groen én beschikbaar
Het klinkt eenvoudig, maar aan die opzet is twee jaar van rekenen, van programmeren en het printen van proefmodellen op schaal aan voorafgegaan. Het gebruik van gerecycled polypropyleen geeft de Tanaruz-jachten een extra groen randje. Maar ook deze keuze is vooral functioneel, geen gimmick.
‘Het zijn een soort rijstkorrels die gemengd worden met glas. Dat voldoet prima, en we kunnen onze eigen boten desnoods drie tot vijf keer versnipperen en opnieuw printen.’ In deze tijd is 3D-printen met dit materiaal meteen ook een antwoord op het gebrek aan grondstoffen. ‘Probeer nu maar eens een aluminium schip te bouwen, ik wens je veel succes!’
3D-printen maakt circulair en drukt de kosten
De nieuwe technologie rond 3D-printen maakt de Tanaruz-jachten circulair, het geautomatiseerde productieproces drukt de kostprijs zodanig dat ze voor groter en jonger publiek toegankelijk worden.
En dan is er nog een voordeel voor Shifmans businessmodel, dat duidelijk maakt dat 3D-printen wel degelijk een industriële revolutie inhoudt: RAW Idea werkt met een franchisemodel. Elke ondernemer met een printer kan de software en ontwerpen van Shifman in licentie nemen en waar ook ter wereld jachten gaan printen en afbouwen.
Fabriekshal in Rotterdam
Zo doet hij het zelf ook: niet in een enorme scheepswerf, maar in een fabriekshal in Rotterdam worden de jachten op een veertien meter lange 3D-printer geprint. Nu de eerste Tanaruz van vierenhalf meter is verkocht, komen er opvolgers in verschillende maten, tot 10 meter lang.
Naarmate de productie wordt opgeschroefd, kunnen de kosten verder omlaag. Dit jaar zet de Russische scheepsbouwer in op 100 plezierjachten, volgend jaar moeten het er meer dan 300 boten worden. Dat is een kwestie van extra printers en een paar extra handjes.
Investeerders gezocht, nu wel
Tot nu toe hebben Shifman en zijn Nederlandse co-founder Hans Franke alles zelf gefinancierd, en obligatieleningen uitgegeven. ‘We zoeken nu investeerders voor internationale groei. We hebben ze zo lang mogelijk buiten de deur gehouden, maar nu heeft de technologie zich bewezen, hebben we de software klaar en een merk neergezet. En we weten zelf ook beter wat nodig is voor welk groeiscenario. In het begin hadden we wel kunnen roepen: ik heb een miljoen nodig! Maar waarvoor exact, dat hebben we nu beter in beeld.’
Crowdfunding op Crowdaboutnow
Behalve grote investeerders zoekt Shifman ook de crowd op, op het platform van Crowdaboutnow. Daar heeft hij al ervaring mee als galeriehouder. Pardon? ‘Toen ik nog voor een baas werkte, had ik behoefte met creativiteit bezig te zijn, zie het als een uitlaatklep. Op een gegeven moment hadden bevriende kunstenaars in Sint-Petersburg het zwaar, dat was in een tijd dat de olieprijs extreemlaag was en Rusland in een economische crisis belandde.’
‘Ik ging hun werk toen in Rotterdam aanbieden. Vanuit huis. Maar dat raakte totaal uitgewoond als galerie, dus ik heb een nieuwe ruimte gecrowdfund. Al mijn creativiteit en tijd heb ik tegenwoordig natuurlijk volledig nodig voor RAW Idea.’
