Pavel Doerov, oprichter en ceo van Telegram, zit nog altijd in een Franse cel. Zondagavond is zijn garde à vue (aanhouding) verlengd. De autoriteiten kunnen de 39-jarige techmiljardair voor ondervraging maximaal 96 uur opsluiten.
Daarna beslist de onderzoeksrechter over zijn lot: wordt hij vrijgelaten of gaat hij verder de justitiële molen in? Het lijkt er alvast op dat de Fransen een voorbeeld willen stellen. Dat bleek afgelopen zaterdagavond al toen Doerov in de buurt van Parijs uit zijn privéjet stapte.
Op luchthaven Le Bourget stond een flink arrestatiecomité op hem te wachten: de luchthavenpolitie, de grenspolitie, agenten van cybercriminaliteit en van fraudebestrijding. Dat geeft onder meer aan dat de aanklacht tegen hem niet van de poes is.
Medeplichtig door gebrek aan moderatie
Doerov is volgens de Franse justitie medeplichtig aan drugshandel, georganiseerde misdaad, het gedogen van terrorisme, cyberpesten, fraude en het verspreiden van pedofilie. Hij is medeplichtig, omdat Telegram niet zou voldoen aan het modereren van dergelijke foute content.
Ook vragen om samen te werken met de autoriteiten in onderzoeken naar criminele activiteiten zouden steevast worden geweigerd. Het juridische steekspel kan beginnen. De komende dagen zal Doerov nog heel wat in het nieuws komen. Daarom zoomen we voor MT/Sprout in op deze vijf gedenkwaardige momenten uit zijn leven/carrière.
#1 De Russische Zuckerberg begint met VKontakte
Telegram is niet Doerovs eerste sociale mediaplatform. Dat is VKontakte in Rusland, het antwoord op Facebook. Hij richt dat op zijn 22ste op, vlak na zijn afstuderen, en levert hem de bijnaam ‘de Russische Mark Zuckerberg’ op.
Maar het platform wordt enthousiast gebruikt voor het organiseren van protesten. En dus krijgt hij van de Russische autoriteiten de opdracht om dat platform te sluiten voor de oppositie. Doerov weigert dergelijke ‘bevelen aan te nemen’.
Hij wordt steeds meer onder druk gezet. Wanneer gewapende politieagenten zijn huis binnen proberen te vallen, kan hij zijn broer Nikolai niet bereiken. Hij wil op een veilige manier met hem overleggen. Dan wordt pas echt duidelijk wat er mist. Hij kan zijn berichten nergens versleutelen.
Protest met papieren vliegtuigjes
Zo komt hij op het idee voor Telegram, dat hij in 2013 opricht. De encryptie op Telegram is bedacht door zijn oudere broer, een wiskundeknobbel van formaat. Om van de dreiging in Rusland af te zijn, verkoopt hij VKontakte aan ‘een partij dicht bij het Kremlin’. Hij vlucht in 2014 naar het buitenland.
Een Russische rechter probeert in 2018 Telegram te verbieden. Meer dan tienduizend demonstranten marcheren uit protest door Moskou. Ze bombarderen onder meer het hoofdkwartier van de geheime dienst FSB met papieren vliegtuigjes, het symbool van Telegram.
Lees ook: Big tech verbetert de wereld alleen voor zichzelf
#2 Vrijheid is voor Pavel Doerov een principekwestie
Voor Doerov is het een principekwestie: vrijheid gaat boven alles. Wie de gebruikers van zijn platform zijn, blijft geheim. Wat ze daar uitspoken ook. De berichten die via Telegram worden verstuurd, zijn versleuteld. Aan moderatoren die de content bewaken, heeft hij een broertje dood.
In een zeldzaam interview met de ultraconservatieve Amerikaan Tucker Carlson dit voorjaar zegt Durov dat de app een ‘neutraal platform’ moet blijven en geen ‘speler in de geopolitiek’ moet worden. Gebruikers ‘houden van de onafhankelijkheid’ en van de ‘privacy’ en ‘de vrijheid’ die Telegram biedt.
Zijn principes hebben Doerov geen windeieren gelegd. Forbes schat zijn vermogen op meer dan 15,5 miljard dollar. Dat zit vooral in geld, bitcoins, en niet in luxevilla’s, jachten en privéjets. Bezit past namelijk ook niet bij zijn idee van vrijheid.
Reactie van Telegram: dit is absurd
Nu zijn eigen vrijheid in het gedrang is, is het afwachten hoe ver hij bereid is te gaan voor die principes. Op Telegram is na de arrestatie gepost dat Doerov ‘niets te verbergen’ heeft en dat het ‘absurd is’ dat een platform of eigenaar verantwoordelijk is voor ‘de misstanden’ die erop worden aangetroffen.
Bovendien verzekert het bedrijf zich aan de Europese wetten te houden, inclusief de Digital Services Act. Het verwacht ‘een snelle oplossing van deze situatie’.
Elon Musk, ook een berucht aanhanger van de vrijheid van meningsuiting, heeft op X al opgeroepen om Doerov te bevrijden, met #FreePavel. Hij repost een fragment uit dat interview waarin Durov Musks overname van X prees als ‘een geweldige ontwikkeling’. Een tweede tweet van Musk luidt: ‘Liberté! Liberté! Liberté?’
Die oproep van Musk heeft ook bijval gekregen, van onder anderen klokkenluider Edward Snowden en Robert F. Kennedy jr.
Lees ook: Een duivels dilemma: vasthouden aan principes of ze laten varen?
#3 Dubai wordt het nieuwe hoofdkwartier
Pavel Doerov is geboren in Sint-Petersburg en opgegroeid in Turijn. Na het vallen van de Berlijnse muur keert het gezin terug naar Rusland. Doerov zoekt na zijn eigen vlucht uit Rusland naar een plek waar hij zich opnieuw kan vestigen.
Hij probeert het ondernemersklimaat uit in Berlijn, Londen, Singapore en San Francisco. Uiteindelijk settelt hij zich in 2017 in het ‘neutrale’ Dubai. Daar wordt ook het hoofdkwartier van Telegram gevestigd.
Europese landen zetten steeds meer druk op het verwijderen van onder andere haatberichten, desinformatie en beelden van kindermisbruik van sociale mediaplatforms. De Verenigde Arabische Emiraten dringen niet aan voor het modereren van foute content.
Franse nationaliteit
Globetrotter Doerov spreekt naar eigen zeggen tien talen. Hij heeft paspoorten van het fiscaal belastingparadijs Saint Kitts en Nevis bij de Antillen, van de Verenigde Arabische Emiraten en van Rusland. Sinds 2021 heeft hij ook de Franse nationaliteit, via een uitzonderlijke en vooral politiek discrete procedure voor buitenlanders.
Hij trekt echter de aandacht door er een 1-aprilgrap van te maken. Hij besluit zijn naam te veranderen naar Paul du Rov, post hij op het gelijknamige kanaal op Telegram. Hij vult met zijn assistente het formulier in en vergeet die aanvraag, meldt de krant Le Monde. Maar zijn naamsverandering wordt geaccepteerd en hij krijgt een nieuw paspoort.
#4 Telegram gaat naar 1 miljard gebruikers
Telegram lijkt aanvankelijk op andere berichtenapps, maar is inmiddels uitgegroeid tot een compleet sociaal netwerk. Berichten kunnen één-op-één worden uitgewisseld, er kunnen groepen worden aangemaakt en er zijn aparte kanalen om te volgen of reacties te plaatsen.
Telegram is niet alleen het geliefde platform van criminelen. Ook extremisten en aanhangers van complottheorieën maken er volop gebruik van. Zo is de app volgens de Britten recent nog op grote schaal gebruikt door extreemrechts bij het organiseren van de anti-immigratie protesten in Engeland. Dit in de nasleep van de steekpartij op drie kinderen tijdens een dansles in Southport.
Ook in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is de app een essentiële bron van (des)informatie, die door beide partijen veel wordt gebruikt. De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft er zijn eigen kanaal.
Google en Apple zijn bedreigingen
Telegram telt drie jaar geleden al 500 miljoen actieve gebruikers per maand. Eind van dit jaar verwacht het bedrijf het miljard actieve gebruikers te overschrijden. Daarmee komt het platform steeds meer in de buurt van het Chinese WeChat (1,4 miljard actieve gebruikers per maand) of WhatsApp (2 miljard).
Maar Doerov heeft alleen maar kritiek op zijn concurrenten. Vooral op de Amerikaanse, en dan met name Apple en Google.Die ziet hij als twee van de grootste bedreigingen voor de vrijheid van meningsuiting.
‘Deze twee platforms kunnen alles censureren wat je kunt lezen en datzelfde geldt voor alle informatie waartoe je toegang hebt op je smartphone’, verklaarde hij in april ook aan Tucker.
#5 Pavel Doerov is vader van minstens honderd kinderen
Doerov is niet getrouwd, hij leeft liever alleen. Hij is altijd in het zwart gekleed, waarmee hij maar al te graag een link legt met de acteur Keanu Reeves uit de film The Matrix. Hij is geheelonthouder en vegetariër.
Opmerkelijk is dat hij wel meer dan honderd kinderen heeft. Vijftien jaar geleden heeft hij een bevriend kinderloos stel geholpen met het doneren van zijn sperma. In de kliniek wordt hem verteld dat zijn sperma ‘genetisch topmateriaal’ is. En dat hij er meer kinderloze paren mee kan helpen.
Dat vindt hij zo’n ‘wild concept’ dat hij besluit meer sperma te doneren. Hij ziet dat zelfs als zijn burgerplicht. Hij pocht dat hij zijn sperma in een dozijn landen heeft gedoneerd. Vandaag doet hij dat niet meer.
Maar op zijn minst één IVF-kliniek zou nog ingevroren sperma van hem in bezit hebben. Pavel Doerov wil nu zijn DNA ter beschikking stellen, zodat zijn biologische kinderen elkaar gemakkelijker kunnen vinden.
Lees ook: Stick to the plan kan de ondergang zijn van jouw bedrijf
