Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Advertorial – PublicSpirit

Strategisch HR-beleid loont altijd  

Hoe organisaties de afgelopen twintig jaar naar personeelsbeleid hebben gekeken, blijkt niet langer houdbaar als het aan PublicSpirit ligt. Volgens dit Executive Search-bureau moet de focus van kwantiteit naar kwaliteit verschuiven. Deze nieuwe visie zal leiden tot een (veeljarige) strategische personeelsplanning .

 

“Ook de overheid en gemeenten hebben vandaag de dag te maken met bezuinigingen”, begint Terco van Heumen, directeur van PublicSpirit. “Maar de wijze waarop organisaties de afgelopen twintig jaar gewend waren naar het personeelsbeleid te kijken blijkt tegenwoordig niet langer houdbaar.” PublicSpirit uit Woerden is een begrip in de publieke sector. Het bureau zoekt, selecteert en presenteert topkader voor alle geledingen van de publieke sector. PublicSpirit was van oudsher het sterkst vertegenwoordigd bij de overheden en volkshuisvesting. De organisatie heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een van de belangrijkste spelers in het publieke domein. Het werkterrein is intussen uitgebreid met klanten als woningcorporaties, organisaties in de zorgsector, de cultuursector en onderwijsinstellingen. Steeds gaat het om de ondersteuning in de vraag naar topkader. Van Heumen vervolgt de uiteenzetting van de nieuwe visie: “Bij bezuinigingen ging men in eerste instantie uit van de vermindering van kwantiteit. Afgelopen jaren kwam je nog met deze kwantitatieve benadering weg. Terwijl wij van mening zijn dat het van groter belang is om over de grens van de komende jaren te kijken. Zeker met het oog op de demografische veranderingen waaronder de (natuurlijke) uitstroom van de babyboomgeneratie. En dat maakt de noodzaak van een strategisch HR-beleid belangrijk.” Jetske Goudsmit, mededirecteur PublicSpirit, valt Van Heumen bij : “De visie van PublicSpirit is er een waarbij de focus op kwaliteit ligt, die vervolgens leidt tot een strategische personeelsplanning.”

Strategische personeelsplanning

Maar hoe realiseren organisaties die strategische personeelsplanning in de praktijk? Goudsmit: “Het publieke domein heeft zichzelf allereerst de volgende vraag te stellen: Hebben we de mensen in dienst die qua kennis en competenties naadloos aansluiten op de door ons geformuleerde taken? En is dit over twee en vijf jaar nog steeds zo?” Volgens Van Heumen groeien overheden met deze hernieuwde werkwijze als het ware vanzelf meer toe naar de vaak zo felbegeerde regiefunctie. Goudsmit vervolgt: “Met deze vraag in het hoofd kijk je naar de taken die er liggen, welke competenties er nu zijn en welke over twee tot vijf jaar aanwezig zijn. Oftewel: wat is er aan kenniskapitaal in huis?” “En,” valt Van Heumen zijn collega bij, “kun je deze mensen ontwikkelen tot het niveau dat je voor ogen hebt? Waar is er eventuele instroom nodig?” Eensluidend zeggen Goudsmit en Van Heumen dan ook: “Het gaat om slimmer ontslaan, maar ook om slimmer aannemen!” Duidelijk. Maar een strategische personeelsplanning vraagt eenmaal om tijd en ruimte die organisaties zelf hebben te creëren,licht Goudsmit toe. Want dan is het mogelijk om met de focus op kwaliteit te gaan werken.

In gesprek

Het zijn Goudsmit en Van Heumen die graag in gesprek gaan met organisaties over welke thema’s men voor de komende jaren op de agenda moet hebben staan. Het is goed om te weten dat PublicSpirit door zijn betrouwbare en degelijke dienstverlening als eigen label en A-merk onderdeel is van de BMC-groep. De voordelen zijn helder: een groot netwerk en natuurlijk de voortdurende kennisontwikkeling. Van Heumen licht het laatste toe: “Als je het hebt over kennisontwikkeling dan wil ik graag de relevante HR-agenda noemen. Want een relevante HR-agenda bevat punten zoals vergroening en vergrijzing in de hele breedte van het publieke domein. Daarnaast zijn wij graag gemeenten van dienst, zowel aan traineezijde als voor topkader.” Dan is er ook nog de HR-Organiser waarmee Goudsmit opnieuw toont dat er bij een strategische personeelsplanning aan alle facetten van het HR-beleid wordt gedacht. “Met dit instrument kunnen we kennis, vaardigheden en competenties in kaart brengen. Bij talentvolle jonge mensen geeft de HR-Organiser een helder inzicht waar iemand naartoe kan groeien. Bij talentvolle vijftigers zie je of en hoe iemand past bij de opnieuw geformuleerde taken in de strategische personeelsplanning. Je hebt hiermee als organisatie een manier om kwaliteit te bekijken.”

Dringend advies

Naast de demografische ontwikkeling is er een beweging gaande waarbij organisaties aangeven dat men graag ziet dat de selectieactiviteiten van PublicSpirit ook in de organisatie zelf plaatsvinden, bij situaties waarin sprake is van enkel interne search. Mede daarom is het dringende advies van PublicSpirit aan organisaties om kwaliteit te bespreken in plaats van HR-beleid te bepalen aan de hand van kwantiteit. Van Heumen: “PublicSpirit kan hierin echt het verschil maken. Omdat we over het hele publieke domein werken en ons niet beperken tot één sector, hanteren we een onderscheidende marktbrede werkwijze.” Goudsmit glimlacht. “Komen we toch nog uit bij onze missie. PublicSpirit ziet het als zijn opdracht om bij te dragen aan de kwaliteit van de publieke sector door de juiste mensen in de juiste functies en daarmee in de juiste posities te brengen.” Goudsmit en Van Heumen knikken elkaar even vriendelijk toe. Ze staan duidelijk achter hun strategische visie. “Een aantal gemeenten is twee jaar geleden al begonnen om de strategische personeelsplanning en focus op kwaliteit in te voeren. De resultaten zijn zeer bemoedigend.”

PublicSpirit

Helsinkilaan 4, 3446 AH Woerden
Telefoon: (0348) 45 70 50
E-mail: [email protected]
www.publicspirit.nl
 

DeepSeek legt bom onder big tech: zuinig AI-model uit China dwingt Silicon Valley tot herbezinning

Met verouderde Nvidia-chips bouwt de Chinese startup DeepSeek een AI-systeem dat bijna net zo goed presteert als ChatGPT, maar voor een fractie van de kosten en het energieverbruik. Silicon Valley is in shock, net als de rest van de wereld.

DeepSeek AI chatgpt concurrent open source
Foto: Getty Images

Een boycot kan niet voorkomen dat de technologische innovatie in China razendsnel gaat. Sterker nog: AI-startup DeepSeek legt een bom onder big tech in Amerika. Het piepjonge Chinese bedrijf veroorzaakt deze week een schokgolf in de wereld van kunstmatige intelligentie.

Nvidia verloor in een dag 600 miljard dollar van zijn beurswaarde. OpenAI, Google en andere bigtechbedrijven moeten uitleggen waarom ze zoveel geld pompen in hun AI-diensten en president Trump noemt het een wake-upcall. Wat is er aan de hand?

Terwijl grote spelers tientallen miljarden staken in de ontwikkeling van de AI-modellen die ChatGPT, Claude en Gemini aandrijven, beweert DeepSeek dat het voor een paar miljoen zijn nieuwste AI trainde. Desondanks werkt de software net zo goed of soms zelfs beter dan die van de gevestigde orde.

Veelbelovende nieuwkomer uit China

Belangrijker: DeepSeek gebruikt als het zijn opdrachten uitvoert ook vele malen minder rekenkracht, stelt het bedrijf. Van die besparing profiteren de gebruikers. Ze betalen maar een fractie van wat ze bij de Amerikaanse concurrenten gewend zijn.

Bovendien lijkt de Chinese nieuwkomer een enorm probleem op te lossen rond AI: het vreet energie. Volgens Goldman Sachs groeit de stroombehoefte van datacenters door AI met 160 procent tegen 2030.

Behalve voor de gevestigde AI-belangen klinkt het aanbod van DeepSeek too good to be true. Goedkope en zuinige AI, waarvan de code ook nog eens open source is zodat alle ontwikkelaars erop kunnen voortborduren? Daar zit de wereld op te wachten.

DeepSeek is inmiddels de populairste gratis app in de Amerikaanse App Store in een hype die doet denken aan de komst van ChatGPT in 2022. Maar is het werkelijk zo’n aardverschuiving?

Het verhaal achter DeepSeek

DeepSeek-oprichter Liang Wenfeng.

Even terug naar het begin. DeepSeek heeft geen Alibaba, Tencent of andere Chinees bigtechbedrijf achter zich. Oprichter Liang Wenfeng studeerde wel af als ingenieur aan de universiteit van Zhejiang, maar gebruikte zijn kennis van algoritmes de afgelopen jaren vooral voor het hedgefonds dat hij samen met twee studievrienden oprichtte, High-Flyer.

Dat groeide mede dankzij AI uit tot een miljardenbusiness en op een goed moment – nog voordat de techboycot door de Verenigde Staten dat onmogelijk maakte – kocht het grootschalig Nvidia-chips in, de motor achter zo’n beetje alle AI-systemen, om eigen supercomputers te bouwen.

Vanaf 2021 werden die duizenden processoren gebruikt voor een reeks projecten in de marge van High-Flyer, maar in 2023 groeide dat uit tot DeepSeek, in feite een verzameling talentvolle wetenschappers die zich samen met Wenfeng mochten uitleven met al die rekenkracht. Het heeft wel iets weg van OpenAI in de beginjaren.

‘We wilden gewoon AI betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen’, aldus Wenfeng vorig jaar in een interview met een Chinese techsite. ‘We hadden zelf niet verwacht dat dit zoveel impact zou hebben.’

Het geheim achter DeepSeeks succes

DeepSeek heeft met die 50.000 Nvidia-chips – van een verouderd type – nu een AI-systeem gebouwd dat kan concurreren met modellen waarvoor techgiganten als Meta vele malen meer chips nodig hebben. Die doorbraak, zo claimt het, zit in de architectuur waarmee het zijn modellen traint. MLA (Multi-head Latent Attention) is het gedoopt, een methode die slechts 5 à 13 procent van het geheugen gebruikt van ‘conventionele’ AI. Een idee van een van zijn jonge onderzoekers, aldus Wenfeng.

De techniek achter DeepSeek is tot nu toe niet overtuigend door experts onderuitgehaald, hoewel de software open source is en dus voor iedereen na te pluizen. Toch is er wel het een en ander op aan te merken.

Vaak gehoorde kritiek betreft de data waarmee het model is getraind: die zouden zijn gegenereerd door ChatGPT, waarmee de Chinezen dus meeliften op bestaande techniek, inclusief alle tekortkomingen daarvan. Er zijn echter wel meer AI-modellen die op zo’n manier worden getraind.

Verder valt gebruikers op dat de antwoorden die DeepSeek geeft verdacht veel lijken op die van OpenAI’s chatbot. Is de software dus een kopie of zijn de antwoorden gewoon de meest voor de hand liggende?

Prestaties in de praktijk: hoe goed is DeepSeek echt?

Over de prestaties die de DeepSeek-producten leveren, is meer overeenstemming. Vergelijkende tests wijzen uit dat ze de Amerikaanse orde grosso modo wel aankunnen. De app, een AI-assistent als tegenhanger van de algemene chatbot ChatGPT, doet het in de praktijk ongeveer net zo goed en maakt dus ook rare fouten. In het opstellen van langere teksten is de Chinese bot wel beroerd.

DeepSeek Coder, toegesneden op programmeren, verbaasde in juni al de AI-wereld en lijkt minstens zo goed als de laatste GPT-versies die mensen gebruiken om te coderen.

Vergelijkende test tussen DeepSeeks model en de taalmodellen van Amerikaanse concurrenten.

Het vorige week gelanceerde DeepSeek-R1, een systeem dat kan ‘redeneren’ en de denkstappen ook laat zien, is zelfs angstaanjagend goed. OpenAI-oprichter en ceo Sam Altman noemde R1 ‘een indrukwekkend model, vooral wat ze kunnen leveren voor die prijs’, hoewel hij eraan toevoegde dat OpenAI ‘vanzelfsprekend veel betere modellen’ zou gaan leveren in de toekomst.

Privacy en censuur

Een nadeel van de DeepSeek-AI is vooral dat het Chinees is. Als in: met lak aan de privacy van gebruikers of de bescherming van intellectueel eigendom. ‘Door inhoud te uploaden, publiceren of verzenden via de diensten van dit product, verleent u DeepSeek onherroepelijk een niet-exclusieve, geografisch onbeperkte, eeuwigdurende, royaltyvrije licentie om de betreffende inhoud te gebruiken en sublicenseren aan derden.’

Dat uploaden gebeurt vanzelfsprekend naar Chinese servers, onder toezicht van de plaatselijke overheid. Gebruikers die het vragen voerden over Taiwan of wat er in 1989 gebeurde op het Plein van de Hemelse Vrede in Beijing, kregen dan ook geen antwoord – of het werd onder hun ogen gewist. Dat ruikt naar censuur, ofwel een Chinese interpretatie van grenzen (rail guards) die ook westerse aanbieders hun taalmodellen meegeven.

Technologische wedloop tussen VS en China

En daarmee zijn we beland bij wat DeepSeek betekent voor de technologische strijd tussen VS en China. De Amerikaanse president Trump klonk maandag bijna redelijk toen hij daarover werd bevraagd.

Volgens hem is het goed dat AI nu goedkoper belooft te worden en moeten de Amerikaanse techbedrijven de les trekken dat hun dominantie niet vanzelfsprekend is. Om weer te vervallen tot de gebruikelijke Trumpismen: ‘Maar ze zullen winnen, want we hebben de beste bedrijven en de beste wetenschappers ter wereld.’

Het kan goed zijn dat Amerika ‘first’ is en blijft in AI, maar China loopt zijn achterstand in. In de overzichten van meest geciteerde wetenschappelijke AI-papers bruist het van de Chinese researchers. Het land telt er volgens sommige maatstaven inmiddels meer dan de VS. Doordat veel Chinese AI-software open source is, kunnen onderzoekers en ondernemers onbeperkt doorbouwen op bestaande technologie.

Impact op de mondiale AI-ontwikkeling

Maar de producten van DeepSeek, en eerder ook die van Alibaba, Tencent en Baidu, maken op dit moment de meeste indruk. Op onder anderen Eric Schmidt, de voormalige Google-ceo. Vorig jaar mei beweerde hij nog vol vertrouwen dat de VS een voorsprong had van twee tot drie jaar, ‘wat een eeuwigheid is wat mij betreft.’ In november noemde hij China’s AI-successen alweer ‘een schok’: ‘Ik dacht dat de beperkingen die we opleggen aan de export van chips hen zou tegenhouden.’

Niet dus. Meer geld en de snelste chips leiden niet automatisch tot snellere innovatie.

Als het succes van DeepSeek standhoudt, laat dat zien dat de Amerikaanse handelsbeperkingen op de geavanceerde chips van Nvidia – en de modernste machines van ASML – onbedoelde gevolgen kunnen hebben. In plaats van Chinese bedrijven af te remmen, dwingen ze ondernemers om creatiever en efficiënter te worden met de beschikbare middelen.

100 dagen innovatie: van idee naar impact met de IoT Challenge

In samenwerking met Vodafone Business - Innovatie blijft uitdagend door dagelijkse druk en complexe technologie. Vodafone Business versnelt met de IoT Challenge: bedrijven en startups ontwikkelen in 100 dagen IoT-oplossingen. Het motto: minder vergaderen, meer doen. 'Soms is het zo simpel als een sensor plaatsen en meten.'

vodafone iot day
Deelnemers aan de IoT Challenge van 2024 met projecten zoals privacyvriendelijke beveiliging bij Trigion en slimme retailoplossingen voor Heineken.

Van idee naar realiteit in honderd dagen

Met de IoT Challenge brengt Vodafone Business corporates én startups samen om in honderd dagen tijd innovatieve IoT-oplossingen te ontwikkelen en te testen. De kracht van het programma zit in de tijdsdruk, ziet Jelmer Letterie, initiatiefnemer van de IoT Challenge namens Vodafone Business.

‘Honderd dagen geeft de druk van een pressure cooker die waarde toevoegt aan het programma. Het zorgt voor een snelle adoptie van innovatieve oplossingen, iets wat in de dagelijkse gang van zaken misschien niet zou gebeuren.’

De tweede editie van de IoT Challenge bracht grote bedrijven én innovatieve startups samen om met Internet of Things-technologie concrete problemen op te lossen. De challenge van 2024 omvatte projecten zoals privacyvriendelijke beveiliging bij Trigion en slimme retailoplossingen bij Heineken en VodafoneZiggo. ‘Innovatie doe je niet alleen’, stelt Letterie. ‘Je hebt een groot ecosysteem nodig. Daarom werken we bijvoorbeeld ook samen met The Next Web (TNW), dat een gigantisch netwerk aan startups heeft.’

Innovatie van de grond laten komen

‘We willen laten zien wat er mogelijk is met IoT’, vertelt Arno Nijhof van TNW. ‘We willen zorgen dat innovatie echt van de grond komt. Niet eindeloos vergaderen, maar gewoon beginnen. IoT is soms zo simpel als een sensor plaatsen en metingen starten. Dat is dan ook misschien wel het leukste van IoT-testen: je kunt heel snel data genereren. Vervolgens kun je het zo complex maken als je zelf wilt, maar ook de softwarecomponent — waarmee je de data kunt interpreteren — wordt steeds toegankelijker.’

Lessen uit de praktijk: de Efteling

In 2018 werd de challenge voor het eerst georganiseerd. Eén van de deelnemers van die editie van de IoT Challenge was de Efteling. Jonas Rietbergen, nu manager data & inzichten bij het attractiepark, kijkt met veel plezier terug op twee projecten die ze toen hebben uitgevoerd. ‘We hadden twee uitdagingen’, vertelt Rietbergen.

‘Ten eerste wilden we downtime van onze belangrijkste attracties voorkomen door predictive en preventive maintenance oplossingen te implementeren. Ten tweede wilden we de effectiviteit en efficiëntie van onze attracties verbeteren door realtime monitoring van de capaciteit, om zo wachttijden te verminderen.’

‘Denk groot, begin klein’

Die impact is zes jaar later nog steeds tastbaar, vertelt Rietbergen. ‘Een goed voorbeeld is hoe we sensoren hebben geïmplementeerd in onze drukstbezochte attracties om realtime de capaciteit te meten. Dit stelde ons in staat om de bezoekersstromen met een nauwkeurigheid van 95 procent te monitoren. Het succes daarvan heeft ons doen besluiten om deze technologie nu in al onze populaire attracties uit te rollen. Zonder deze challenge hadden we deze stap waarschijnlijk niet zo snel gezet.’

Maar Rietbergen benadrukt het belang van teamcommitment. ‘Zorg dat iedereen vanaf het begin aan boord is. Het programma hielp ons om ons te blijven richten op de doelen en samen door te zetten. Mensen hebben het er nog steeds over; het heeft echt tastbare resultaten opgeleverd. Neem de tijd om samen te innoveren. Dat is precies het doel van dit programma: denk groot, begin klein.’

Seeing without seeing

Acht jaar na de eerste verkenningen rond slimme monitoring blijft de vraag actueel: hoe kunnen we technologie inzetten die veiligheid verhoogt zonder privacy aan te tasten? Tijdens de tweede IoT Challenge toonde de samenwerking tussen beveiligingsbedrijf Trigion en de Engelse tech-startup Sensing Feeling de complexiteit van deze uitdaging.

‘Het draait om seeing without seeing’, stelt Ron Knaap, directeur platformtechnologie bij Trigion. ‘We wilden uitzoeken hoe we technologie kunnen gebruiken om een veilige omgeving te creëren, zonder privacy te schenden. De techniek moet zich bewijzen en moet op zeer zorgvuldige manier gebruikt worden. Je kunt niet zomaar systemen implementeren en zeggen ‘nu weten we het’. Het gaat uiteindelijk om het welzijn van mensen, niet om een businesscase.’

Schaalbare oplossingen

Het resultaat van de pilot is een techniek waarbij camerabeelden worden getransformeerd in abstracte datavisualisaties. De pilot begint in één gebouw, met installaties op vier verschillende locaties. ‘Onze oplossing transformeert camerabeelden in wiskundige en geometrische data, waardoor een digitale twin van de ruimte ontstaat’, zegt Jag Minhas, oprichter van het Londense bedrijf. ‘We kunnen gedragingen detecteren die afwijkend zijn, zonder persoonlijke informatie op te slaan.’

Voor Trigion biedt deze technologie enorme kansen, ziet Knaap. ‘Als we kijken naar onze klantendatabase, zou de helft van onze klanten dit type technologie kunnen gebruiken. We willen zorgen dat we de beste medewerkers beschikbaar hebben die relevant werk doen. Gaat het uiteindelijk werken? Dat weten we niet. Innovatie is nooit efficiënt, maar wel noodzakelijk.’

Elke stap meten

In de retailsector werkten VodafoneZiggo en PFM samen aan het optimaliseren van een nieuw winkelconcept. ‘We wilden ons nieuwe winkelconcept op een data-gedreven manier evalueren’, stelt Hein van Hell, channel manager bij VodafoneZiggo. ‘Door IoT-sensoren te installeren, kunnen we gedetailleerde inzichten krijgen in klantenstromen én gedrag. We kunnen nu elke stap zien die klanten in de winkel zetten en hun interacties analyseren.’

Eenzelfde concept vond plaats in de Heineken Experience, waar PFM samen met Vodafone Business een IoT-project implementeerde om de bezoekerservaring te ontsluiten. ‘We weten zoveel over onze gasten, voor én na hun bezoek, maar heel weinig over wat er gebeurt als ze eenmaal binnen zijn’, stelt Benjamin David, sales & marketing manager van Heineken. ‘De Heineken Experience is voor ons én onze bezoekers een magisch tafereel. Daar zijn we ons heel erg van bewust. Zodra we daar technologie aan gaan toevoegen, moet het de ervaring alleen maar verbeteren. En ik geloof dat het dat gaat doen.’

‘We staan pas aan het begin’

Letterie ziet de IoT Challenge als een ideale stap in het stimuleren van innovatie. ‘Het gaat erom samen te werken in een soort ecosysteem. Wij brengen onze expertise in, maar willen juist geen rem op de innovatie zetten. Het gaat om het ecosysteem en uiteindelijk de klant die geholpen wordt, de partner die zijn oplossing uitbouwt en voor ons de inzichten in klantbehoeften.’

‘In 2018 was het nog wat ruw en speels, met echte startups die pas net begonnen waren’, zegt Letterie. ‘Dit jaar waren het gerenommeerde partijen. Je ziet dat er steeds meer vertical solutions komen, waarbij partijen niet alleen de technologie, maar ook software en consultancy bieden.’

De impact van AI is ook onmiskenbaar, stelt Letterie. ‘Waar we vroeger alleen konden zien dat iemand zich van A naar B verplaatste, kunnen we nu veel dieper inzicht krijgen in variabelen zoals snelheid en gedrag. Het laat zien dat technologie ons in staat stelt om veel diversere en waardevollere inzichten te creëren. We staan pas aan het begin van wat mogelijk is. De diepgang en relevantie van de cases blijven groeien en ik hoop dat we deze challenges nog lang kunnen voortzetten. Het wordt zeker vervolgd.’

Uw bedrijf succesvol in een digitale wereld

Ondernemers kunnen nu een gratis adviesgesprek plannen met een onafhankelijke adviseur. U kunt hem alles vragen over digital marketing, hybride werken of digitale beveiliging.

Maak kennis met My V-Hub

Jouw gepersonaliseerde platform voor digitalisering! Maak nu een account aan en ontvang gratis een op maat gemaakt actieplan voor uw MKB-bedrijf.

Meer informatie

Bezoek het Experience Center in hartje Utrecht

Via een inspirerende en interactieve sessie ontdekt u de mogelijkheden en kansen van digitalisering voor uw bedrijf. De volgende sessie – op 23 oktober – gaat volledig over security.

Inschrijven
/

Techmiljardairs steken $500 miljard in grootste AI-project ooit – 5 vragen over Stargate

Donald Trump smijt niet alleen met decreten, maar ook met geld. Niet zijn eigen geld of dat van de belastingbetalers. OpenAI, Oracle, Softbank en MGX investeren 500 miljard dollar in het reusachtige AI-project Stargate. Wat is het? Vijf vragen en antwoorden.

donald trump project stargate ai masayoshi son larry ellison sam altman
De Amerikaanse president Donald Trump bij de aankondiging van project 'Stargate', met naast hem (vlnr) Masayoshi Son (Softbank), Larry Ellison (Oracle) en Sam Altman (OpenAI). Foto: Getty Images

#1 Wat houdt Stargate precies in?

Stargate gaat niet over die oude scifi-reeks op televisie, maar over kunstmatige intelligentie. Het is ook de naam van een project waar Microsoft en OpenAI vorig jaar al samen aan werkten. Ze wilden een supercomputer bouwen met het formaat van een datacenter. Kostprijs 100 miljard dollar. Sam Altman is vorig jaar ook regelmatig in politieke kringen gespot om het idee te pitchen.

Nu wordt Stargate opgericht als bedrijf – een joint venture – om over heel de VS een nieuwe fysieke en virtuele AI-infrastructuur te bouwen. Het ontwikkelen van generatieve AI vraagt enorme rekenkracht en daar zijn gespecialiseerde datacenters voor nodig.

Het eerste kolossale datacenter – met tien gebouwen – wordt in de Amerikaanse staat Texas uit de grond gestampt. Andere locaties in de VS zullen volgen, die worden nu onderzocht. Op de planning staan twintig datacenters met elk een oppervlakte van 46.000 vierkante meter.

Lees ook: Nederland wil een AI-fabriek bouwen – wat is dat precies?

#2 Wat kost dat?

Trump investeert niet zijn eigen geld of dat van de belastingbetalers. OpenAI, Oracle, Softbank en MGX komen met minstens 500 miljard dollar over de brug. Voor die eerste supercomputer is meteen 100 miljard beschikbaar. De rest van de pot zal de komende vier jaar worden geïnvesteerd.

#3 Wie zijn de spelers?

Softbank en OpenAI zijn de leidende partners in dit project, waarbij Softbank de financiële zeggenschap heeft en OpenAI de operationele verantwoordelijkheid. MGX is een technologiefonds van de Verenigde Arabische Emiraten dat onder meer heeft geïnvesteerd in OpenAI.

De technische partners zijn Arm, Microsoft, Nvidia, Oracle en OpenAI. Arm en Nvidia zullen de nodige chips leveren. Microsoft is niet alleen de belangrijkste investeerder in OpenAI, maar het is ook in een hoog tempo datacenters en cloudinfrastructuur aan het bouwen.

Masayoshi Son, founder van de Japanse multinational Softbank, zal Stargate gaan leiden. Softbank is een conglomeraat in media, telecommunicatie, e-commerce, robotica… Maar er zijn meer techmiljardairs bij betrokken.

Sam Altman bijvoorbeeld, de medeoprichter van OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. Larry Ellison is de co-founder en cto van Oracle, leverancier van software en cloudtechnologie.

Wie ontbreekt in dit rijtje is Elon Musk. Zijn bedrijf xAI is niet door de selectie gekomen, maar hij is dan ook de aartsvijand van Altman.

Lees ook: Sam Altman heeft verse miljarden, gaan de remmen nu helemaal los bij OpenAI?

#4 Waarom dit project?

Trump wil met Stargate ‘de dominantie en het leiderschap’ van de VS garanderen. Met het project worden honderdduizenden banen voor Amerikanen gecreëerd. Maar ook de rest van de wereld zal hier ‘economisch enorm van profiteren’, klinkt het bij Softbank.

‘Dit project zal niet alleen de her-industrialisatie van de Verenigde Staten ondersteunen, maar strategisch ook de mogelijkheid bieden om de nationale veiligheid van Amerika en zijn bondgenoten te beschermen.’

OpenAI spreekt in precies dezelfde ronkende verklaring over het ‘bouwen en ontwikkelen van AI – vooral AGI (artificial general intelligence, red.) – ten voordele van de hele mensheid’. Daarmee krijgen ‘creatieve mensen’ de tools om uit te zoeken hoe AI kan worden ingezet om ‘mensen te verheffen’.

#5 Wat zijn de risico’s van project Stargate?

Trump heeft het AI-decreet van zijn voorganger Joe Biden, waarmee de overheid wat meer de tanden kan laten zien aan de techindustrie,- al van tafel geveegd. Generatieve AI wordt dus verder ontwikkeld zonder vangrails.

Dus zonder transparantie, zonder checks op vooroordelen. Kortom: zonder ethische overwegingen. Dat zal hele bevolkingsgroepen gaan raken, te beginnen met vrouwen en minderheden.

Geavanceerde AI in handen van een klein clubje techbedrijven is geen goed nieuws. Het centraliseren van de macht fnuikt competitie, creativiteit en innovatie. Maar er is meer: cyberaanvallen zullen veel meer impact krijgen, geopolitieke spanningen zullen oplopen en honderden miljoenen banen zullen verloren gaan. De gevolgen daarvan zijn voor de belastingbetaler.

Het energieverbruik van deze nieuwe infrastructuur is gigantisch. De supercomputer die Microsoft en OpenAI voor ogen hebben, slurpt bijvoorbeeld 5 gigawatt. Dat is evenveel als de Amerikaanse stad Miami, volgens Fortune. Energiespecialisten vragen zich af of dit überhaupt wel haalbaar is. Gezien Trumps liefde voor fossiele brandstoffen zal die energie voornamelijk uit fossiele bronnen komen. Een andere optie zijn extra kerncentrales.

Met de opkomst van datacenters loopt de helft van de VS het gevaar dat de stroom de komende tien jaar regelmatig uitvalt, aldus North American Electric Reliability Corporation afgelopen december. En dan wordt er nog niet gesproken over het enorme waterverbruik van deze datacenters die nodig is om de apparatuur te koelen.

De bijnaam van techmiljardair Masayoshi Son is Masa. Hij is charmant, maar verveelt zich ook snel. Meetings kunnen bij hem vijf minuten of twee uur duren. Meer techmiljardairs staan bekend om hun grillige karakter. Al die grote ego’s bij elkaar kunnen natuurlijk ook enorm gaan clashen.

Lees ook: Hoe Elon Musk en de PayPal Mafia de macht grijpen in het Witte Huis