Hij wordt als staatssecretaris een beetje geleefd, zegt hij met een glimlach, door een agenda die anderen vullen. ‘Als ondernemer had ik geen secretaresse of dienstauto. Nu stap ik achterin, ga een videocall in en krijg ik een memo over waar ik uitstap en wie ik daar spreek. Allemaal op mijn verzoek natuurlijk, maar toch echt iets anders dan alles zelf moeten plannen en voorbereiden.’
Founder werd wethouder en kabinetslid
Toch vond Vincent Karremans – ooit medeoprichter van Magnet.me, in Rotterdam VVD-raadslid en later wethouder en inmiddels lid van het kabinet-Schoof – nog tijd en puf om een boek te schrijven. Een boek voor jonge ondernemers die vanuit de collegebanken een startup beginnen, zonder ervaring, netwerk of geld. Het is ook een boek geworden over die studentondernemers.
Karremans begon zelf in 2012 met Magnet.me, destijds een nieuwe manier om bedrijven online in contact te brengen met afstudeerders en jonge professionals. Hij studeerde nog rechten en economie aan de Erasmus Universiteit en kan voor Student Entrepreneur dus uit eigen ervaring putten. Maar hij interviewde ook collega-founders als Pieter Zwart van Coolblue, Niels van Deuren van HousingAnywhere, Fleur Melkert van Equalture en nog een handvol bekende ondernemers die ook vanuit de collegebanken hun bedrijf begonnen.
Lees ook: Pieter Zwart 25 jaar aan het roer bij Coolblue: ‘Hij kan zich enorm opwinden over kleine dingen’
Boek als project voor ernaast
Waarom een boek? Aan het besturen van een stad en tegenwoordig het leiden van een departement heb je de handen toch meer dan vol, zou je denken. Karremans heeft ook nog een gezin.
‘Ik doe wel vaker verschillende dingen naast elkaar, zie ook die twee studies’, zegt hij. ‘Politiek is natuurlijk heel anders dan ondernemen. Ik vond het schrijven van het boek een leuk project om ernaast te doen, het gaf me ook het gevoel dat ik nog steeds met ondernemen bezig was.’
Maar ondernemersboeken zijn er al volop. Al worden ze minder door, voor en over studentondernemers geschreven. ‘Het idee is al ontstaan toen ik wegging bij Magnet.me om wethouder te worden. Er zijn natuurlijk veel managementboeken, maar die zijn veel te theoretisch, en vaak geschreven door succesvolle ondernemers die al een corporate achtergrond hadden voordat ze begonnen.’
Lees ook: Vincent Karremans verlaat zijn bedrijf Magnet.me: ‘Ik heb wel een traan gelaten’
Ondernemers die met niets beginnen
‘Ik miste een boek dat het perspectief liet zien van ondernemers die echt vanuit het niets begonnen zijn, vaak al tijdens hun studententijd. Ik wilde graag de verhalen delen van mensen die, net als wij, geen idee hadden wat ze moesten doen of hoe ze het moesten aanpakken.’
‘Die hebben niks aan organogrammen, die moeten offertes maken, mensen aannemen, nachten doorwerken om die tent van de grond te krijgen. Het boek gaat over het betere beunwerk in het begin, en natuurlijk over de vele mislukkingen daarna waar je van leert. Hustling, daar is nog geen goed Nederlands woord voor.’
Gesprekken tussen studentondernemers
Karremans genoot ook van de interviews, waarvoor hij niet alleen Rotterdamse studentondernemers vroeg, maar ook ‘Amsterdammers’ als Hans Ober van Ticketswap en Swapfiets-oprichter Dirk de Bruijn uit Delft.
‘Het waren meer gesprekken tussen ondernemers waarbij het net zoveel over mijn eigen ervaringen ging. En veel ervaringen delen we, zoals het gegeven dat iedereen ons afraadde om een startup te beginnen. Doe het niet, dat werd letterlijk door de Erasmus gezegd toen Niels begon met HousingAnywhere. Dat is nu een wereldbedrijf.’
Lees ook: Zo wil HousingAnywhere de grootste in Europa worden
Genoeg te bespreken. ‘De grootste puzzel was om alles in overzichtelijke thema’s te ordenen.’ Het resultaat zijn sprankelende verhalen van een club ondernemers, soms op het hilarische af, over de hustle, de ups en downs van het startuppen terwijl om je heen iedereen voorsorteert op een corporate eerste baantje. Marketing, sales, product, financiering en hr: de hoofdstukken hebben gortdroge titels maar de inhoud is smullen. Met leerzame takeaways.
Five touch rule voor sales
De five touch rule bijvoorbeeld. Magnet.me verstuurde massaal e-mails naar recruiters om ze warm te krijgen voor zijn platform. Maar ook in 2015 verzoop iedereen in zijn mailbox en bleven de meeste onbeantwoord. Karremans zat destijds in Londen voor de verovering van de Britse markt en een collega pikte via een WeWork-cursus de five touch rule op.
‘De kern is dat je vijf zogenaamde touches stuurt naar je target’, schrijft Karremans in zijn boek. ‘Een touch kon een e-mail zijn, een voicemail, een LinkedIn-bericht – als je de potentiële klant maar bereikte. En in plaats van steeds meer tijd aan te houden tussen elke reminder volgen de reminders elkaar juist steeds sneller op, als een trein die die naar hen toedendert. Die vijf touches samen heten een cycle. En zo’n cycle duurt precies drie weken en gaat volgens een heel exact schema, waarbij je de tijd tussen de reminders steeds halveert. We pasten de regel direct toe, en onze response rate ging keihard omhoog.’
Harald Swinkels als betaalde mentor
Die verovering van Engeland is overigens mislukt. ‘Nou ja, het is niet zo gelopen als we hadden gehoopt. We hadden te snel een nieuw front geopend, terwijl we in Nederland nog veel te doen hadden. Leergeld, zegt Harald ook, moet je ook accepteren als leergeld. En daarna kun je nog beter focussen op wat belangrijk is.’
Die Harald is de odd one out in het boek. Harald Swinkels, onder veel meer medeoprichter van energiemaatschappij NLE en toch een generatie ouder dan de groep in Student Entrepreneur. Swinkels was vanaf 2016 de mentor van Karremans en krijgt de ruimte om zijn lessen te delen. Grappig detail: hoe belangrijk het is om een mentor te hebben, is een les die in het boek ontbreekt.
Lees ook: Hoe Harald Swinkels zich na een exit van 200 miljoen op de filmindustrie stortte
‘Nou je het zegt. Ik had het gevoel: ik doe maar wat, zeker in Londen zat ik voor mijn gevoel maar wat in het luchtledige te knoeien, zonder begeleiding. Wat belangrijk was, en dat staat ook niet in het boek, is dat ik hem betaalde voor zijn mentorschap. We spraken een bedrag af dat nét hoog genoeg was om te zorgen dat het een beetje pijn deed, dat maakt het minder vrijblijvend. Maar het geld ging wel naar kankerbestrijdingsfonds KWF. Zijn vader is overleden aan de ziekte, net als mijn moeder. De royalty’s van dit boek gaan trouwens naar jonge mensen met kanker, ik hoef er niets aan te verdienen.’
‘Ondernemen allesbehalve romantisch’
De tips en trucs, de briljante successen en tragische dieptepunten in Student Entrepreneur laten zien wat een ongelofelijke achtbaanrit startupondernemen kan zijn. Op de dag dat het platform van Magnet.me in 2012 live had moeten gaan, kwam een van de vier oprichters om het leven bij een verkeersongeluk. Het boek is aan Hugo de Ruiter opgedragen, jeugdvriend van Karremans.
‘Hugo ligt vlak bij mijn moeder begraven’, schrijft hij. ‘Soms leg ik nog rozen op zijn graf – rozen, bij uitstek het symbool van romantiek, die symboliseren dat ondernemen allesbehalve romantisch is.’
Is het inderdaad geen ongelofelijk verschil met de Haagse politiek? ‘Ik heb geen dag spijt gehad van mijn overstap maar ik mis het ondernemerschap weleens. Daar zitten mooie kanten aan die je niet in de politiek vindt. De vrijheid die je hebt, en het feit dat als je morgen naar rechts wilt, je ook met zijn allen naar rechts gáát.’
Ondernemers zijn meer resultaatgedreven
‘In de politiek is het soms lastig dat je geen directe invloed hebt op operationele zaken. Je bent meer een bestuurder dan de directe baas. Maar je bent dan wel weer de baas over inhoudelijke keuzes en het beleid. Al ben je altijd afhankelijk van andere mensen: ik moet soms keihard werken om politieke steun te krijgen.’
Lees ook: De lichaamstaal van Dick Schoof: ‘Hij ervaart stress, vooral in contacten met de media’
De overheid is ook veel meer procesgedreven, zegt Karremans, terwijl ondernemers heel resultaatgedreven zijn. ‘Een sale is een sale, dat idee. Dat is in de politiek anders, daar moeten processen en regels gevolgd worden. Soms is dat frustrerend maar het heeft geen zin om de hele dag tegen alles aan te schoppen: choose your battles. Uiteindelijk wil iedereen hier ook resultaten, het is alleen een andere cultuur. En je bent ondertussen wel met enorm betekenisvolle dingen bezig, in plaats van met de volgende sale of investeringsronde.’
OKR’s op het ministerie
Wat hij als ondernemer leerde, nam de staatssecretaris zeker mee naar Den Haag. ‘Resultaatgerichtheid is er één van. Ook het meten van resultaten vind ik belangrijk, iets wat in veel sectoren binnen de overheid nog weinig gebeurt. Je hebt stuurinformatie nodig, je moet de cijfers kennen om snel te zien wanneer iets misgaat. Ik gebruik voor mezelf OKR’s, Objectives en Key Results. om structuur te geven aan mijn eigen doelen en prioriteiten.’
‘Niet dat ik die methode opleg aan mijn departement, maar elke brief over een maatregel of wetsvoorstel die er hier uitgaat, bevat meetbare doelen. Wat willen we bijvoorbeeld op vaccineren bereiken? Wat wil je de komende zes maanden, twaalf maanden, twee jaar, et cetera aan vaccinaties doen?’
Op de verkeerde stoel?
Nog zo’n les uit het boek: dat luisteren cruciaal is, zowel in de sales als in de politiek. ‘In het boek beschrijf ik hoe Pieter Zwart pas na een tijdje tot het inzicht kwam dat zijn klanten zo’n beetje in zijn oor schrééuwden waarmee hij geld kon verdienen. Ook in de politiek wordt vaak te veel gepraat en te weinig geluisterd naar de zorgen van mensen.’ De ‘klanten’ in de politiek? Dat zijn de kamerleden, die de vragen uit de markt – de samenleving – verwoorden.
Lees ook: Startups somber over klimaat voor ondernemers in Nederland
Over het overheidsbeleid rond startups houdt de staatssecretaris in het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn mond, dat is het terrein van zijn collega op EZ. Zit hij met zijn ondernemersachtergrond eigenlijk niet op de verkeerde stoel?
‘Het is heel simpel: je wordt gevraagd of je deze functie wilt doen of niet. Het is niet alsof je solliciteert en het voor het kiezen hebt. Maar ik ben hier hartstikke blij mee. De drijfveren zijn exact dezelfde als bij ondernemen: impact maken. Ik kijk de mensen die in de jeugdzorg werken recht in de ogen en kan soms aan concrete oplossingen voor ze werken.’
Ondernemen na de politiek
Met Magnet.me gaat het intussen goed. Althans, dat hoort Karremans van zijn vriend en medeoprichter Laurens van Nues, die nog steeds ceo is. Via het recruitmentplatform bereiken tegenwoordig circa 5.000 werkgevers 400.000 studenten en jonge professionals, er staan 25.000 vacatures online. ‘Ik ben heel trots op hoe Laurens dat nu doet.’ Zelf heeft hij zijn aandelen in een stichting ondergebracht zodat hij geen zeggenschap meer heeft over het bedrijf.
Voorlopig lijkt Karremans nog niet uitbestuurd. Hij begon zijn startup Magnet.me in 2010 op zijn 24ste. Op zijn 32ste ging hij in 2018 de politiek in als Rotterdams raadslid. Als 38-jarige staatssecretaris geldt hij nog steeds als jong talent en zelfs als een van de ‘kroonprinsen’ van de VVD.
Zou hij weer gaan ondernemen als hij klaar is met de politiek? Misschien niet, misschien wel. ‘Maar waarschijnlijk wel. Ik noteer nog steeds mijn ideeën voor een startup in mijn telefoon. Nee, ik ga niet zeggen welke, want dan wordt me dat telkens nagedragen. Zit er een idee tussen dat zo goed is dat mijn handen ervan gaan jeuken? Mijn handen jeuken hier net zo goed.’
‘Iedereen raadt het je af, luister vooral niet’
Wat zijn volgens Karremans de drie allerbelangrijkste lessen uit Student Entrepreneur voor mensen die nu in de schoolbanken zitten met jeukende handen? Hmm, een top drie had hij nog niet eruit gefilterd. ‘Durf te falen, dat is uiteindelijk les nummer één. En dan die les van Pieter over luisteren naar je klant. Het is zo simpel, maar het wordt door zoveel ondernemers niet gedaan!’
‘En die van Niels is ook belangrijk: iedereen raadt je af te gaan ondernemen, maar luister er vooral niet naar. Wees niet blind voor feedback, maar geloof erin dat jouw versie van de werkelijkheid de juiste is en ga ervoor.’
