Geen producten in de winkelwagen.
Michael Utkin verhuisde in 2013 met zijn gezin van Kiev naar Nederland, waar hij voor zijn werk bij een Oekraïens it-concern een klus kreeg bij de Nederlandse dependence.
Binnen zijn bedrijf kwam hij in contact met Alexey Bogatyryov, een mede-Oekraïner die werkte aan landbouwsoftware. Samen richtten ze in 2014 agritech-startup eFarmer op, beter bekend onder de naam FieldBee. Ze leveren GPS-software voor tractors – handig in graanland Oekraïne.
Alle hens aan dek
Ceo Utkin heeft zo’n twintig mensen voor zich werken in Amstelveen en liefst veertig programmeurs in Kiev. Nu er in Oekraïne oorlog is uitgebroken, is het dan ook alle hens aan dek om het Oekraïense personeel in veiligheid te brengen. Een duidelijk verontruste Utkin deelt zijn verhaal met MT/Sprout.
Als we hem bellen, bevindt Utkin zich aan de Roemeens-Oekraïense grens, waar hij alles op alles zet om gevluchte werknemers en hun familieleden bij te staan. Hoe hij er zelf onder is? ‘Ik ben bang om de kracht te verliezen’, zegt Utkin. ‘Ik móet gewoon sterk blijven, zodat ik zoveel mogelijk mensen kan helpen.’
We hadden nooit zien aankomen dat Rusland Oekraïense burgers zou aanvallen
Of hij de oorlog had zien aankomen? Totáál niet, zegt Utkin, ‘want het is volledig onredelijk om zoiets in deze tijden te doen. Ik weet dat de huidige Russische overheid erg tegen democratie is en niet wil dat Oekraïne als land slaagt. Niemand had er echter rekening mee gehouden dat Rusland Oekraïense steden zou verwoesten en burgers zou aanvallen. Dat ze met wapens de chaos zouden laten uitbreken. We dachten dat het zou blijven bij een gevecht in de Donbas-regio, waar het al acht jaar oorlog is, maar dat het hiertoe zou uitlopen? Dat hadden we nooit verwacht.’
Investeerders maakten zich zorgen
Zijn investeerders hielden er desalniettemin rekening mee, want al voor de oorlog uitbrak vroegen zij Utkin een bedrijfsvoorzettingsplan op te stellen – voor het geval dat. ‘Men was bezorgd over wat er in Oekraïne gebeurde, aangezien de Russen al sinds oktober afgelopen jaar troepen naar de regio stuurden. Als onderdeel van de due diligence hebben we daarom zo’n plan opgesteld.’
Lees ook: Ali Niknam (Bunq) over hulpstichting Oekraïne: ‘Je kunt voor sommige mensen het verschil maken’
Een paar weken voordat de oorlog uitbrak, besloot Utkin toch maar het zekere voor het onzekere te nemen. Hij huurde met zijn bedrijf alvast een hotel in een bebergd deel van West-Oekraïne. Ook huurde hij een bus met een volle tank, zodat hij snel personeel in veiligheid kon brengen als er oorlog zou uitbreken.
Voor werknemers met een eigen auto, regelde Utkin alvast walkietalkies, om in geval van nood met elkaar in contact te kunnen blijven. ‘We hebben ieder detail van tevoren uitgedacht. Vergelijk het met een evacuatieplan voor wanneer er vuur uitbreekt op kantoor.’
62 mensen gered
Door dat evacuatieplan wisten de FieldBee-werknemers die in Kiev werkten precies wat ze te doen stond toen de Russen daadwerkelijk hun land binnenvielen. Deze week haalde de door Utkin gehuurde bus 62 mensen weg uit Kiev, vertelt de ondernemer. Naast werknemers ging het ook om hun familieleden, vrienden en zelfs katten en honden.
Na een 42 uur durende rit, langs overbelaste wegen en gebombardeerde bruggen ontwijkend, zijn ze inmiddels aangekomen op de voorlopige plaats van bestemming: het West-Oekraïense hotel. 22 inzittenden zijn er zelfs al in geslaagd om Oekraïne te verlaten, vertelt de ondernemer.
Ook al zijn er veel verhalen over brandstoftekorten in Oekraïne, volgens Utkin is het – geluk bij een ongeluk – een betrekkelijk kleine opgave om de bus vol te gooien. ‘Je kunt hier nog steeds tanken. Misschien niet meer bij ieder tankstation, maar er is zeker nog brandstof te vinden.’
Aangezien mannen in Oekraïne moeten blijven om het land te dienen, mocht FieldBee alleen vrouwen en kinderen meenemen. Zo’n ’25 tot dertig’ FieldBee-medewerkers zitten daarom nog in Oekraïne, schat Utkin. ‘Er wordt van hen verwacht dat ze zich aanmelden bij het leger.’
Utkin denkt overigens niet dat al zijn medewerkers uiteindelijk het geweer ter hand zullen nemen. ‘Ze moeten doen wat ze kunnen. Het zijn programmeurs, dus misschien kunnen ze ook helpen met de cybersecurity.’
Geen elektriciteit en water
Utkin heeft met al zijn Oekraïense collega’s contact, behalve met een werknemer die in Marioepol zit, de stad die omsingeld is door het Russische leger.
‘Waarschijnlijk is zijn telefoon leeg. Gisteren stuurde hij me in ieder geval nog een berichtje. Zestig meter van hem vandaan was er een inslag, liet hij me weten. Bovendien hebben ze in die stad al zes dagen lang geen elektriciteit, verwarming en kraanwater. Ze moeten de hele tijd schuilen in de kelder. Je kunt je dus voorstellen hoe hij zich voelt.’
De bus is er volgens Utkin inmiddels al voor een tweede keer in geslaagd om zo’n zestig mensen uit Kiev op te halen. Geen werknemers meer, maar kennissen en zelfs totaal vreemden. ‘We willen hen gewoon helpen’, verklaart Utkin.
Morgen vertrekt het voertuig wederom voor een nieuwe ronde. Utkin heeft zelf ook nog veel familieleden in Kiev zitten. Hij hoopt dat sommige vrouwen en kinderen uit zijn eigen familie morgen met de bus mee kunnen. ‘Ze zijn daar in ieder geval niet veilig’, verzucht de ondernemer.
Werk als afleiding
En dan heb je ook nog een bedrijf te leiden. Want hoe banaal het ook klinkt in tijden van oorlog, de zaken gaan gewoon door. Vanuit Nederland werken er – gelukkig voor Utkin – zo’n twintig man aan zijn bedrijf, die dezer dagen de productie, verkoop en klantenservice regelen.
Wel zorgt het evacuatieplan volgens Utkin voor een behoorlijke kostenpost. Hij vraagt ondernemers dan ook om hem financieel bij te staan, zodat zijn bedrijf zolang mogelijk door kan gaan met het evacueren van Oekraïners.
Sommige mensen in Oekraïne werken door, zodat ze niet steeds aan de oorlog hoeven denken
Het gros van de het Oekraïense FieldBee-personeel werkt momenteel – begrijpelijkerwijs – niet, maar sommigen nemen toch af en toe de laptop ter hand, vertelt Utkin. ‘Werk zorgt er ook voor dat ze een beetje afleiding hebben. Ze hebben alleen een laptop nodig en kunnen dus overal werken waar ze willen. Ook in de schuilkelder. Ze willen blijven werken, want anders moeten ze de hele tijd aan de oorlog denken.’
