Zo zien de winnaars van ‘de tweede revolutie’ in schone tech eruit

Soms komen dingen wel heel mooi samen. Precies op hetzelfde moment als de EU de ambitieuze plannen bekend maakte om 25 keer zoveel windmolens op zee te gaan bouwen, sprak Diederik Samsom een groot aantal energiestartups en -scaleups toe tijdens de uitreiking van de New Energy Challenge, live vanuit Brussel.

‘Als je een nieuwe economie wil opbouwen, is het logisch dat je dat groen doet’, zei de rechterhand van Eurocommissaris Frans Timmermans. ‘Vandaar dat de 750 miljard van het Europese herstelfonds een drijvende kracht wil zijn voor een echte green recovery.’

Maar er moet daarvoor nog wel veel gebeuren, somde hij ook op: betere batterijen, zodat elektrische auto’s verder kunnen rijden, wind- en zonne-energie opschalen, zorgen voor meer besparende technologieën.

Schaalbare pilot opstarten

Koren op de molen voor de aanwezige ondernemers, de fine fleur van de duurzame startups en scaleups in Europa en Israël, hier bijeen gekomen voor de zogeheten New Energy Challenge. Deze business contest is 5 jaar geleden opgezet door Shell, samen met Rockstart, Get in the Ring en YES!Delft, met het oog op versnelling van de energietransitie.

Maar wat aanvankelijk begon als ‘slechts’ een grote geldprijs voor een innovatieve startup, is inmiddels uitgegroeid tot een heel eigen ecosysteem, waarbij niet meer zozeer de geldprijs voorop staat, maar vooral de samenwerking over en weer. Zo krijgt de winnende scaleup niet eens meer een geldbedrag, maar wél de kans om samen met Shell een schaalbare pilot op te starten, iets wat in de wereld van energie nog veel waardevoller wordt geschat dan alleen funding.

‘Ze brengen niet alleen het chequeboek, maar veel meer dan dat’, zoals Melanie Lane het uitdrukte bij de finale. Lane is ceo van NewMotion, het bedrijf in ‘laadoplossingen’, dat in 2018 door Shell werd overgenomen. ‘Dankzij hun ecosysteem, samen met andere ventures en partners, hoeven we nu steeds minder vaak het wiel opnieuw uit te vinden.’

Samenwerking maakt het verschil

Alle 10 finalisten die donderdag 19 november zaten te wachten op de beslissing van de jury gaven ook aan dat juist die samenwerking deze contest boven andere uittilt. Zoals Maryam Nasirpour, verantwoordelijk voor Business Development bij het Zweedse Insplorion het uitdrukte: ‘Het gaat hier om een wereldwijde uitdaging. Dus moet de oplossing ook wereldwijd zijn. En dat lukt alleen dankzij duurzame investeringen en samenwerking.’

Iets waarin ze bijvoorbeeld bijval kreeg van Geert van de Wouw, Vice President van Shell Ventures. ‘Juist nu is samenwerking met en ondersteuning van startups en scaleups relevanter dan ooit. We kunnen de wereldwijde energietransitie immers niet alleen. Ik kijk ernaar uit om met de winnaars verder te werken aan innovatieve oplossingen.’

De hoofdprijzen

Uiteindelijk waren de hoofdprijzen voor de Finse startup Finno Exergy en scaleup H2Pro uit Israël. Voor de laatste was er ook nog de publieksprijs. FinnoExergy kreeg de prijs van een ton aan funding en toegang tot het Shell GameChanger-programma voor haar baanbrekende verbrandingstechnologie voor gasturbines.

Het team, dat momenteel uit 4 mensen bestaat, heeft een zogeheten PGC-systeem gevonden waarmee gasturbines méér stroom kunnen genereren, terwijl er mínder brandstof voor wordt gebruikt. Bovendien werkt het systeem met mixed fuels, en kan het met conventionele én met nieuwe brandstoffen omgaan. Die vrijheid van brandstofkeuze in combinatie met de hoge efficiency is zowel goed voor de economie als het milieu.

Het bedrijf versloeg in de finale andere startups als het Zwitserse UniSieve, het Britse RFC Power Ltd en twee Nederlandse deelnemers: Gradyent en om Delft-IMP, over wie MT/Sprout al eerder schreef. ‘Ik las over deze challenge op sociale media, en ik dacht meteen: dit is een grote kans voor ons om op te schalen’, aldus Product Development Manager Tero Ijäs.

De kers op de taart

H2Pro, opgericht in 2019, maar nu al meer dan 20 medewerkers groot, werkt aan een revolutionaire methode om water te splitsen in waterstof en zuurstof. Goedkoper, veiliger en tot wel 30 procent efficiënter per KwH dan gewone elektrolyse. En: geen CO2-uitstoot, alleen water. Zij versloegen in de finale naast het al genoemde Insplorion ook het Finse Coolbrook en de twee Nederlandse finalisten Vertoro en Simreka.

H2Pro mag samen met Shell Ventures een pilot ontwikkelen, die uiteindelijk kan worden gelanceerd binnen de waterstofbusiness van Shell. ‘Echt een ontzettend grote stap voorwaarts voor ons’, reageerde een opgetogen medeoprichter en ceo Talmon Marco, terwijl hij in zijn eigen kantoor een confettikanon tot uitbarsting bracht.

‘We hebben enorm veel zin om samen met de experts aan de slag te gaan en onze plannen de komende tijd nog verder uit te rollen. Voor ons ging deze competitie echt niet om het geld. We zijn well funded. Maar hoeveel geld je ook hebt, het gaat in deze branche om samenwerken met de industrie. Om de mensen, en om de kennis. En dan kan ik geen betere naam verzinnen dan Shell. En dat zeg ik heus niet alleen omdat ik nu op een Shell-event sta. Deze prijs is wat dat betreft voor ons echt de kers op de taart.’

Meer dan 250 deelnemers

De New Energy Challenge kende dit jaar meer dan 250 Europese en Israëlische deelnemers. Voorafgaand aan de finale, die live vanuit Studio Desmet in Amsterdam werd uitgezonden, vond een intensief traject van zes maanden plaats, waarin de jury niet alleen alle innovatieve plannen op waarde schatte, maar experts van Shell, Get In The Ring, YES!Delft en Rockstart de ondernemers ook verder probeerden te helpen hun ideeën om te zetten in levensvatbare bedrijven.

Dat vond plaats op allerlei gebieden: van de technische kennis van Shell-medewerkers van de afdelingen Hydrogen, New Fuels of Chemicals tot de meer ondernemersgerichte knowhow van een accelerator als Rockstart. Met name de laatste weken zijn alle finalisten intensief hierin begeleid, onder meer vanuit het Shell Technology Centre in Amsterdam, in voorbereiding op hun finale pitch voor jury.

Op die manier is ook steeds duidelijker groei te zien in de opzet, constateerde Freerk Bisschop, program director Smart Energy bij Rockstart. ‘De startups zijn nog steeds even cool als 5 jaar geleden. Maar wat bij Shell eerst een side event was, is nu een veel prominenter onderdeel van de strategie geworden. Het is nu een core element in hoe Shell omgaat met innovatie. En dat werpt zijn vruchten af. Het aantal mensen dat betrokken is om talent te identificeren, en dat oplossingen verder brengt, dat is echt een massieve ontwikkeling die ik de afgelopen 5 jaar heb gezien.’

Een nieuwe revolutie

Ook Shell’s Van der Wouw ziet dat, maar ziet ook de kwaliteit van de deelnemers steeds verder stijgen. ‘En vooral in de scaleups is een grote variëteit te zien in oplossingen die ze bieden. Toen we 5 jaar geleden begonnen met deze challenge zat cleantech min of meer in een dip. We wilden het woord eigenlijk niet eens meer gebruiken. Maar nu zien we echt een tweede revolutie. Dat zie je ook terug in de kwaliteit van de managementteams. Er is veel denkwerk in gestoken, dat zie je ook. Dat is echt veelbelovend voor de komende 5 jaar, denk ik. Door steeds kleine stappen te zetten, denk ik dat we dan echt die grote sprong hebben kunnen maken.’

Ook Diederik Samsom spreekt uit er geloof in te hebben. ‘Sinds covid-19 in ons leven kwam, ben ik wel even wanhopig geweest, geef ik toe. Ik herinner me dat Al Gore 13 jaar geleden met een film kwam, en we ook allemaal dachten klimaatverandering aan te gaan pakken. Maar toen viel Lehman Brothers en hoorde je er vervolgens bijna niets meer van. Maar in deze crisis is het anders, daar ben ik van overtuigd. In het derde decennium van deze eeuw moet het echt gaan gebeuren. Precies daarom hebben we de Green Deal ook centraal gesteld in al onze herstelplannen.’