Jorieke Markerink (foto) is senior learning & development advisor bij KPMG en verantwoordelijk voor het interne leiderschapsprogramma Lead into the Future dat begin november in Space Expo in Noordwijk startte. Zo’n zeventig KPMG-managers namen in het ruimtevaartmuseum deel aan de live-bijeenkomst van Lead into the Future, het interne leiderschapsprogramma gericht op het digitale tijdperk.
Via een livestream waren nog eens dertig collega’s getuige van het programma. ‘Space’ was het thema: leiders moeten de reis naar het onbekende aandurven, in staat zijn hun grenzen te verleggen. ‘To boldly go where no one has gone before’, om het met Star Trek te zeggen.
‘In het onbekende liggen nieuwe kansen’, zegt Jorieke Markerink, senior learning & development advisor bij KPMG. ‘De weg ernaartoe is een ontdekkingsreis.’ Markerink was verantwoordelijk voor het programma.
‘We bedenken bij programma’s vaak een thema, om te zorgen dat de stof beter in het geheugen bewaard blijft. De deelnemers maken graag iets bijzonders mee.’ Het hoogtepunt van de dag in Space Expo was de bijdrage van ruimtereiziger André Kuipers, die vertelde hoe hij zich op zijn tocht naar het onbekende had voorbereid.
Het acht weken durende programma, dat naast de live-bijeenkomst uit online sessies bestond, werd ontwikkeld in samenwerking met Vlerick Business School. Met het bijzondere karakter van het programma werd ingespeeld op de speciale uitdaging die aan Markerink en haar collega’s werd gesteld: leiders voorbereiden op de digitalisering.
Markerink: ‘De digitale transformatie is complexe materie. Het is niet alleen een IT-aangelegenheid. Iedereen en alles in de organisatie speelt een onderdeel in dit gigantische verandertraject.’
Waarom heeft KPMG het programma georganiseerd?
‘Het is practice what you preach. Onze mensen zijn elke dag bezig organisaties te helpen om gestalte te geven aan vooruitgang. Dat vraagt ook om een voortdurende investering in kennis, vaardigheden en inzichten van onze eigen leiders. Samen met Vlerick hebben we daarom ook een Digital MBA ontwikkeld, gericht op partners en directors.
Binnenkort starten we een data science-programma voor junior stafmedewerkers. Lead into the Future is gericht op de toekomstige leiders van ons bedrijf. Het duurt niet lang meer voordat zij het roer overnemen. De digitalisering speelt een grote rol bij KPMG en onze klanten. Daar moeten de leiders op vooruit lopen.’
Welke skills worden gevraagd?
‘De klassieke leiderschapsvaardigheden zijn niet meer voldoende. Een belangrijk kenmerk van de digitalisering is onzekerheid. Niemand kan voorspellen waar de organisatie over enkele jaren staat. Daarom is een open of lerende mindset, of learning agility, cruciaal. Learning agility houdt in dat je flexibel blijft en oprecht nieuwsgierig naar de mening van anderen bent. Dat je niet pretendeert alles zelf te weten.
Een andere belangrijke eigenschap waar onzekerheid om vraagt is resilience, veerkracht. De coronacrisis heeft het belang daarvan dubbel en dwars aangetoond. In de luchtvaart zie je bijvoorbeeld ook dat het cabinepersoneel wordt getraind om met een crisis om te gaan. We leven soms in het idee dat alles altijd maar goed gaat of maakbaar is, maar dat is een illusie. Het gaat erom dat je effectief reageert zodra het niet goed gaat.’
Hoe kun je learning agility stimuleren?
‘Een van de onderdelen van het programma was improvisatie. Bij improvisatietheater spelen empathie en acceptatie een hoofdrol. Er is geen script en je reageert op je mede-acteurs. ‘Ja, maar’ wordt ‘ja, en?’. Alleen in een sfeer van wederzijds vertrouwen kom je verder.
Improvisatie vraagt om een open houding waarin je kwetsbaar durft te zijn. Als leider ben je misschien gewend dat je alle antwoorden in petto denkt te moeten hebben, maar dat kan niet meer en hoeft ook niet meer. Als je maar bereid bent om van anderen te leren.’
Waarom werken jullie met Vlerick Business School samen?
‘Door de jaren heen hebben we een uitstekende vertrouwensband met Vlerick opgebouwd. Vlerick draagt unieke kennis op het gebied van de digitale transformatie bij. Hoogleraar Stijn Viaene is bijvoorbeeld een internationaal bekende goeroe op dit gebied, met veel onderzoek op zijn naam.
Ze leveren ook sterke cases aan. Zo kwam Karin Van Hoecke, general manager transformation & data van de KBC Group, vertellen over de digitalisering van haar bedrijf. KBC is een toonaangevende financiële instelling in België.’
Welke feedback kregen jullie van de deelnemers aan het programma terug?
‘Dat liep op een opvallende manier uiteen. Veel deelnemers waren enthousiast. Onder meer de nieuwe perspectieven, praktische handvaten en waardevolle discussies werden genoemd. Toch bleven sommige mensen achter met de vraag hoe ze de lesstof konden toepassen.
Het heeft naar mijn idee te maken met hoe we gewend zijn nieuwe dingen te leren. We leven in de tijd van instant gratification. We krijgen lessen aangereikt en willen er direct mee aan de gang, er meteen iets aan hebben.’
Dat werkt nu niet?
‘Digitalisering is een veel gecompliceerder onderwerp. Het is niet: ik draai aan de knop, en klaar. Het vereist een holistisch perspectief waarin de belangen en mogelijkheden van alle stakeholders worden meegenomen. Zo’n perspectief creëer je niet ‘even’.
Maar met de training breng je het denkproces op gang. En gezien het belang dat met de transformatie gemoeid is, is het cruciaal om dat te doen. De deelnemers kijken nu met andere ogen naar de digitaal leiderschap.’
Voor welke organisaties zou een programma zoals dit nuttig zijn?
‘Voor organisaties die hun digitale transformatie willen versnellen en willen dat hun leiders in staat zijn de organisatie in dat proces mee te nemen.’
Testimonials van deelnemers
- ‘De improvisatieoefening heeft mij er nog meer bewust van gemaakt hoe belangrijk het is om goed contact te maken met mensen waarmee je samenwerkt. Daarmee kun je veiligheid creëren voor de ander en kun je beiden het beste uit jezelf halen.’
- ‘De presentatie van André Kuipers heeft mij inzicht gegeven in hoeveel toegevoegde waarde systeemdenken heeft voor een organisatie en dat het belangrijk is om gemotiveerd te zijn, geduld te hebben, door te zetten en te beschikken over frustratietolerantie.’
- ‘Wat mij bij zal blijven is de discussie tijdens het live event over wat KPMG mogelijk kan hinderen in haar transformaties: de van nature aanwezige risk averseness. Discussies met collega’s leidden tot een ombuiging: “Consistent en bewust risico’s managen leidt tot gestage groei en gedragen verandering”.’
Dit artikel wordt u aangeboden door
Vlerick en KPMG
Vlerick Business School biedt de beste managementopleidingen in de Benelux en behoort tot de top 20 van Europa. De kern van Vlerick is een team van topprofessoren en onderzoekers van overal ter wereld.
Bij KPMG vinden we dat vooruitgang pas echt vooruitgang is als die goed is voor mens en maatschappij. Daarom zien wij de inzet van technologie niet als een doel op zich, maar als een middel om echt vooruitgang te boeken.
