Als je leiding geeft aan een team professionals, moet je dan hun vakgebied zelf ook beheersen? Het voor de hand liggende antwoord op deze vraag is ‘nee’. Een leidinggevende hoeft niet per se vakkennis te hebben. Dat is ook wat we leren op allerhande managementcursussen en leiderschapsworkshops. Een moderne leider is iemand die de mensen ‘in hun kracht zet’. Een echt goede manager is niet meer dan een facilitator: hij zorgt ervoor dat de mensen in zijn team kunnen excelleren.
Het is een prachtige theorie en er zit ook wel een kern van waarheid in. We hebben allemaal wel eens een manager gezien die zijn promotie te danken had aan het feit dat hij goed was in zijn vak, maar er vervolgens als leidinggevende een puinhoop van maakte. Niet in het minst omdat hij zich tot in detail met alles wilde bemoeien.
Respect voor de baas
Maar aan de andere kant is het soms ook wel weer handig als je het vak zelf beheerst. Dat ondervind ik zelf als hoofdredacteur: dat ik zelf een beetje kan schrijven, helpt enorm bij het beoordelen van stukken van derden. Daarnaast dwing je er respect mee af bij je mensen: de hoofdredacteur weet waar ‘ie het over heeft. Er zit ook nog wel een soort evolutionaire logica in. De groep jagers in het stenen tijdperk koos een goede jager als leider: de kans op mooie vangst was dan het grootst. Een teamleider met verstand van zaken, is beter in staat om te beoordelen of iets goed is.
De grote valkuil is als je als leider ook het beste wilt zijn. Dat is weer niet nodig. Het is prima als andere journalisten van MT beter schrijven dan de hoofdredacteur. Je moet alleen net genoeg weten en kunnen om de (on)kunde bij anderen te herkennen.
Collegereeks Psychologie voor managers
Van stresskippen tot haantjesgedrag: hoe reageer je als manager op irrationeel gedrag van collega’s? Leer van topsprekers gedrag te verklaren én te beïnvloeden op de werkvloer.
lees verder
Hoe hoger in de boom, hoe minder je hoeft te weten
Het antwoord op de vraag is kortom niet ‘ja’ of ‘nee’. Het hangt van de situatie af, of eigenlijk vooral van je plek binnen de organisatie. In het algemeen geldt: hoe verder je van de vloer af staat, hoe minder vakkennis je nodig hebt om goed leiding te geven. Gelukkig maar, want anders zou het wel heel moeilijk zijn om een goede CEO voor een groot bedrijf te vinden.
Nederlandse bedrijven zijn ook zo ingericht. Je begint je carrière als leider dan ook vaak dicht bij je vakgebied, iets waar je je zeker over voelt. Langzaam leer je dan de nodige leiderschapsvaardigheden en leer je te leiden zonder ‘te weten’. Je leert de juiste vragen te stellen. Een CEO heeft maar net zoveel vakkennis nodig om zijn ondergeschikte die ene vraag te kunnen stellen. Het gaat niet meer zozeer om wát je weet, maar hoe je iets te weten komt.
En geboren leiders dan? Die bestaan volgens mij niet. Wat wij geboren leiders noemen, zijn volgens mij mensen die in staat zijn om de weg naar boven sneller af te leggen dan anderen. Er zijn nu eenmaal mensen die zich bepaalde zaken eigen maken met de snelheid van het licht. Iedereen kan leren tennissen, maar Roger Federer had het net wat sneller onder de knie. Maar zelfs hij is ooit begonnen. Zelfs de grootste leider is vaak ooit ergens begonnen met een klein team in een vakgebied waar hij zelf ook verstand van had.
Dit artikel is een herplaatsing van het artikel dat eerder bij MT verscheen.
