In zijn boek Darwin voor managers verklaart evolutionair psycholoog Max Wildschut menselijk gedrag op basis van onze natuurlijke context van duizenden jaren terug, toen we nog jager/verzamelaar waren. Willen we gedrag veranderen, dan moeten we dus bij die context van toen zien aan te haken, stelt hij. Net zoals een aap in een dierentuin meer springt, speelt en actief is in een hok die lijkt op de jungle, is de mens productiever als zijn omgeving lijkt op die van de jager/verzamelaar.
Niet in berenvellen
Dat moet u natuurlijk niet al te letterlijk nemen. Je hoeft medewerkers echt niet buiten in berenvellen te laten lopen en op de muren te laten schrijven. Maar wat wel belangrijk is, is dat de doelstellingen, leer- en werkwijze van een een organisatie lijken op wat mensen belangrijk vinden en hoe ze graag leren en werken. Wildschut laat bijvoorbeeld zien hoe je vroeger kon overleven: door lid te zijn van een hechte groep.
Zes kenmerken van een hechte (en daarmee succesvolle) groep
Eerlijkheid, gelijkwaardigheid, een goede samenwerking, autonomie, een goede relatie hebben met de mensen, inspringen voor elkaar: dat zijn de kwaliteiten die je nodig had om als stam te overleven. En die kwaliteiten: die heeft een team nu ook nodig om als team succesvol te zijn. Wat zijn die kenmerken dan?
#1. Overzichtelijk in omvang:
Een groep mag niet te groot worden. Worden het meer dan zeg 150 personen, dan kun je de ‘groepsadministratie’ niet meer bijhouden. Wie hoort er wel of niet bij de groep, en wat zijn ieders kwaliteiten?
Masterclass De essentie van leiderschap
Tijdens deze 3,5 daagse masterclass geeft Remco Claassen verhelderende en vaak confronterende inzichten op het gebied van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling.
lees verder
#2. Zorg voor synergie
Door een groep te vormen ontstaan mogelijkheden voor synergie. Binnen een groep heb je immers de mogelijkheid om te specialiseren. Zo ontstaat er meerwaarde. Tot op zekere hoogte: de groep moet weer niet te groot worden (zie #1).
#3. Zorg voor elkaar
Groepsleden zorgen voor elkaar, steunen elkaar als het tegenzit. Dat doe je niet alleen voor de ander, maar ook uit eigenbelang: morgen kan het jou tegenzitten.
#4. Eerlijk delen
De basis voor een hechte groep is gelijkwaardigheid. De groep verdeelt de opbrengsten (het geslachte beest) of toegevoegde waarde (winst) eerlijk over de groepsleden. Dat betekent niet per definitie dat iedereen ook hetzelfde krijgt. Nee: de toegevoegde waarde wordt verdeeld in verhouding tot ieders geleverde bijdrage.
#5. Persoonlijke relaties
De leden onderling hebben persoonlijke banden met elkaar. Je kent de andere leden van de groep: je weet niet alleen wie wie is en wat hij of zij doet, maar je doet ook af en toe samen wat.
#6. Gezamenlijk doel
Groepsleden hebben een gezamenlijk doel en een gedeelde cultuur, die afwijkt van de cultuur van andere groepen. Zij delen de prioriteiten van de groep met elkaar en hebben langetermijnbelangen die een investering in de groep de moeite waard maken. Sluit de cultuur van de groep aan bij jouw waarden? Dan gaan de prestaties omhoog.
Nieuw leiderschap
De laatste tijd is er veel te doen rondom ‘nieuw leiderschap’. Het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid, platte organisaties en zelfsturende teams zijn daarin belangrijke elementen. In het boek van Wildschut zijn veel van deze ideeën ook al terug te vinden. Organisaties als Semco en Goretex, of dichter bij huis: de ideeën van Eckart Wintzen en Jos de Blok (Buurtzorg): allemaal gebruiken ze dezelfde beginselen. Door de uitleg van Wildschut gaat u zien waarom die ‘nieuwe’ ideeën kunnen werken: omdat ze feitelijk al eeuwen oud zijn.
Dit artikel is een herplaatsing van het artikel dat eerder bij MT verscheen. Yolanda van Heese, auteur van dit artikel, coacht leidinggevenden en hun teams naar een betere samenwerking. Tevens is zij schrijfster van het boek Leaders Online.
