Het gaat eigenlijk heel goed met Schiphol. Is het misschien daarom dat de luchthaven zo weinig vrienden heeft?
Op de keper beschouwd heeft Schiphol weinig te klagen. Vorige maand werd de luchthaven in Hong Kong nog uitgeroepen tot 'international airport of the year', deze week kwamen daar twee 'Moodies' bij, voor 'Best Mobile App' en een voor 'Best Retail Website' in de airportsector. En zo wint Schiphol nog wel vaker wat van datgene dat er wereldwijd zoal aan prijzen aan luchthavens wordt weggegeven.
Parkeren
Ook financieel boert de luchthaven best. Voor een groot deel dankzij de opbrengsten van parkeren en vastgoed, maar goed: ondanks de malaise in de luchtvaartsector nam de eerste helft van dit jaar de netto-omzet 'gewoon' met 5,5 procent toe naar 637 miljoen euro, bij een bedrijfsresultaat van 264 miljoen. En ook vorig jaar was al goed, met een omzet van 1,3 miljard, bijna 100 miljoen meer dan in 2010, en ruim twee keer zoveel als twaalf jaar geleden, bij een winst van bijna 200 miljoen.
In zijn zak
Dat kan Jos Nijhuis, de ex-PwC-topman, die recent weer werd herbenoemd als baas van het luchthavenbedrijf, toch maar mooi in zijn zak steken. Als hij topman was van een maatschappelijk minder omstreden bedrijf, dan zou hij mooi met de borst vooruit kunnen lopen, over zoveel voorspoed in een bedrijfstak die het verder toch vooral van dunne marges moet hebben.
8 ton beloning
Maar ja, Jos, dat maatschappelijk spel, daar heb je natuurlijk wel mee te maken. En dan moet je dus oppassen met al te veel trots uitstralen. Zeker omdat je gewoon de baas bent van een staatsbedrijf, ondanks je beloning die de 8 ton overschrijdt. Want trots kan dan snel omslaan naar arrogantie. En dat is dan al snel weer koren op de molen voor iedereen die met jou de strijd aanbindt.
Omwonenden
En dat zijn er nogal wat, beste Jos. Allereerst de omwonenden natuurlijk, die ondanks mooie beloften elk jaar weer meer overlast over hun huis zien komen. Jouw omzetgroei is immers hun hindergroei, hoe mooi de woorden van de 'dubbeldoelstelling' ooit ook mochten klinken. In de tweede plaats de kleinere luchtvaartmaatschappijen, die hun positie in gevaar zien komen door het schrappen van nachtvluchten, een overigens lang gekoesterde wens van die eerder genoemde omwonenden. Of denk aan iemand als ondernemer Jan Poot en zijn zoon Peter, die je steeds maar weer van wanbeleid betichten, en – toegegeven – best overtuigend stellen dat je met minder asfalt veel meer vluchten zou kunnen afhandelen.
Selectiviteit
Maar vergeet vooral ook je grootste klant niet, Jos: de KLM. Zij hebben weer een heel ander belang: ze willen niet alleen zelf zo goedkoop mogelijk zoveel mogelijk van je ruimte gebruiken, ze pleiten ook voor selectiviteit. Oftewel: stap nou eens af van die catch-all-strategie, maar maak eens keuzes, Jos! Dus niet te veel vakantievluchten, maar stel altijd eerst de netwerkfunctie van je luchthaven voorop.
Ballen in de lucht
Ik snap best dat het moeilijk is, beste Jos, al die ballen in de lucht houden en al die belangen afwegen. En als dan de NMa ook nog zegt dat je eigenlijk te machtig bent, en dat je – zoals tussen de regels door is te lezen – slecht luistert naar je klanten, is het natuurlijk helemaal uitkijken geblazen. Dan zeggen al die awards op de schouw ineens nog maar heel weinig.
Eerlijk
Dan wordt het tijd je innemende glimlach even te laten varen en eens eerlijk te vertellen waar je heen wilt. Aan alle omwonenden, die je eigenlijk allang niet meer vertrouwen, en aan al je klanten, groot en klein. En gebruik die miljoenenwinst dan in elk geval nuttig, beste Jos. Bijvoorbeeld om geluidsoverlast terug te dringen, en niet door cadeautjes aan omwonenden uit te delen, hoe goedbedoeld ook. Dat begint immers toch een beetje op een aflaat te lijken. En ik weet niet of je katholiek bent, beste Jos, maar dat zal toch niet de bedoeling zijn geweest.
Geen echte winst
Jouw winst is immers geen échte bedrijfswinst, Jos, dat moet jij toch ook weten. Hij is opgebracht door klanten, die niet echt veel keus hebben en die natuurlijk ook best een punt hebben als ze zeggen niet nog meer te willen betalen aan jouw uitbreidingsplannetjes, En jouw winst is natuurlijk ook gewoon overheidsgeld. Vind je het gek dat de omwonenden daar eens een échte verbetering in beleving voor willen terugzien, en niet alleen maar een paar maatschappelijk o zo vriendelijke donaties uit een Schipholfonds?
Stakeholders
Een goed bedrijf bestaat bij de gratie van zijn stakeholders, beste Jos. En jouw glimlach mag dan voor iedereen innemend zijn, vind je het gek dat wij behoefte hebben om wat minder vaak in de krant te lezen over Schiphols slechte relaties met Jan en alleman? En ik zal je helpen, beste Jos: zo'n goede relatie begint met uitstralen dat je niet de ene belanghebbende tegen de andere wilt uitspelen. En dat je geen miljoenenwinst wil maken ten koste van klanten, die aan je tarieven bijna ten onder gaan, en ten koste van omwonenden, die elke keer nieuwe beloftes zien vervliegen.
Geen oplossing
Er is geen makkelijke oplossing, Jos, dat weten wij ook. Méér vakantievluchten, méér netwerkvluchten, miljoenenwinsten, en tegelijk ook nog eens meer tevreden omwonenden, dat gaat hem gewoon niet worden. Dat begrijpt ieder mens. Maar dat ontslaat je niet van de plicht het gesprek aan te gaan en met een gedegen en gedragen strategie te komen. Want anders hou je helemaal geen vrienden meer over. En dan wordt het heel lastig ondernemen, voor een bedrijf dat zo midden in de samenleving staat.
The motors
Ondertussen denk ik aan The Motors, die het in deze Top2000-tijden voor Kerstmis weer redelijk goed doen met hun 1978-hit 'Airport'. Het was de tijd dat vliegvelden nog iets spannends hadden, iets dynamisch, iets Peter Stuyvesant-achtigs, en dat klinkt ook door in het nummer. Die tijd komt niet meer terug, Jos. Maar kun je alsjeblieft wel je best doen ervoor te zorgen dat Schiphol straks niet door iederéén wordt wantrouwd?
Lees meer Boermans blues
- Hoe Vitol het bijna grootste bedrijf van Nederland werd
- Fugro op weg naar de bodem?
- De echte reden achter HP's neergang
