Waarom betrokkenheid begint met eigenzinnigheid

Medewerkers meer betrokken maken? Begin bij hun eigenzinnigheid. Lastig misschien, maar eigenzinnigheid draagt wel bij aan resultaten.

Howard Roark is een voorbeeld van iemand die heel sterk zijn eigen lijn volgt. Hij is een individualist, met zelfs wat egocentrische trekjes. Voor de architect Roark zijn niet de wensen van de klanten maatgevend voor zijn gedrag, maar zijn eigen waarden en opvattingen. Deze eigenzinnigheid maakt dat hij bijzondere ontwerpen weet te maken.

Niet eenvoudig

Teglijkertijd zorgt zijn opstelling ervoor dat het leven niet eenvoudig voor hem is. Als hij meer zou ontwerpen wat klanten vragen zou hij een makkelijker bestaan kunnen leiden. Maar ja, dan blijft hij wel met het gevoel zitten dat hij zichzelf en uiteindelijk ook zijn (potentiele) klanten niet echt serieus neemt.

Buiten de roman

Roark kan dit leven tot het uiterste doorvoeren, omdat hij een romanfiguur is. De eigenzinnige architect uit The Fountainhead kan een armetierig bestaan leiden zonder daar ogenschijnlijk direct onder te lijden.

Toch bestaan ze ook buiten de romanwereld, de eigenzinnige, eigengereide ondernemers, die met hun eigen stijl grote successen boeken. De mensen over wie de anekdotes levend blijven, zijn bijna altijd degenen die hun eigen gang gaan of gingen. Types als Richard Branson of Steve Jobs spreken tot de verbeelding, net als Nederlandse ondernemers als Alfred Heineken of Eckart Wintzen, de man die BSO van eenmansbedrijf tot multinational met 10.000 medewerkers maakte. Toen de kwaliteitskeurmerken de kop opstaken, zei Wintzen: 'Wij zijn nergens lid van. Het is mij nooit duidelijk geworden dat onze klanten daar beter van worden'. Terwijl elk bedrijf zich trachtte te onderscheiden met ISO-achtige normen, had Wintzen zo zijn eigen normen. Normen die hoger lagen dan welk keurmerk ook, en dat waardeerden zijn klanten.

Krachtige drijfveren

We hoeven eigenzinnigheid niet alleen te zoeken in de sfeer van de anekdotes. Veel ondernemende mensen volgen bij voorkeur hun eigen lijn, werken niet met gedetailleerde businessplannen, maar volgen een idee, een opvatting. De ene keer succesvol, de andere keer minder. Bijna zonder uitzondering stoppen ze veel energie in hun plannen en houden dat ook nog eens lang vol. Een belangrijke oorzaak daarvan is dat persoonlijke waarden en opvattingen hun krachtige drijfveren vormen. Door die waarden centraal te stellen wordt langdurig inzet leveren geen extra opgave.

Recht op salaris

Hoe anders is dat in veel bedrijven, waar plannen, registratieschema’s en procedures de dagindeling en de inzet van de medewerkers reguleren… Maar dat altijd doen wat een ander voor je heeft bedacht, noemt Roark: leven op basis van ‘tweedehands kennis’. Zo leven en werken staat gelijk aan: niet meer weten wat echt belangrijk voor je is. Het leidt tot algehele desinteresse en een lage betrokkenheid met hetgeen dat je dagelijks moet uitvoeren. De inzet wordt een verplichting om aan het einde van de maand recht te hebben op salaris.

Laten nadenken

Leidinggevenden zouden hiermee de strijd moeten aanbinden. Medewerkers uitdagen zou een vast onderdeel in hun takenpakket moeten zijn. Laat je mensen helder maken, wat hen intrinsiek drijft om dagelijks op het werk te verschijnen en wat er toe zou leiden dat ze nog meer inzet kunnen leveren. Het levert niet direct klip-en-klare antwoorden op, want we zijn gewend om te opereren op basis van ‘tweedehands kennis’. En tenslotte zijn de meeste medewerkers ook gewoon tevreden met de status quo. Dus om medewerkers te laten nadenken over welke persoonlijke opvattingen en waarden zij met hun werk kunnen realiseren, en zo ook de betrokkenheid vergroten, daar is waarschijnlijk wel wat tijd voor nodig. Maar beter zal het worden.

Onder de loep

De voorstelling ‘Fountainhead’ van Toneelgroep Amsterdam in de Stadsschouwburg gaan kan een mooie aanzet geven voor het denken en praten over betrokkenheid. Het is een voorstelling waar onder meer Roark je 4 uur lang confronteert met tegendraadse opvattingen, die soms leuk, dan weer schokkend zijn. Ga er gerust met je hele afdeling naartoe. Het is namelijk niet alleen een prachtige voorstelling, maar ze levert ook nog eens genoeg stof om de eigen relatie met het werk nog eens onder de loep te nemen. 

MEER VAN CEES SCHENK?

• Hoe Van Bastens demotie wel eens tot winst kan leiden
  
• Betrokkenheid komt niet uit leuk werk, maar uit jezelf
  
  
• Het snelle recept tegen cynische werknemers
  
  
• Alles van Cees