Goedbedoelde adviezen helpen niemand aan een gelukkiger leven. Reflectie en acceptatie, dat is wat telt.
Bij het schrijven van deze column zijn er bij mij altijd twee krachten die strijden om voorrang. Enerzijds is er de afspraak met de redactie dat mijn stukjes gaan over psychologie in bedrijven. Anderzijds strijdt de missionaris in mij ook erom de wereld te verbeteren. Wat een grootsheid, zul je misschien denken. 'De wereld verbeteren?' Dat is waar, maar de heimelijke schrijver achter de column zou jullie lezers toch graag allemaal willen bekeren tot reflectie; het besef dat je moet roeien met de riemen die je hebt meegekregen, tevreden leren zijn met dat wat er is en te leren genieten van alles dat je verworven hebt in het leven. Dat klinkt calvinistisch. En dat is het natuurlijk ook. Want hoewel ik qua overtuiging ver afsta van het calvinisme, spreekt de overtuiging ‘leren woekeren met je talenten’ in haar eenvoud mij toch zeer aan.
Tweedehands kennis
Met zo’n overtuiging win je echter geen lezers, weet ik. Het blijken vooral titels als ‘De 10 manieren om ….' en 'De 7 kenmerken van de beste…' die op internet gelezen en getweet worden. Blijkbaar is dat wat lezers appreciëren. Lezers lijken wat eraan te hebben, anders zouden ze het niet lezen. Maar helaas, kan ik hen vertellen, het zijn niet de stappen van de korte slag die het leven waardevol maken. Sterker nog, ik weet zeker dat de trouwe lezers van mijn column – ja, die zijn er – nog nooit iets werkelijk opgevolgd hebben van wat ik schreef. Hoe concreet ook, adviezen leiden immers zelden tot het gewenste resultaat. Adviezen zijn tweedehands kennis. Het advies deugt niet, of het past niet bij de lezer. Meer smaken zijn er niet.
Kinderen krijgen
De advieslijstjes doen het leven soms kinderlijk eenvoudig af. Je formuleert wat doelen en vervolgens creëer je een stappenplan en wat regels om die doelen te bereiken. Lukt het je niet de doelen te realiseren? Dan ligt het aan niets anders dan je eigen inzet. Helaas, zo eenvoudig is de wereld niet…
Neem bijvoorbeeld het krijgen van kinderen. De verwachting van aanstaande ouders is dat kinderen bijdragen aan een gelukkig leven. Uit onderzoek blijkt echter dat ouders minder gelukkig zijn dan stellen zonder kinderen. Dan zou je denken dat de beste aanpak voor een gelukkig leven is: geen kinderen. Toch zal die kennis de behoefte tot het krijgen van kinderen niet verminderen. Kennis is werkelijk wat anders dan uiteindelijk gedrag. Omdat emoties gedrag veel sterker beïnvloeden dan ratio, is het kennen van iemands gevoelens belangrijker dan een lijstje met 'De 10 manieren om…'
Hypotheek
Gevoelens beïnvloeden gedrag veel sterker en sneller dan gedachten. Veel gedachten komen ook pas na de beslissing en zijn meestal niet meer dan rationalisaties, rechtvaardigingen om ons gedrag voor onszelf logisch te laten lijken. Achteraf kunnen we onze eigen gedragingen altijd heel goed verklaren, maar vooraf hebben onze gedachten veel minder invloed dan onze emoties. Zo nemen we een baan die niet bij ons past en zijn we daar nog blij mee ook, omdat het de hypotheek betaalt. En we blijven vervolgens doen wat ons eigenlijk tegenstaat, om diezelfde hypotheek te betalen. De hypotheek is de ratio achteraf, maar de zorgen over de toekomst vormden de emotie die ons de beslissing liet nemen. Logisch, maar het was dus emotioneel en niet rationeel.
Leren leven
En als gevolg daarvan ben je jaren ongelukkig in de baan die je niet koos omdat de werkzaamheden zo goed bij je passen, maar omdat het de hypotheek betaalt. En als je eerlijk bent tegenover jezelf, geef je dit ook best toe. Maar dat doe je meestal niet. Nee, we moeten houden van ons werk en verzinnen daarom voor onszelf een fraaie inhoudelijke reden waarom het werk zo interessant en waardevol is. Het is juist die frictie tussen de werkelijkheid en onszelf iets op de mouw spelden die het werken zwaar maakt. Het kan wel anders – en dat is psychologie. Geen 7 of 10 adviezen, maar reflectie en eerlijk zijn tegenover jezelf, daarin schuilt de oplossing. Vragen stellen en leren leven met de eerlijke antwoorden, dat is wat werkelijk bijdraagt aan levensgeluk.
MEER VAN CEES SCHENK?
-
Motiveren? Zoek het hogere doel van je medewerkers
-
Beslis beter, begin met gezamenlijke beeldvorming
-
Je ware zelf bestaat niet
- Alles van Cees Schenk
