Managen gaat door de maag, elke hap kan gevolgen hebben

Een stam in Papoea-Nieuw-Guinea laat zien hoe problemen kunnen ontstaan door geïmplementeerde management­systemen.

Begin vorige eeuw bestond er een grote stam in Papoea-Nieuw-Guinea. Deze Fore, zoals ze heten, hadden – net als veel andere culturen – het gebruik om hun overleden stamgenoten te begraven. Op een mooie dag in mei, echter, in een van de dorpen van de Fore, hadden ze een slim idee: ‘Waarom al dat prachtige vlees in de grond stoppen, terwijl wij zo’n honger hebben?’ (Er was inderdaad nogal wat hongersnood bij de Fore.) Bij het eerstvolgende sterfgeval werd het slimme plannetje prompt ten uitvoer gebracht: de overledene werd gezamenlijk opgepeuzeld. Dit beviel zo goed, dat het niet lang duurde of de magen waren er een stuk beter gevuld dan elders en het hele dorp reikhalzend uitkeek naar het volgende overlijden.

Er was één nadeel…

Gastvrij als de Fore zijn, lieten ze bezoekers van naburige dorpen meedelen in de festiviteiten. En gingen deze bezoekers terug naar hun eigen nederzetting, dan namen ze de gastronomische innovatie met zich mee. Na enige tijd werden in alle dorpen van de Fore en daaromheen necro-kannibalistische smulpartijen georganiseerd. Het was een daverend succes. Het nieuwe ritueel had echter ook een nadeel. Zuinig als de Fore waren, aten ze alles op, inclusief de hersenen van de overledene.

Het ritueel blijven uitvoeren

Na een aantal jaren stak een mysterieuze ziekte de kop op, die zij Kuru noemden, een variant – zoals we nu weten – van Creutzfeld-Jacob (ofwel ‘gekkekoeienziekte’). Uiteindelijk overleed niet minder dan de helft van de stam aan deze ziekte, zonder dat ze beseften wat de oorzaak was. De Fore bleven dan ook het ritueel gewoon uitvoeren. Er kwam pas een einde aan toen het Australisch leger, dat Papoea-Nieuw-Guinea binnenviel, het gebruik uiteindelijk verbood (zelfs voor Australische eetgewoonten was het blijkbaar wat al te maagverdraaiend).

Een belangrijke les

Waarom vertel ik je dit verhaal? Weet ik dan niet dat veel mensen MT tijdens de lunch lezen? Jazeker, maar het bevat een belangrijke les. Veel managementpraktijken verlopen zoals het ritueel van de Fore. We implementeren een bepaald nieuw managementsysteem – ISO9000; outsourcing; of ‘stretch goals’ – met de beste bedoelingen. En op de korte termijn leiden ze vaak ook tot succes, door lagere kosten en hogere productiviteit; net zoals de Fore niet meer zo’n honger hadden.

Schade op de lange termijn

Maar op lange termijn willen ze ook nog wel eens wat schade aanrichten, bijvoorbeeld door innovatie te reduceren (zoals aangetoond voor de drie bovengenoemde managementsystemen). Het is niet dat het bedrijf dan niet ziet dat ze niet innovatief genoeg zijn – de Fore zagen ook heus wel dat ze bij bosjes omvielen door de vreemde ziekte – maar het is een stuk moeilijker te begrijpen dat de problemen worden veroorzaakt door dat management­systeem wat we vele jaren geleden hebben geïmplementeerd. En dus nemen we, zorgelijk fronsend en hoofdschuddend, nog een hap. Onwetend dat met elke ferme hap de verlammende problemen verder binnensluipen.

Beeld via Flickr.

Meer van Freek Vermeulen:

• Differentiatie? Aan status heb je vaak meer
  
• Waarom scoort de ene film wel, de andere niet?
  
• Alles van Freek Vermeulen