Weet de nieuwbakken topman Eelco Blok KPN uit de klauwen van hongerige jagers te houden? Het wordt spannend.
Een klein thuisland, verzadigde markten, aanhoudende prijsdruk, sterke internationale concurrenten, kapitaalverslindende investeringen en een overheid die er streng op toeziet dat de nationale kampioen de markt niet domineert. Ziedaar de situatie waarmee Eelco Blok (zie foto), de nieuwe baas van KPN, zich geconfronteerd ziet.
Onzekerheid over schaalgrootte
Nou ja, zijn uitgangspositie is in elk geval veel beter dan die van voorganger Ad Scheepbouwer, bijna 10 jaar geleden. Het telecombedrijf stond destijds aan de rand van een faillissement. Scheepbouwer moest hakken, snijden en bedelen om de tent overeind te houden. Die missie slaagde. Financieel is KPN inmiddels kerngezond. Het bedrijf permitteert zich zelfs jaarlijks voor een miljard euro eigen aandelen in te kopen. (Mede daarom kon Scheepbouwer het afgelopen decennium zelf ook zo’n 44 miljoen euro op zijn rekening bijschrijven, berekende het FD.) Tegelijk knaagt de onzekerheid over de vraag of KPN voldoende schaalgrootte en potentie heeft om een nieuwe consolidatieslag in de telecom zelfstandig te overleven. Dat die nieuwe overnamegolf er komt, staat vast. De recente aankoop van de Amerikaanse dochter van T-Mobile door AT&T is slechts een voorbode.
Een stagnerende omzet
KPN is een aantrekkelijke prooi. De doldwaze avonturen van eind jaren ’90 zijn allang achter de rug. Scheepbouwer transformeerde het in internationaal opzicht middelgrote bedrijf tot een solide, ietwat saaie speler. Een hele rits buitenlandse deelnemingen ging de voorbije jaren van de hand. Slechts in Nederland, Duitsland en – in afnemende mate – België, is KPN nog serieus vertegenwoordigd. En passant kocht Scheepbouwer in 2007 automatiseerder Getronics en iBasis, een wereldwijd opererend bedrijf dat onder meer spraak- en dataverkeer regelt. Die aankopen verlossen KPN vooralsnog niet van zijn grootste probleem: een stagnerende omzet. De verkopen blijven op zo’n 13 miljard euro per jaar steken. ‘Terug naar Groei’, heette de strategie die Scheepbouwer 3 jaar geleden presenteerde. Maar die boodschap heeft hij dus niet waargemaakt.
iPhone 'pretty useless'
Bellen, sms’en, internetten en tv-kijken; het wordt door voortschrijdende technologie en messcherpe concurrentie alleen maar goedkoper. En anders zijn er wel mededingingsautoriteiten die telecomaanbieders dwingen hun tarieven te verlagen. De antwoorden op die trend zijn permanente kostenverlaging – daar is KPN heel goed in – en snel inspelen op nieuwe producten en diensten. Met dat laatste heeft KPN meer moeite. Scheepbouwer presteerde het zelfs de iPhone aanvankelijk ‘pretty useless’ te noemen.
Beleggers gerust
Van Eelco Blok vallen geen wereldschokkende initiatieven te verwachten. Hij werkt al dik 25 jaar voor KPN, was een vertrouweling van Scheepbouwer en hielp mee het bedrijf te vormen tot wat het nu is. Zijn benoeming stelde beleggers gerust die rekenen op een keurig dividend en stabiele resultaten. Dit neemt niet weg dat KPN op termijn enkele fundamentele keuzes moet maken. In Nederland, KPN’s belangrijkste speelterrein, is het bedrijf dominant. Maar met name T-Mobile en Vodafone snoepen gestaag marktaandeel af.
In Duitsland gebeurt juist het omgekeerde. Daar knaagt KPN-dochter E-Plus met succes aan de overheersende positie van T-Mobile. Bescherming van de Nederlandse belangen en verdere expansie in Duitsland vergen investeringen die in de miljarden lopen. Om maar te zwijgen over de kosten die gepaard gaan met de beoogde ontginning van de Franse en Spaanse markt. Vroeg of laat staat KPN voor het blok: ambities terugschroeven of zich overgeven.
Hans Crooijmans is een in bedrijfseconomie gespecialiseerde journalist en columnist. Hij werkt vanuit Moskou.
– Dit artikel is afkomstig uit MT magazine. Bestel de nieuwste editie online
– Lees meer columns van Hans Crooijmans
