Het lijkt handig als je familie of vrienden in je idee of bedrijf willen investeren. Je hoeft niet meer of slechts voor een beperkt bedrag op zoek naar financiers. Wanneer je goede afspraken maakt, kan zo’n ‘informele’ lening een uitkomst zijn. Maar weet wel waar je aan begint: geld lenen bij familie en vrienden, wat zijn de voor- en nadelen?
Op glad ijs
Juist omdat je leent bij iemand met wie je een hechte band hebt en die band graag goed wil houden, is het zeer belangrijk dat je deze beslissing weloverwogen neemt. Als de zaken tijdelijk wat minder gaan en je de lening een paar maanden niet kunt aflossen, kan dat leiden tot ontevredenheid of zelfs een conflict. Daar zit niemand op te wachten.
Bedenk van tevoren goed of je relatie hier tegen bestand is en bespreek ook de doemscenario’s met de investeerders. Wat doe je als je geldverstrekker onverwacht zelf geld nodig heeft? Spreek af dat niemand je zijn laatste geldbuffer leent. Accepteer alleen geld van mensen die het, in het slechtste geval permanent, kunnen missen.
Goede afspraken
Geld lenen bij familie, vrienden of bekenden noemen we ook wel een onderhandse lening, omdat het een lening is die niet ‘openbaar aangeboden wordt’. Zorg er bij een onderhandse lening voor dat je afspraken goed vastlegt in een contract.
Dat contract kan je samen opmaken en bevat minimaal de volgende zaken:
– wie de lener en uitlener zijn;
– om welk leenbedrag het gaat;
– hoeveel rente (of een andere vergoeding) er betaald moet worden;
– hoe de aflossing is geregeld;
– hoe de betaling is geregeld;
– wat de looptijd is.
Verder kan je in de overeenkomst afspraken maken over:
– de gevolgen als terugbetaling niet lukt;
– (tussentijdse) opzegging;
– vervroegd aflossen;
– het al dan niet aan mogen gaan van andere kredieten tijdens de leenperiode.
Als het om een pand gaat, is het verplicht de gemaakte afspraken vast te leggen bij de Belastingdienst. In andere gevallen is melden aanbevolen, maar niet verplicht. Elke situatie is anders en vereist maatwerk, maar als basis kan je starten met dit Modelcontract onderhandse lening.
Fiscale ruimte
Het zou kunnen dat je familie of vrienden de lening renteloos of tegen een zeer lage rente aan je willen verstrekken. De Belastingdienst gaat uit van een marktconforme rente en ziet het rentevoordeel, dat je hierdoor krijgt, als een schenking. Kom je hiermee boven de Schenkingsvrijstelling uit, dan moet je belasting betalen over dit voordeel.
Crowdfunding
Als de lening van familie en vrienden niet toereikend is, overweeg dan om de groep van investeerders uit te breiden met de crowd. Als je familie en vrienden laat investeren via een crowdfundingplatform is het geen onderhandse lening meer, maar het kan wel een mooie boost geven aan de start van je campagne.
Tot slot, de voor- en nadelen op een rijtje:
Voordelen
– Vaak snel, relatief goedkoop en onder gunstige voorwaarden te regelen
– Familie en vrienden zijn minder streng bij achterstanden in het aflossen
– Geen BKR-controle
Nadelen
– Familieleden en vrienden kijken anders en mogelijk minder kritisch dan een professionele financier naar je plannen. De feedback op je plannen is dan ook minder kritisch en professioneel.
– Als de plannen niet het gewenste financiële resultaat opleveren, kan terugbetalen niet lukken en komt de relatie onder druk te staan.
– Een lening van familie en vrienden is achtergesteld ten opzichte van andere financiers. Dat betekent dat zij pas hun geld terug krijgen nadat eerst de bank of een andere financier is terugbetaald.
