Al Qaeda is een extreem effectieve organisatie die met minimale middelen maximaal succes boekt. Daar kunnen wij nog veel van leren.
Eerst een disclaimer. Met hun ‘product’ bezorgt Al Qaeda de wereld veel ellende. Ik onderschrijf noch het doel, noch de middelen. Maar je moet toegeven dat die terroristen hun toko managen op hoogst efficiënte manier. Met een resultaatgerichtheid die veelal onbekend is bij ons. Wij, ploeterende kapitalisten en goedwillende managers, hebben op dat vlak veel te leren van het geesteskind van Osama bin Laden.
Netwerkorganisatie
Al Qaeda is een netwerkorganisatie, waar niet hiërarchisch verbonden teams toch soepel samenwerken. Dit maakt Al Qaeda super flexibel. Toch is enige hiërarchie niet uit te bannen. En dat is goed want het geeft richting. In de praktijk blijkt het team met de meeste connecties de machtigste. Macht zit in de verbinding en in het aanzien dat daarmee samenhangt. Deze manier van organiseren in verbonden maar onafhankelijke cellen verklaart waarom Al Qaeda gewoon blijft kapen, moorden en terroriseren, ondanks de bevroren rekeningen en de reeks teams die uitgeschakeld werden. Ze zijn niet zomaar kapot te krijgen. Dat principe smaakt naar meer. Ook gewone bedrijven organiseren zich als netwerkorganisatie. Maar de kunst is om van zo’n verzameling losse teams één geolide machine te maken. En daar kunnen we van Al Qaeda leren.
Rigide
Zo flexibel als de organisatiestructuur is, zo rigide zijn de normen en waarden die samen de 'bedrijfscultuur' vormen. Maar wel één waar businessgoeroes alleen maar van dromen: de sterke bedrijfscultuur wordt op alle mogelijke manieren uitgedragen én tot op de letter gevolgd. De ideologie en bedrijfscultuur werden jarenlang gepersonificeerd door Osama bin Laden. Net zoals Steve Jobs jarenlang de personificatie van Apple was eigenlijk. Ander doel, andere middelen, zelfde personificatie.
Haarvaten
Al Qaeda’s leer staat duidelijk opgeschreven in handboeken. En wordt door boodschappers door het netwerk verspreid. Hoe rechter in de leer, hoe centraler de positie in het netwerk kan worden. En hoe meer verbindingen, hoe meer macht het team heeft. De corporate identiteit stroomt door de haarvaten van de organisatie en wordt keer op keer bevestigd. Doordat alle losse cellen of teams binnen de organisatie dezelfde doelen hebben en een zeer sterke cultuur delen, kunnen ze als één krachtig geheel opereren.
Effectief
Het samenbrengen van een extreem rigide cultuur en een extreem flexibele organisatie blijkt ontzettend effectief. Het biedt grote organisaties de mogelijkheid om te profiteren van een groot netwerk en toch zo flexibel te blijfen als een start-up. Een combinatie van eigenschappen waar menig bedrijf jaloers op is.
Competitie
Alsof dat niet genoeg is, managet Al Qaeda zichzelf op een manier die de productiviteit van de teams verder verhoogd, blijkt uit recent onderzoek. Er is een soort competitie tussen de verschillende cellen binnen de terreurorganisatie. Dit wedstrijdelememt zorgt ervoor dat ze steeds dodelijkere aanslagen plegen. Hoe meer doden, hoe meer aanzien en dus een versterkte positie binnen het netwerk.
De idee dat je de productiviteit kunt verhogen door wat competitie in je organisatie te brengen is niet nieuw. Wij doen het soms, maar in de VS is het gewoon dat een organisatie een 'medewerker van de maand' kent die de laatste periode het best presteerde. De gedachte achter deze manier van je medewerkers stimuleren is hetzelfde. De uitwerking verschilt.
Al Qaeda weet de energie die vrijkomt door de competitie te richten op het doel. Wij verzanden vaak in intern strijdgewoel. De erven Osama hebben ons veel te leren.
Eerdere columns van Eline Ronner:
