Er wordt vaak gesproken over ‘het academisch niveau’ en over intelligentie, maar wat bedoelen we daar precies mee? Is een academische titel echt zo belangrijk? En hebben mensen gemiddeld genomen een hoger IQ aan de universiteit?
Misverstanden over intelligentie en academisch niveau
Over intelligentie zijn er volgens psycholoog en filosoof Frank van Luijk minimaal twee hardnekkige misverstanden. ‘De ene is dat hoogopgeleide sollicitanten ook een hoge intelligentie hebben. De andere dat intelligentietests, zeker op een bepaald niveau, nutteloos zijn. Beide beweringen zijn onwaar.’
Heel af en toe komt van Luijk ze nog tegen, academici die zeggen: ‘Ik heb een universitaire titel, dus ik ben intelligent’. ‘Zij vinden het vanwege die bul onzinnig om mee te doen aan een assessment waarin ook intelligentietests zijn opgenomen. Hun academische titel staat toch al garant voor een bepaald intelligentieniveau?’
Gemiddeld IQ universiteit hoger
Gemiddeld genomen klopt het volgens Van Luijk dat een academische titel garant staat voor een bepaald intelligentieniveau. Er zijn alleen ook altijd afwijkingen van het gemiddelde.
Gemiddeld genomen hebben mensen met een academische titel een hogere intelligentie dan bijvoorbeeld mensen met een vmbo-diploma. En gemiddeld zijn havisten minder intelligent dan mensen met een afgeronde vwo-opleiding. Er zijn echter wel degelijk mensen met een vmbo-diploma die op een intelligentietest hoger scoren dan het gemiddelde van alle academici, en het omgekeerde komt ook voor.
Van Luijk: ‘Verder geldt natuurlijk dat het gemiddelde ongeveer in het midden van de verdeling zit, zodat ongeveer de helft van de groep academici eronder zit en de andere helft erboven. En zeg eens eerlijk: uit welke helft wilt je jouw sollicitanten hebben?’
Wat zegt een academische titel?
‘Een academische titel zegt zeker niet alles’, aldus Van Luijk. ‘Het rendementsdenken (bij universiteiten en sommige studenten) stimuleert zo kort en efficiënt mogelijk studeren. Denk daarbij aan multiple choice-tentamens.’
Met multiple choice-tentamens is het veel moeilijker vast te stellen of:
- iemand kritisch kan nadenken,
- logisch weet te redeneren,
- complexe vraagstukken overziet,
- dingen in perspectief ziet.
Dit zijn volgens Van Luijk zaken die je als werkgever toch van een nieuwe, academisch geschoolde medewerker verwacht.
Nadelen van meerkeuzetesten
Van Luijk: ‘De verleiding is groot om met meerkeuzetentamens feiten en feitjes te gaan navragen. Die zijn vaak tijdgebonden en dus nutteloos op de huidige arbeidsmarkt.’
Er is nog een nadeel aan meerkeuzetesten, aldus Van Luijk. ‘Een oud-hoogleraar vertelde mij ooit dat aan een bepaalde universiteit zelfs een aap zijn kandidaats (de voorloper van het bachelordiploma) kon halen. Alle tentamens waren immers multiple choice, en je mocht daaraan zo vaak meedoen als je wilde. En als je oneindig vaak mag gokken, gaat het iedereen ooit een keer lukken. Zelfs een aap zou zo een voldoende kunnen halen.’
Zijn IQ-testen nutteloos?
‘Dan het tweede misverstand, de vermeende nutteloosheid van intelligentietests (IQ-testen)’, vervolgt Van Luijk. ‘Er is een overstelpende hoeveelheid onderzoek waaruit blijkt dat intelligentie voor iedere functie – van hoog tot laag – een van de beste voorspellers is voor later succes.’
‘Intelligente mensen doen het beter dan minder intelligente mensen, zelfs in functies waarvoor geen specifieke scholing nodig is. En intelligente academici doen het beter dan minder intelligente academici.’
Intelligente mensen:
- zijn beter in staat om zich snel nieuwe kennis eigen te maken,
- logisch te redeneren,
- van een afstand naar dingen te kijken,
- zaken in perspectief te zien,
- hoofd- en bijzaken te scheiden.
En laten dit volgens Van Luijk nu net die aspecten zijn die goede intelligentietests meten.
Vragen over IQ en universitaire titels:
Wat betekent IQ?
Het intelligentiequotiënt of IQ is een van de meest gangbare manieren om intelligentie te meten. Het is een score afgeleid van een verzameling gestandaardiseerde tests, die ontwikkeld zijn met het doel om de cognitieve vaardigheden van een persoon vast te stellen.
Wat is het gemiddelde IQ?
Het gemiddelde IQ in Nederland is 100, volgens de zogeheten normaalverdeling. Iemand met een score van 130 of hoger geldt als hoogbegaafd. Dit geldt voor ongeveer 2,5 procent van de Nederlanders. Circa 68 procent heeft een IQ tussen de 85 en 115.8.
Hoe hoog moet je IQ zijn voor de universiteit?
In academische kringen kan nog wel eens worden neergekeken op mensen met een IQ beneden de 117. Echter, de gemiddelde score binnen een bevolking is 100, dus iedereen met een score boven de 100 is officieel al ‘begaafd’. Er is ook genoeg bewijs dat je met een matige score en veel motivatie echt een eind kunt komen aan de universiteit.
