Geen producten in de winkelwagen.
Bij zijn aanstelling als de opvolger van de flamboyante Ralph Hamers in de zomer van 2020 wordt Steven van Rijswijk een ‘veilige keuze’ genoemd. Het is de chief risk officer die de teugels overneemt, hij is ‘opgegroeid’ bij de bank en kent het klappen van de zweep.
Maar onderschat de 53-jarige Steven van Rijswijk, ceo van ING, vooral niet. ‘Om hem in voetbaltermen te typeren: hij is een verdedigende middenvelder met aanvallende impulsen’, zegt Vincent van den Boogert, ex-ceo van ING Nederland, tegen MT/Sprout.
‘Hij zal de verdediging nooit verwaarlozen, maar bij het aanvallen voetbalt hij met de punt vooruit. Hij weet hoe hij het spel naar voren moet verleggen.’ Buiten het werk gaat die vergelijking niet op. Van Rijswijk tennist graag en houdt met een personal trainer zijn conditie op peil.
Heel goed in zichzelf relativeren
Van den Boogert kent Van Rijswijk al zo’n twaalf jaar. ‘Uit de tijd dat we allebei nog jonge broekies waren in de management council, zeg maar de top honderd van ING.’ Het klikte meteen tussen retailman Van den Boogert en de man van de grote internationale klanten (wholesale).
‘Wat ik het leukste aan hem vind, is dat hij heel goed is in zichzelf relativeren. Hij behoort niet tot die baasjes die hoe hoger ze komen steeds meer in zichzelf gaan geloven. Steven lijdt totaal niet aan zelfoverschatting. Hij is gewoon een harde werker.’
Wat hem drijft, is zijn werk goed doen. Het bedrijf goed leiden. Van Rijswijk hoeft niet zo op de voorgrond te staan. Op zijn LinkedIn-profiel staat bijvoorbeeld geen enkele post. Hij is best terughoudend, maar wel altijd professioneel.
Als hij reageert, dan doet hij dat weloverwogen, om het juiste te zeggen. ‘Het is niet iemand van de grote woorden, het theater en de poeha. Normaal met elkaar omgaan, dat vindt hij prettig.’
Lees ook dit profiel: Willem van der Leegte (VDL) heeft het altijd over wij
Witwasaffaire op zijn bord
Dat ‘juiste doen’ en het ‘juiste zeggen’, is ook Chris Buijink, ex-voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), opgevallen. Vooral in de periode dat Van Rijswijk als chief risk officer de grote witwasaffaire bij ING op zijn bord kreeg én die ook succesvol afwikkelde. De bank betaalde het Openbaar Ministerie in 2018 een schikking van 775 miljoen euro.
‘Steven heeft zich voluit op die affaire gestort’, zegt hij tegen MT/Sprout. ‘Maar niet alleen voor ING. Hij wilde vanaf het begin veel meer samenwerken met de andere banken, de NVB, het OM, de Fiod, en andere partners in de hele keten om die boeven te signaleren.’
Ook in de hoorzitting in de Tweede Kamer over deze affaire in het najaar van 2018 laat Van Rijswijk ‘een nieuw geluid’ horen. Niet het gebruikelijke: die wetgeving is veel te ingewikkeld. Een bank kan daar niks mee. Aan façades optrekken doet hij niet.
Buiten de bubbel van de bank
‘Als eerste top-ING’er sprak hij zich heel duidelijk uit’, weet Buijink nog. ‘Over een lange periode is dit gewoon hartstikke fout gegaan. Dat spijt ons en dat moeten we anders gaan doen. Steven is iemand die weet dat er buiten de bubbel van de bank een wereld is waar je rekening mee moet houden. Dat je maatschappelijke stakeholders ertoe doen.’
Bij het juiste doen voor de klanten is hij al even principieel, zegt een directe collega die liever anoniem wil blijven. Als er bijvoorbeeld sprake is van klanten die zich gediscrimineerd voelen, zoals recent nog is gebleken, dan is hij daar ‘stellig in’.
Waar anderen nog aarzelen over juridische stappen of te kostbare compensatieregelingen, wil Van Rijswijk het meteen goed oplossen. ‘Dat is namelijk zijn overtuiging: uiteindelijk komt het succes neer op wat je voor je klanten doet.’
Snelle probleemoplosser
Van den Boogert: ‘Steven is ook geen man van de hele grote visies en overtuigingen. Het is een pragmatische fixer, hij houdt ervan om de problemen die op zijn pad komen snel op te lossen.’
Tenzij het problemen van een ‘onwaarschijnlijke omvang’ zijn, zoals de oorlog in Oekraïne. Dat raakt hem echt. Hij maakt zich ‘persoonlijk zorgen’ over de medewerkers daar, vertelt de ING-collega.
Na de grote aardbeving in Turkije in 2023 vliegt hij meteen naar de getroffen regio om de collega’s van het ING-callcenter een hart onder de riem te steken. ‘Daar is hij enorm geëmotioneerd van teruggekomen.’
Lees ook dit profiel: Fokke de Jong is na corona weer terug met Suitsupply
Poldermodel? Nee, doorpakken
Van Rijswijk is belangrijk geweest voor ‘het weer in kalmer vaarwater’ brengen van de bank, vindt Buijink. Hij heeft bijgedragen aan het herstel van ‘het vertrouwen binnen en buiten’ en aan het moreel. ‘Hij heeft het oranje DNA en dat doet er voor hem echt toe.’
Wat minder Hollands is hij bij het doorhakken van moeilijke knopen. Het poldermodel sneuvelt daarbij regelmatig. ‘Doorpakken, niet eindeloos analysen, keuzes maken. En dan hoeft ook niet iedereen daar blij mee te zijn’, zegt de interne medewerker.
Zo beslist Van Rijswijk in 2021 onder meer om te stoppen met retailbankieren in Frankrijk, Oostenrijk en Tsjechië. Er is daar namelijk nooit geld verdiend. ‘En dan kun je wel eindeloos blijven analyseren en erover door blijven praten, maar de situatie gaat toch niet veranderen. Daar is hij heel helder in. Daadkrachtig ook.’
Zijn grootste valkuil
‘We zijn een internationale bank, maar ook een eilandenrijk, een verzameling van behoorlijk autonome landenorganisaties. Ze kunnen doen wat ze willen, zolang ze geen last veroorzaken. Steven zit daar veel strakker bovenop. Niet alleen op basis van de cijfers, maar ook op wat we nou eigenlijk willen in die landen.’
‘Het is een leider die het initiatief neemt. Dat heeft dan ook best wel geschuurd in een aantal dossiers.’ Niet dat hij er met gestrekt been ingaat. Maar Van Rijswijk kent wel alle argumenten, alle voors en tegens, alle beren op de weg en durft vervolgens de ‘impopulaire keuzes’ te maken.
De ING-ceo kan daarin ook ‘heel direct’ zijn, weet de collega. Dat is tegelijkertijd ook zijn grootste valkuil. ‘Als iets hem niet zint, dan mag het niet te lang duren. Dan hoor je hem al snel zeggen: “Ja dat zal wel, maar regel het nu maar.”
‘Als dat redelijk fel gaat, dan is hij zich daarvan bewust. Dan komt hij daar een volgende keer op terug, dat het wel wat heftig was. Maar het gaat altijd over de inhoud, nooit over de persoon.’
Berucht om zijn voorbereiding
De manier waarop de topman zich voorbereidt, is ondertussen ook wel berucht binnen ING. Als hij iets niet snapt, dan zoekt hij uit wie daarover gaat en belt dan persoonlijk naar die persoon om uitleg te krijgen.
‘Hij vindt dat ook gewoon interessant. Steven wil echt begrijpen waarom iets belangrijk is, of hoe iets werkt, waarom iets omhoog- of omlaaggaat, mee- of tegenvalt en of we A of B moeten doen. Hij gaat dan echt authentiek uit van de inhoud.’
Natuurlijk voelen mensen zich dan gepasseerd, maar Van Rijswijk houdt van die snelheid en efficiëntie. ‘Als het door de verschillende managementlagen gaat, dan ontstaat het risico dat mensen er iets heel moois van willen maken voor de ceo.’
‘Dan krijg je een presentatie van tien slides in plaats van een gesprekje van vijf minuten. Daar zit Steven niet op te wachten. Hij is een allround bankier, weet redelijk snel hoe de dingen werken. Al beseft hij nu wel meer dat hij daarmee binnen het bedrijf onrust kweekt.’
Lees ook dit profiel: Sharon Hilders stapelt succes op succes
Naar een Netflix-systeem
Hij stelt namelijk niet alleen vragen, maar onderzoekt die vragen ook. Dat wordt binnen ING soms geïnterpreteerd alsof hij ergens vraagtekens bijzet, of er twijfels over heeft. ‘Maar dat is het niet, hij wil gewoon weten hoe het zit. Daarmee bouwt hij een kennisvoorsprong op, maakt zich de gedachtegangen eigen.’
Zelfs de gedachtegang of beter -sprongen van zijn voorganger, Hamers, zijn inmiddels onder handen genomen. Zijn innovatieve plannen en initiatieven zijn wel op de rails gezet, maar bleken niet echt van de grond te komen. ‘Heel veel mensen voelden ook wel aan dat de uitvoering van die plannen de zwakke plek van ING was.’
Eén zo’n idee was geïnspireerd door de uniformiteit in de IT-systemen van Netflix, Amazon en Facebook. Dat is in elk land hetzelfde. Bij ING had elk land een ander systeem op de achtergrond draaien.
Stekker uit het IT-plan van Hamers
Net als de big tech moest ING een ‘Model Bank’ worden met één IT-systeem, zo luidde althans het plan. Het was een ‘aardige analyse’, maar in de praktijk kwam er niets van terecht. Te veel beren op de weg, te veel ‘doormodderen’.
Van Rijswijk heeft daar ‘gewoon de stekker uitgetrokken’. De verschillen per land bleken verrassend groot. Alleen al voor het aanvragen van een hypotheek ging het om tientallen andersoortige invulvelden per land. ING is actief in meer dan veertig landen.
Dan zou er een heel groot systeem nodig zijn, waar elk land maar een stukje van zou gebruiken. Dat is niet logisch en niet efficiënt, en dan komt de verdediger op in de topman. ‘Steven is niet van het door etteren. Als het niet werkt, dan werkt het niet, dan stoppen we ermee.’
Kat die op tafel springt
Hij blijft degelijk inzetten op innovatie en vernieuwing, maar dan wel op een manier ‘die beklijft’, vult Buijink aan. Minder ambitieus misschien, maar wel realistischer. Eerst laten zien wat er kan, en dan pas naar buiten treden. ‘Het is een beheerste vernieuwer.’
Van den Boogert heeft Van Rijswijk de afgelopen jaren zien groeien als ceo. ‘Hij heeft er in het begin wel aan dat grotere speelveld moeten wennen. Ook aan het feit dat de impact van zijn woorden groter is. Dat hij daarmee een hele club in beweging kan krijgen.’
Maar die verantwoordelijkheid pakt hij ook goed op. ‘Nu leidt hij het bedrijf alsof het gemakkelijk is. Net zoals een kat op tafel springt, daarvan denk je ook dat dat simpel is.’ Na vier jaar ceo-schap heeft Van Rijswijk laten zien dat het goed gaat met de bank.
Meer zelfvertrouwen
Recent kon hij opnieuw degelijke winstcijfers voorleggen voor het tweede kwartaal, 1,78 miljard euro. Al waren beleggers daar niet zo over te spreken, zelf bleef hij positief onder die druk en voerde aan dat de bank het financiële momentum heeft gepakt.
Zijn zelfvertrouwen is meegegroeid, merkt de collega op. ‘Hij neemt duidelijker stelling in, doet gewaagdere uitspraken. Hij is daar aanzienlijk losser in geworden, intern en extern.’ De bank heeft ‘weer een verhaal’. Na een paar jaar ‘grote schoonmaak’ ligt de focus op de financiële ambities, op dubbel zo hard groeien en zelfs overnemen.
Hij kijkt bij dat laatste dan vooral naar de Europese markt, maar hij is door zijn ervaring in fusies en overnames wel net dat tikkeltje voorzichtiger. Als er overnamekandidaten voorbijkomen die de moeite waard zijn, zal Steven van Rijswijk wel eerst alle opties overwegen. ‘En die opties A, B of C die moeten dan ook eerst helemaal uitgewerkt zijn.’ Maar daarna knalt hij die bal echt wel in het doel.
Lees ook dit profiel: Peter Wennink neemt afscheid als aanvoerder van ASML
