Wie Gmail gebruikt, hoeft binnenkort bijna niet meer te mailen. De nieuwe functie Smart Compose kan op basis van Artificial Intelligence ontzettend veel van wat je wat je wilt schrijven voorspellen. Op Google’s developer conference mei dit jaar werd getoond hoe de feature werkt. Smart Compose doet de suggesties op basis van de geadresseerde, je onderwerp maar ook de context. Als je een mail stuurt aan bijvoorbeeld Jude, stelt Gmail niet alleen als je ‘H’ tikt ‘Hey Jude’ voor, maar als je Jude op vrijdag mailt, zal de functie voorstellen om de mail af te sluiten met ‘prettig weekend’. Je hoeft alleen maar op Tab te drukken om de suggesties over te nemen, en de mail schrijft zich vanzelf.
Op de conferentie werd ook besturingssysteem Android Pie geïntroduceerd, nu beschikbaar op een aantal Android-telefoons. Dit OS doet niet alleen suggesties omtrent de apps die je waarschijnlijk wilt gebruiken, maar stelt ook handelingen voor op basis van je eerdere gebruik. Misschien wil je bijvoorbeeld je moeder bellen, of een rondje rennen met Runkeeper?
Voorspellen of voorschrijven?
Die techniek staat absoluut niet op zichzelf. Webwinkels als Bol.com en Amazon stellen aankopen voor op basis van je bestelgeschiedenis. Apple heeft een speciaal menu voor de apps die je hierna waarschijnlijk wilt openen. Facebook kiest voor je welke berichten van vrienden het meest relevant zijn om eerst te bekijken. En gepersonaliseerde advertenties bestaan al jaren.
Allemaal erg handig, maar op welk punt zijn de suggesties zo sterk ontwikkeld dat onze apparaten niet zo zeer voorspellen wat we gaan doen, maar dat beslissen? Dat we de aanbevelingen overnemen en denken dat we dat zelf al van plan waren, of altijd al zo deden? Wanneer ga je ook in persoonlijk contact ‘hey’ zeggen terwijl je eerder altijd ‘hoi’ zei?
Veel van de discussie rond AI gaat over hoe machines denken als mensen. Op de developers conference werd ook een demo gegeven van Google Duplex, een Siri-achtige assistent. Duplex belde met een kapsalon om een afspraak te maken en deed dat zo menselijk, compleet met ‘eh’s’ en stembuigingen, dat de kapster aan de andere kant van de lijn niets merkte. Ook Microsofts nieuwste chatrobot Zo weet precies als een tienermeisje te chatten en je te troosten als je ergens mee zit.
Vrije wil
Maar misschien is het echte onderwerp van gesprek mensen die als machines gaan denken. De komst van robots zet ons aan tot denken over wat ons mens maakt; wat vrije wil betekent en wat het zegt als Google je volgende handeling kan voorspellen. Vaak wordt gezegd dat algoritmes alleen kunnen leren van ons mensen, dus dat ze spiegelen wat er al is. En natuurlijk, talloze mails en andere berichten schrijven we sowieso op de automatische piloot, dus veel onpersoonlijker dan een e-mail van Smart Compose zijn die ook weer niet. Maar het is niet alleen spiegelen wat al die AI-systemen doen; simpelweg het feit dat ze ons gedrag beïnvloeden toont dat al aan.
In 2014 maakte Michigan State promovenda Mijung Kim de weervoorspellingsapp Weather Story. Ze wilde zien of respondenten die pushmeldingen van de app ontvingen na verloop van tijd vaker vaker de app openden. Dat was inderdaad zo, niet heel verrassend. Maar Kim ontdekte ook dat ze de app met toenemende snelheid begonnen te openen. Het was alsof hun reflexen werden geoptimaliseerd om te reageren op de app.
Er is een tegenbeweging vanuit Silicon Valley en consorten. In Apples iOS 12 zit een aantal tools om je appgebruik te verminderen, en in Android Pie zitten soortgelijke features. Facebook heeft sinds een tijdje ook manieren om je gebruik in te dammen, en Instagram heeft een nieuwe interface om het ‘zombie scrollen’ tegen te gaan. Adverteerders hebben natuurlijk ook niks aan gedachteloze gebruikers.
