Wie benieuwd is in wat voor vormen macht zich kan ontwikkelen, doet er volgens schrijver Ties Dams goed aan China in de gaten te houden. Het land dat sinds 2012 bestuurd wordt door Xi Jinping maakt een revolutie door met deze leider van de Communistische Partij van China. ‘Waar Europa en Amerika eerder nog weleens dachten dat ze China konden veranderen en meer democratie konden eisen, laat het land nu zien dat dat niet aan de orde is. China speelt verdeel en heers met Europa: ze leggen een zak geld op tafel en vragen wie mee wil werken, maar over de voorwaarde waarmee dat gebeurt, wordt niet onderhandeld. Zeker met onze omvang is Nederland een beetje de naïeve koopman.’
Het land intrigeert Dams mateloos. Hij schreef het boek De Nieuwe Keizer over Xi, dat afgelopen maand verscheen. ‘De manier waarop het momenteel het internationale speelveld betreedt, laat zien dat het een totaal ander land is met totaal andere regels. Dat ze zich nu melden als een van de grootste en innovatieve landen ter wereld, hebben ze totaal aan zichzelf te danken.’
Wat kunnen wij van het leiderschap van Xi Jinping opsteken? Drie lessen uit de koker van de machtigste man van China.
#1 Hou orde en discipline
‘Toen Xi geboren werd, was zijn vader een belangrijk persoon binnen de Communistische Partij. Hij was gewend aan de macht en de status die erbij kwam kijken: de crèche waar Xi naartoe ging, was vroeger bedoeld voor de top Mandarijnen van het oude Keizerlijke bewind.’
‘Op zijn negende leerde Xi echter ook dat wie hoog staat, ook diep kan vallen. Zijn vader werd gezuiverd en gemarteld en Xi raakte alles kwijt wat hem lief was. Hij werd bekend met de donkere kant van macht en als houvast ontwikkelde hij een enorme hang naar orde en discipline.’
‘Dat is hoe hij vandaag de dag China bestuurt en wat hem veel succes brengt. Diplomaten die ik spreek uit China hadden het bij vorige leiders over het eigen gewin wat veel mensen nastreefden, onder Xi weet iedereen wat van hem verwacht wordt en handelt daarnaar. Uniek, als je kijkt naar de omvang van de Chinese bureaucratie.’
#2 Doe niet mee in de strijd, maar neem wel het eindbesluit
‘In China is een enorme competitie gaande als het gaat om innovatie. Xi leerde van zijn vader, die als oude soldaat bekend stond als een vechtersbaas, dat hij niet zozeer zelf in de strijd mee hoeft te doen, om wel uiteindelijk het eindbesluit te mogen nemen. Xi’s vader was leider van de provincie Guangdong, waar China’s innovatieklimaat in de jaren 80 ontstond.’
‘Het idee is simpel: allerlei bedrijven bestaan naast elkaar en concurreren keihard met elkaar, net zo lang tot er een winnaar uit de bus komt. Dat kan komen door de markt, maar ook door de staat die daarin een keuze maakt. Xi gaat zelf het gesprek niet aan, maar maakt wel de beslissende keuze.’
#3 Speel niet volgens de bestaande regels
‘De traditionele manier van een topspeler worden op het internationale niveau, daar heeft Xi nooit aan meegedaan. Had hij het gespeeld volgens de bestaande wetten, dan was China misschien niet zo machtig geworden. Xi staat bekend om zijn relatiemanagement. Dingen die hij afspreekt, gaan altijd 1 op 1 in plaats van landen die zich verenigen in allerlei instituten om zo sterk te staan. Op die manier is China ook lang onder de radar gebleven als grootmacht: het land kwam letterlijk via de achterdeur aan de onderhandelingstafel. Nu het duidelijk is dat het land daar niet meer weggaat, weet het Westen daar nauwelijks een antwoord op te formuleren.’
De nieuwe keizer is verkrijgbaar via Managementboek
