Organisaties zijn tegenwoordig niet meer hiërarchisch ingedeeld, maar ‘horizontaal’. Kijk maar naar Coolblue, Bol.com en Peerby. Dat zijn bedrijven waarbij zelfsturing en creativiteit een grote rol speelt. Daarbij veranderen medewerkers in professionals en krijgen managers een meer faciliterende rol dan voorheen. Dat stelt Jeroen Busscher, een zelfstandig ondernemer die al ruim elf jaar organisaties adviseert over gedragsveranderingen en regelmatig als spreker optreedt over leiderschapsvraagstukken.
Van medewerker naar professional
‘Vanwege alle technologische innovaties de afgelopen decennia hebben we robots en computers voor ‘herhalend werk’. Vroeger hadden we vele arbeiders aan de lopende band staan, die keer op keer dezelfde handeling verrichtten. Daar hebben we inmiddels machines voor, waardoor de medewerker nu iets moet produceren wat de machine niet kan: iets unieks en eenmaligs. De rol van de medewerker verandert daardoor in een professional’, aldus Busscher.
Van sturend naar faciliterend
Doordat de rol van de medewerker verschuift, verandert de rol van de (moderne) manager automatisch ook. ‘Die wordt namelijk meer faciliterend dan sturend.’ Maar betekent dit dat managers minder invloed hebben op hun team? In zekere zin wel, want ‘medewerkers zijn tegenwoordig gevoeliger voor het gedrag van hun collega’s dan van hun manager’, vertelt Busscher. ‘Dat heet sociale infectie. Je neemt dingen van elkaar over; handige trucjes, slimme oplossingen, manieren die tot succes leiden.’
Sneezers
De mensen die goed zijn in het beïnvloeden van anderen door middel van sociale infectie, worden sneezers genoemd. Een nog niet heel bekende term, die toch al werd aangehaald door Seth Godin in zijn boek Ideavirus in 2003. Bijvoorbeeld: ‘er komen ontzettend lelijke sportschoenen op de markt en niemand vindt ze mooi. Toch is er een kleine groep mensen die ze wel cool vindt en gaat dragen. Dit zijn impactvolle mensen, bijvoorbeeld bekende bloggers of vloggers. Er wordt tegen hen opgekeken. Ineens zijn de schoenen wel ‘cool’ en gaan anderen ze ook dragen. De bloggers hebben niet tegen hun achterban gezegd dat de schoenen cool zijn en dat iedereen ze moet gaan dragen, dat gaat vanzelf.’
Wil je als manager dus invloed hebben op je team? Zoek dan uit wie de sneezers zijn, de mensen met impact. En zorg dan dat hun gedrag zichtbaarder wordt voor de rest. ‘Let wel op dat je de anti-sneezers, mensen die niet mee willen werken of niet het goede gedrag vertonen, niet gaat bestrijden. Die mensen moet je negeren en de sneezers moet je extra podium bieden.’
Sneezen is besmettelijk
Hoe kun je die sneezers op de juiste manier zichtbaar maken voor de rest van je team of bedrijf? Niet door ze te vertellen wat ze wel of niet moeten doen, volgens Busscher, maar door hen extra mogelijkheden te bieden. ‘Dit heb ik eens bij een woningbouwcorporatie meegemaakt, die de ambitie had om de beste klantenservice van Nederland te bieden. De directie organiseerde een plenaire bijeenkomst en vertelde iedereen over hun grootse plannen. In de volgende bijeenkomst werd gepraat over wat klantenservice precies inhoudt, niet over een plan van aanpak voor het nieuwe doel. Medewerkers werd gevraagd om zich aan te melden als zij het zelf leuk vonden om hiermee te gaan experimenteren. Ze zouden tijd krijgen om dit te onderzoeken, een coach (ik) die ze ging begeleiden en werden geïnterviewd over de resultaten die ze vonden. Dat werkte infectieus: uiteindelijk gingen de medewerkers onderling met elkaar in gesprek over het onderwerp en werden de sneezers bevraagd over hun bevindingen. Het was ineens het gesprek van de dag!’
