Hoewel sommige topmannen beschuldigingen afkopen door geld te schenken aan goede doelen, is het niet uitzonderlijk dat gerespecteerde bankiers en beleggers lange tijd tussen vier muren verblijven. Wie zijn de grootste namen uit de witte boorden criminaliteit?
9 grote namen uit de witte boorden criminaliteit:
#1. Bernie Madoff
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Het is een van de oudste en meest beproefde methodes om fraude te plegen: de Ponzischeme. Mensen wijsmaken dat je een kei bent in beleggen en investeren, waardoor grote sommen geld aan je worden toevertrouwd.
Je belegt dat geld echter niet, maar gebruikt het om eerdere investeerders uit te betalen. Zolang er nieuwe investeerders bijkomen, zit je geramd. Bernie Madoff gaf sinds 1960 leiding aan Bernard L. Madoff Investment Securities, dat uitgroeide tot een van de grootste marketmakerfirma’s op de Nasdaq.
Met de vermogensbeheerpoot van deze onderneming pleegde deze grote naam uit de witte boorden criminaliteit meer dan veertig jaar Ponzifraude, waarmee hij zijn investeerders voor 65 miljard euro pootje lichtte, de grootste individuele investeringsfraude ooit, zo bleek in 2009. Zijn zoon kon de schande die pa zijn familie aan heeft gedaan niet meer verdragen en pleegde eind 2010 zelfmoord.
Hoe lang moet hij in de gevangenis zitten?
150 jaar.
#2. Joep van den Nieuwenhuyzen
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Nog altijd houdt de zogeheten bedrijvendokter vol dat hem op generlei wijze blaam treft in het Rotterdamse havenschandaal van begin deze eeuw. Toch besliste de rechtbank in Rotterdam op 19 juli dat Joep van den Nieuwenhuyzen als eigenaar van de RDM-werf tussen 1999 en 2004 toenmalig directeur Willem Scholten van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam omkocht.
Van den Nieuwenhuyzen had een appartement in Antwerpen gekocht, waarin Scholten gratis mocht wonen. Ook heeft hij 1,2 miljoen euro op een geheime Zwitserse rekening van Scholten gestort in ruil voor bankgaranties.
Zodoende kon Van den Nieuwenhuyzen miljoenen losweken bij banken voor zijn werf die niet lang daarna failliet ging, een andere component van de strafbare feiten (naast meineed en valsheid in geschrifte). Bij elk faillissement zorgde hij ervoor dat grote sommen bedragen buiten het bereik van de schuldeisers bleven.
Hoe lang moest hij de gevangenis in?
2,5 jaar.
#3. Jan van Vlijmen
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Valsheid in geschrifte, witwassen, omkoping, wapenbezit en leiding geven aan twee criminele organisaties. Als je niet beter wist, zou je denken dat we hier te maken hebben met een heuse ‘boss’ die weinig onderdoet voor mensen als Klaas B., Willem H., en Tony S.
Toch is Jan van Vlijmen niet alleen een grote naam in de witte boorden criminaliteit, maar ook lange tijd de alom gerespecteerde directeur van Bouwfonds, aan wie hij zijn bedrijf Van Vlijmen Vastgoed in 1995 verkoopt.
Ongeveer gelijktijdig begint hij met het wegsluizen van grote sommen geld en het maken van prijsafspraken met allerhande (onder)aannemers waardoor prijzen kunstmatig hoog blijven. En er ongeveer 250 miljoen euro aan de strijkstok blijft hangen in de zogeheten Klimopzaak.
Pas in 2007 komt de vastgoedfraude aan het licht, wanneer 600 rechercheurs en dertig officieren van justitie invallen in heel Nederland doen. Ondere andere Van Vlijmen en zijn oom Nico Vijsma worden voor het gerecht gesleept.
Hoe lang moest hij de gevangenis in?
4 jaar.
In zijn kielzog werd Cees Hakstege veroordeeld tot een taakstraf, Rob Lagaune van Philips Pensioenfonds kreeg 1 jaar cel, Oliver Lambert, cfo van Bouwfonds, kreeg drie jaar cel, accountant Eric F. 2,5 jaar en Will Frencken ook vier jaar. Drie andere verdachten kregen gevangenisstraffen tot twee jaar en twee kregen taakstraffen opgelegd.
#4. Raj Rajaratnam
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Als oprichter van het hedgefonds Galleon Group wordt de geboren Sri Lankees in 2009 aangeduid als spin in het web van de grootste voorkenniszaak ooit. Met gebruikmaking van corrupte tipgevers zou hij meer dan 60 miljoen dollar hebben verdiend door illegale handel in aandelen van onder andere Google en Hilton Worldwide.
Hij onderhield een netwerk van hooggeplaatste tipgevers, onder wie voormalig ceo’s van grote bedrijven als Intel, IBM en McKinsey. Op een gegeven moment was Galleon het grootste hedgefonds ter wereld, met een totaal vermogen van 7 miljard dollar.
Rajaratnam werd geroemd om het grondige onderzoek dat hij verrichte. Inmiddels weten we dat de vork anders in de steel zat. In de slipstream van Rajaratnam zijn een vijftigtal mensen in staat van beschuldiging gesteld, waarvan sommigen, zoals Rajat Gupta, ook gevangenisstraffen kregen opgelegd.
Hoe lang moest hij de gevangenis is?
11 jaar.
Daarnaast kreeg hij een boete van 10 miljoen dollar en moest deze grote naam uit de witte boorden criminaliteit bijna 55 miljoen dollar terugbetalen aan gedupeerden.
#5. Igor Poteroba
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Hij was zijn moreel kompas uit het oog verloren, zei Igor Poteroba in 2011 in de rechtbank. Niks treffender dan krokodillentranen die, als het kwaad is geschied, over de witte boorden van mensen uit de financiële sector biggelen. Alsof Igor’s moeder nooit heeft verteld dat je niet mag klikken. Maar toch deed hij dit als bankier van UBS herhaaldelijk.
Het liefst deed hij dit tegen zijn grote vriend Alexei Koval, die niet geheel ontoevallig werkte bij de Northern Trust Bank in Chicago. En dan klikte hij niet over de escapades van zijn vriendin, maar juist over gevoelige deals waarbij UBS als adviseur optrad, waaronder een grote fusie in de gezondheidszorg.
Hoe lang moest hij de gevangenis in?
2 jaar.
Daarnaast kreeg hij een boete van 25.000 dollar naast het half miljoen dat al werd teruggevorderd. Bovendien zal hij naar alle waarschijnlijkheid worden gedeporteerd naar Rusland zodra hij vrij komt.
#6. Nick Leeson
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Uiteindelijk heeft Leeson van de nood een deugd gemaakt. Zijn boek Rogue Trader werd een bestseller en in 1999 zelfs verfilmd met Ewan McGregor in de hoofdrol. Er zijn tal van criminelen die een minder glamoreus lot zijn beschoren inderdaad.
‘I am sorry’ schreef Leeson op een briefje aan zijn collega’s van de Barings Bank, toen hij in 1995 met de staart tussen zijn benen de beurs van Singapore verliet om een paar maanden later op een vliegveld in Duitsland in zijn kraag te worden gevat.
Vanaf 1992 had hij namelijk grote speculatieve transacties gemaakt op de Nikkei Index. En hoewel dit in eerste instantie flinke winst opleverde voor de Barings Bank, keerde het tij niet lang daarna en verstopte hij zijn verliezen op een geheime rekening.
Maar die verliezen liepen dermate uit de klauwen dat ze in januari 1995 waren opgelopen tot 1,4 miljard dollar, tweemaal zoveel als het handelskapitaal van zijn werkgever, die niet meer te redden was en bankroet ging.
Hoe lang moest hij de gevangenis in?
6,5 jaar in een gevangenis in Singapore, maar hij werd in 1999 vervroegd vrijgelaten omdat hij darmkanker had, waaraan hij met succes werd behandeld.
Leeson woont nu in Ierland, behaalde een academische graad in psychologie en is nog altijd actief op de effectenbeurs, weliswaar alleen met eigen geld.
#7. Jerome Kerviel
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Hij omschreef zichzelf als een hamster, rennend in de eeuwig draaiende molen van een gewetenloos financieel systeem dat wordt gedreven door hebzucht en winst. Een grote naam in de witte boorden criminaliteit is hij in ieder geval zeker.
De voormalig bankier van een van de oudste banken in Frankrijk, Société Générale, die in 2010 terecht stond voor rogue trading, zei dat hij de kop van jut werd en dat zijn bank dondersgoed wist dat hij ongeautoriseerde gokken waagde op de termijnmarkt.
Jerome Kerviel was op een gegeven moment aan het gokken met 50 miljard euro, een bedrag dat beduidend hoger was dan wat SocGen daadwerkelijk waard was. De bank ontkende in de rechtszaal uiteraard dat ze op de hoogte waren van het roekeloze gedrag van Kerviel, dat de bank op de rand van de afgrond bracht.
Hoe lang moest hij de gevangenis in?
3 jaar plus het terugbetalen van 4,9 miljard dollar, iets wat hem van zijn lang zal zijn leven niet gaat lukken.
#8. Allen Stanford
Wat heeft hij op z’n kerfstok?
Een cowboy uit Texas op Antigua; op zich moeten dan al meerdere alarmbellen gaan rinkelen. Zeven miljard dollar liet hij uiteindelijk als een heuse goochelaar in zijn hoge hoed via het Caribische eiland verdwijnen, zijn investeerders in arre moede achterlatend.
Ook Stanford maakte gebruik van een Ponzi-achtig piramidespel. Stanford verkocht kortlopend beleggingspapier waarop hij ‘veilige’ rendementen van 10 tot 15 procent beloofde. In 1995 en 1996 werd zelfs een identiek rendement geboekt van 15,71%. De inleg werd echter, voor zover niet uitgekeerd in piramidevorm, belegd in vastgoed en (zwaar in waarde gedaalde) effecten.
De zonnekoning leek alles voor de wind te gaan, hij werd in 2006 zelfs geridderd op Antigua, totdat de Securities and Exchange Commission (SEC) in 2008 een onderzoek naar zijn praktijken instelde. In januari 2009 werden hij en compagnon James Davis in staat van beschuldiging gesteld.
Hoe lang moet hij in de gevangenis zitten?
Een jaartje of 110 wegens beleggingsfraude. Tijdens zijn voorarrest werd hij ook nog eens tot pulp geslagen door een celgenoot. Sommige mensen hebben ook altijd pech.
#9. René van den Berg
Wat heeft hij op zijn kerfstok?
Een allesbehalve nuchtere Fries, zo zou je René van den Berg kunnen bestempelen. Van 1996 tot 2005 is hij directeur bij twee beleggingsinstellingen, Intervaluta en Intereffekt in Joure, maar in het geniep is hij een piramidebouwer waar de Farao’s in het oude Egypte nog een puntje aan konden zuigen.
In de privésfeer geeft Van den Berg beleggingsadvies en samen met Gert van der Heiden organiseert hij financiële seminars. Van der Heijden werft vervolgens klanten die gewillig grote bedragen aan Van den Berg uitlenen. In totaal loopt dat bedrag op een gegeven moment op tot 90 miljoen euro, met uiteraard hoogoplopende rentes.
In 2004 start toezichthouder AFM een onderzoek naar ontduiking van de wet toezicht effectenverkeer, waardoor Van den Berg in 2005 wordt ontslagen bij Intervaluta.
De rechter constateert dat Van den Berg geld van beleggers gebruikte voor de aanschaf van een tweede huis, een BMW X5 en de aanleg van een zwembad. Een administratie hield Van den Berg niet bij, omdat hij handelde ‘op basis van vertrouwen’.
Hoe lang moest hij de gevangenis in?
4 jaar en 9 maanden.
Een deel van de straf werd omgezet in een taakstraf, die hij voldeed bij het Leger des Heils.
Vragen over witte boorden criminaliteit:
Wat is witte boorden criminaliteit?
Witte boorden criminaliteit is een vorm van criminaliteit gepleegd door een persoon met een hoge sociale status.
Witte boorden criminaliteit verwijst naar de witte boorden van de daders, die meestal gekleed gaan in een wit of licht overhemd.
Wat is de definitie van witte boorden criminaliteit?
Er zijn verschillende definities. De FBI hanteert de volgende definitie van witte boorden criminaliteit:
‘strafbare feiten gekarakteriseerd door bedrog, verduistering of schending van vertrouwen, die niet afhankelijk zijn van bedreiging of het gebruik van geweld.’
Waarom zijn witte boorden criminelen moeilijk te vervolgen?
Witte boorden criminelen lijken vaker de dans te ontspringen en worden minder snel te worden gepakt.
Door hun hoge status kunnen ze de beste advocaten veroorloven die hen verdedigen. Soms maken ze zelfs gebruik van omkoping of beïnvloeding van magistraten en wetgevers.
De schade is bovendien lastig te achterhalen en uit zich in veel gevallen ook slechts indirect, bijvoorbeeld door koersdaling van effecten.
