Kom je Bart van der Roost, de nieuwe algemeen directeur van Opera en Ballet Vlaanderen, tegen in de gangen of bij een opera- of balletvoorstelling, spreek hem dan aan. Waarom? Nou, Bart van der Roost houdt van conversaties. Vooral met mensen die een leven leiden dat ver van hem afstaat. ‘Onlangs zat ik op een fundraiser naast een hartchirurg. Ik ben mezelf domweg vergeten voorstellen. Zo nieuwsgierig was ik naar de man zijn verhaal. Wat drijft iemand om op een dag wakker te worden en te denken: Ik ga een lichaam opensnijden en dat hart even repareren?’
Afgestudeerd als trombonist, is Bart in hoofd en hart vooral muzikant. Maar wanneer je zijn professionele carrière tot nu toe bekijkt, komt in het dagelijkse leven vooral zijn ondernemerstalent naar boven. Iets wat zijn toenmalige leraar op het Lemmensinstituut al vroeg in zijn carrière voorspelde. ‘Binnen de eerste drie jaar na mijn afstuderen, zou ik de muzikant in mij een halt toeroepen, zei hij. Het duurde uiteindelijk slechts zes weken.’ Instrumenten werden verkocht. MBA aan Vlerick Business School werd behaald. Bart van der Roost: een overtuigd manager dus. ‘Maar wel eentje met een passie voor muziek’, voegt hij er snel aan toe.
Ken je grenzen
‘Een belangrijke eigenschap van een ondernemer is volgens mij goed weten waar de grenzen van je vaardigheden liggen. Ik denk bijna altijd dat anderen het beter weten dan ik. Daarom heb ik ook voor mijn job als algemeen directeur bij Opera en Ballet Vlaanderen twee coaches aangewezen die mij gaan bijstaan. Ik hou ervan om inzichten van anderen te horen, voor ik mijn eindbeslissing vorm. Dat is dan weer de twijfelaar in mij die naar boven komt. Twijfel helpt, angst niet. Angst is er daarentegen altijd, maar het is de kunst om je daar niet door te laten leiden.’
‘Het is een eigenschap die ik herken bij alle bedrijfsleiders waarmee ik in contact kom. Er is niemand die zegt: ik weet het. Ze zeggen allemaal: Ik denk het. Ik voel het. Misschien zo en anders zo. Over risico’s binnen een organisatie probeer ik daarom op voorhand telkens heel duidelijk te communiceren. Laat ons het risico niet minimaliseren, maar laat ons de angst om te mislukken herkennen en dan stel ik voor dat we een weg zoeken die we samen kunnen bewandelen. Weet ik altijd perfect welke weg de juiste is? Nee, natuurlijk niet. Maar mensen lijken mij vaak als een grote broer te beschouwen. Ze volgen me, vertrouwen me, want ze weten: geef Bart een probleem en hij lost het wel op. Dat is uiteraard larie, maar door dan vertrouwen terug te geven bereik je als team vaak onvoorstelbare hoogtes.’
‘Door vertrouwen terug te geven bereik je als team vaak onvoorstelbare hoogtes’
‘De hectiek van mijn privéleven biedt mij relatieve rust. Op het werk wil ik variatie. Daarom zei ik na vijf jaar Brussels Philharmonic vaarwel. Als productiemanager begon de sleur erin te komen. Geef mij uitdagingen, de moeilijkste problemen eerst. Ik krijg daar energie van. Wijd het gerust aan mijn eeuwige optimisme. Als iemand bijvoorbeeld tegen mij zegt: nee, dat kan niet. Dan zal mijn antwoord zijn: Jij bepaalt niet waar de grens ligt. Misschien zijn er wel objectieve elementen om dat aan te tonen, maar iets dat niet kan, dàt kan niet. Soms is de weg uiteraard gewoon onnodig moeilijk. Of is er heel veel geld voor nodig. Maar het kan altijd, alles kan altijd.’
Bart van der Roost is medeoprichter van neoScores, een bedrijf dat digitale partituren (volledige muziekstuk) verkoopt. Een gat in de markt, waarvoor de startup al vele malen bekroond is, vooral internationaal. Sinds mei is hij algemeen directeur van Opera en Ballet Vlaanderen. Noem het een speedboot vol technische snufjes verlaten voor een olietanker, onder toeziend oog van de overheid. Bart gebruikt heldere beeldspraak om zijn overstap zelf te beschrijven.
Het zal een aanpassing in zijn leiderschap vergen, dat staat vast. Maar wat met zijn digitale attitude? Geen zorgen. Die neemt hij gewoon mee naar het Kunsthuis. ‘Dat de organisatie misschien nog niet klaar is om het digitale te omarmen, geeft mij alleen maar een drive om toch digitaal na te denken.’
Digitalisering introduceren
Digitalisering in de Opera en het Ballet van Vlaanderen introduceren, zal geen werk van korte adem zijn. Dat beseft Bart ook. Maar hij durft het bedrijf wel een spiegel voor te houden. Ook die uitdaging gaat hij niet uit de weg. En gelukkig maar, want dat is essentieel binnen een bedrijf dat wil groeien.
Wat is Bart zijn rol als algemeen directeur? De organisatie van zo’n groot Kunsthuis, uiteraard. Maar vooral: het publiek nog meer met muziek verbinden. ‘Wat de trombone in een symfonieorkest aan de melodie toevoegt, wil ik teweegbrengen bij Opera en Ballet Vlaanderen. Laat mij de vernieuwing zijn die voor een nog diepere connectie tussen publiek en muziek zorgt. In de visienota die ik momenteel aan het schrijven ben, ligt de nadruk vooral op behoudend vernieuwen. Belangrijk hierbij: behoudend staat eerst. Het weerspiegelt alle zaken die binnen het Kunsthuis volgens mij behouden moeten blijven. En dat zijn er verbazingwekkend veel.’
Opera en ballet klinken op het eerste gehoor een beetje afgeschreven voor buitenstaanders in een digitaal tijdperk. Ook Bart dacht oorspronkelijk heel wat werk te hebben. Aan de buitenkant leek de organisatie immers niet goed te draaien. Maar nu hij er middenin zit? ‘Ik ga heel hard mijn best doen om dit te overtreffen. De zalen zitten vol en per jaar bereiken we ongeveer 210.000 bezoekers. Het publiek is in hoog tempo aan het verjongen, er zijn heel veel getalenteerde mensen aan het werk… Ja, natuurlijk is het een oude organisatie. En ja, er zullen dus wat strubbelingen komen. Maar het stelt me gerust dat Opera en Ballet Vlaanderen standvastig genoeg is om die aan te kunnen.’
‘De allerbelangrijkste connectie voor mij is die tussen mensen en muziek. Ik ben ervan overtuigd dat als ik mijn werk goed doe, ik echt een verschil ga maken. Opera is een al 3.200 jaar oude kunstvorm, die ook al 3.200 jaar lang prima werkt. Het is voor mij heel belangrijk dat we de uitingen van de West-Europese cultuur zo goed mogelijk behouden, omdat daar voor mij een bepaalde waarde in zit die ver voorbij een mensenleven gaat. Wat moet vernieuwd worden, is eventueel de bedrijfscultuur en de manier waarop we vandaag de dag met opera omgaan.’
Over de auteur: Raf Stevens visie is dat storytelling hét instrument is voor de leiders van de 21ste eeuw. Afgelopen juni verscheen zijn nieuwe boek ‘RAAK! Benut de kracht van je persoonlijk verhaal’. Het bevat een model van hoe je als leider zelf met verhalen aan de slag kan gaan.
