Barbara Baarsma is CEO van Rabo Carbon Bank, een startup binnen de Rabobank die streeft naar verduurzaming van de landbouw. Naast haar werk bij de Rabobank is Baarsma hoogleraar Toegepaste Economie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en vervult ze vele nevenfuncties. Zo is ze voorzitter van de bankraad van De Nederlandsche Bank (DNB) en lid van het Nederlandse Comité voor Ondernemerschap.
Baarsma blijft niet graag in haar comfort zone, zegt ze in de Leaders in Finance-podcast: ‘Ik wil een leercurve hebben van minimaal 45 graden. Ik laat mijn hersenen graag flink crunchen, ik wil me ongemakkelijk voelen én ik wil een bijdrage kunnen leveren.’
Podcast Leaders in Finance
🎧 Dit artikel is een verkorte versie van het gesprek met Barbara Baarsma in de podcast Leaders in Finance. MT/Sprout is mediapartner van de serie. Beluister de volledige aflevering.
Baarsma legt de lat voor zichzelf hoog. Het allerbelangrijkste vindt ze dat ze iets doet omdat ze het wil, niet omdat het moet. ‘Dat heeft een grote betekenis. Als dat niet meer zo is, dan moet ik dus zelf voort en niet gaan mopperen op de omstandigheden.’
Al in haar studietijd leeft ze naar die waarde, als ze na een jaar studeren aan de Technische Universiteit in Delft besluit over te stappen naar Economie aan de UvA, waar ze cum laude afstudeert en vervolgens promoveert. ‘Ik vind leren heel leuk, maar Industrieel Ontwerpen was niet mijn studie. Ik ontwerp graag dingen, maar dan liever abstract. Een mooi reguleringsmodel, of een wiskundig model. Soms moet je een omweg nemen om daar te komen waar je wilt zijn.’
Koolstofbank
Als ze in februari 2021 begint bij de Rabo Carbon Bank bestaat haar team uit zeven mensen. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt en de specialistische kennis die de Carbon Bank nodig heeft, weet ze binnen anderhalf jaar het team uit te breidden tot vijftig mensen nu.
In samenwerking met boeren – klanten van de Rabobank, de grootste food- en agribank ter wereld – ontwikkelen zij projecten die CO2 opslaan in bomen en bodem. Vervolgens bemiddelen ze tussen partijen die CO2 opslaan en bedrijven die hun uitstoot willen verminderen of compenseren.
‘Verduurzaming van de landbouw is hard nodig. We stoten per jaar wereldwijd meer dan vijftig miljard ton CO2-equivalenten uit. Een kwart daarvan komt uit de food-agrisector’, vertelt ze aan Jeroen Broekema in het podcast-interview.
‘Als dat eenmaal in de atmosfeer zit, blijft zestig procent daar hangen en draagt bij aan de opwarming van de aarde, met alle gevolgen van dien. Veertig procent gaat terug naar de aarde en wordt opgenomen door bodems, door bossen en door oceanen. Wat de Carbon Bank doet is aan beide kanten van die balans werken, dus toewerken naar minder uitstoot en meer opslag in bodem en bossen.’
Ontgrijzen als noodzakelijke stap
Baarsma is groot voorstander van ‘ontgrijzing’: ‘Vergroening is voorwaarts, bezig zijn met oplossingen. Maar de spiegel van vergroening is ontgrijzen. Daarmee bedoel ik dat je afscheid neemt van die partijen, die klanten, die toeleveranciers en ook misschien wel medewerkers die niet mee kunnen of willen in die vergroening.’
Ik werd door mijn ouders en grootvader intellectueel gestimuleerd
‘Dat is een dilemma, dat doet pijn. Je zult ook wel moeten ontgrijzen om bijvoorbeeld kapitaal en andere resources vrij te maken om te kunnen investeren in vergroenen. Wat ik zie binnen de financiële sector en economie breed is dat we wel voorwaarts willen, maar niet willen bedenken wat we dan niet meer gaan doen. Dat gesprek zullen we wel moeten voeren en daar hebben we ook heel hard de overheid bij nodig.’
Jeugd in de Bible Belt
Barbara Baarsma groeit op in Zuid-Holland, op Goeree-Overflakkee. Daar speelt het geloof een grote rol. Zelf krijgt ze geen religieuze opvoeding. ‘Je wordt met de nek aangekeken als je daar op zondag gaat zeilen, en dat deden wij.’
Als ze tijdens een godsdienstles Jezus als vrouw tekent, krijgt ze enorm op haar donder van de leraar. ‘Toen mocht ik gelukkig naar schaakles.’
Ze is de oudste in een gezin met drie kinderen. Haar vader is arts en heeft zijn eigen praktijk. Haar moeder stopt met studeren als de kleine Barbara op komst is, maar doet later een opleiding tot humanistisch geestelijke raadsvrouw en maakt daar vervolgens haar werk van.
‘Ik heb het als heel fijn ervaren op dat eiland, de eerste tien jaar. Het was mooi daar, er was veel ruimte voor kinderen en mogelijkheden genoeg om leuke dingen te doen. Ik werd bovendien door mijn ouders en grootvader intellectueel gestimuleerd. En ik had een creatieve oom waar ik dol op was en die me op andere vlakken stimuleerde. Rond mijn tiende begon een wat moeilijkere periode, door de scheiding van mijn ouders en het overlijden van die grootvader en die oom. Op het eiland was voor mij onvoldoende uitdaging.’
Innerlijk kompas ijken
Die moeilijke periode in haar leven bracht dat ze al jong ging nadenken waarom ze wilde leven en wat ze uit het leven wilde halen. ‘Ik heb met heel veel vallen en opstaan mijn innerlijk kompas kunnen stellen. Ik weet ook dat ik dat kompas om de zoveel tijd moet bijstellen en dat kan ik niet alleen.’
De waarden – windrichtingen – die haar drijven omschrijft ze als volgt: ‘Op twee windrichtingen staat het woord ‘onafhankelijkheid’, want die kan ik op verschillende manieren invullen. De eerste is misschien wel het allergrootste goed, en dat is dat ik iets doe omdat ik het wil en niet omdat het moet. De tweede vorm van onafhankelijkheid is dat ik onderzoek doe naar feiten en dan ga duiden, een mening geven. Een andere waarde is dat ik heel graag een bijdrage wil leveren aan een maatschappelijk probleem. En ten slotte wil ik leren. Die leercurve met een hoek van minimaal 45 graden.’
Als je weet wat je belangrijk vindt, dan kun je een baan zoeken die daarbij aansluit
Dat innerlijke kompas – uitvinden wat je waarden zijn en daar naar leven – komt ook terug in de opvoeding van haar kinderen. ‘Ik vind het belangrijk dat een kind weet wat hem of haar drijft, waar het gelukkig van wordt. Want uiteindelijk is dat voor mij het grootste goed, dat je kinderen gelukkig zijn.’
Voor starters op de arbeidsmarkt heeft Baarsma hetzelfde advies: ‘IJk je kompas. Als je weet wat je belangrijk vindt en wat wilt in het leven en je werk, dan kun je een baan zoeken die daarbij aansluit. Geen enkele baan past natuurlijk perfect. Als je wat verder in je carrière bent, dat wordt het misschien iets makkelijker. Maar in het begin moet je ook gewoon ervaring opdoen.’
