Een verandering in gang zetten is niet makkelijk. Sommige deskundige stellen dat je met angst een verandering echt in gang zetten. Podiumauteur Eveline Jansen denkt dat de 'waarom-vraag' effectiever is.
Enkele jaren geleden hoorde ik de uitdrukking 'burning platform'. Daarmee wordt bedoeld dat mensen alleen veranderen als een crisis hen daartoe dwingt. Oftewel, we moeten een gevoel van angst of ongerustheid creëren om te kunnen veranderen. Twee professoren van Harvard Business School schreven dat veranderen moeilijk is omdat mensen niet graag gewoonten veranderen die in het verleden succesvol zijn geweest.
De uitdrukking 'burning platform' verwijst naar een vreselijk ongeluk in 1988 op het Piper Alpha-olieplatform in de Noordzee. Een verslaggever schreef toen “de overlevenden hadden een afschuwelijke keuze: ofwel 45 meter naar beneden springen in een woeste zee, ofwel een zekere dood tegenmoet gaan op een instortend booreiland.”
Uit deze tragedie is in het bedrijfsleven de uitdrukking ‘burning platform” ontstaan: een manier om medewerkers zoveel angst aan te jagen dat ze in beweging komen en hun gewoontes veranderen (in dit geval: dat ze gaan springen). Kort gezegd: het “burning platform” is een goed verkoopverhaal voor veranderingen.
Negatieve emoties
Angst kan inderdaad als een krachtige motivator werken. Gezondheidvoorlichters zijn ook op deze aanpak overgestapt, kijk bijvoorbeeld naar de advertenties over stoppen met roken. Het lijdt geen twijfel dat negatieve emoties motiverend zijn. Niemand wil longkanker. Maar wat motiveren deze emoties nu precies?
Op een bepaalde manier zijn negatieve emoties er speciaal voor ontworpen om een pijnlijke plek – een specifiek probleem- aan te pakken. Om een bepaalde actie te motiveren en je gedachten te vernauwen tot die ene gerichte actie. Als je boos bent dan versmallen je ogen, bal je je vuisten en maak je je klaar voor een confrontatie. Als je bang bent, worden je ogen groter, spant je lichaam zich en maakt het zich klaar om te vluchten. Elke dag helpen negatieve emoties ons om risico’s te vermijden en acute problemen aan te pakken.
Vindingrijkheid en creativiteit
Samengevat: als je een snelle en specifieke actie nodig hebt, kunnen negatieve emoties helpen. Maar de meeste verandertrajecten vragen niet om snelle acties. Ze vragen om vindingrijkheid en creativiteit. De strijd om verkeersdoden terug te dringen vraagt geen snelle actie, en de ontwikkeling naar ondernemerschap ook niet. Deze trajecten vragen om heel andere eigenschappen, namelijk creativiteit, flexibiliteit en vindingrijkheid.
Vindingrijkheid en creativiteit ga je helaas niet krijgen van een 'burning platform'. Dus waarvan dan wel? Het is de positieve emotie die onze interesse verbreedt. Als we geïnteresseerd zijn, willen we betrokken raken en nieuwe dingen leren en ervaringen ondergaan. We staan meer open voor nieuwe ideeën.
In ontwikkeling
Veel van de problemen die we tegenkomen in organisaties zijn onduidelijk en in ontwikkeling. Ze lijken niet op 'burning platform'-situaties, waarin mensen in beweging komen en een duidelijk actieplan moeten uitvoeren. Om grotere en onduidelijkere problemen op te lossen hebben we een open houding, creativiteit en aanmoediging nodig.
Het gaat om het vinden van het gevoel. En in feite gaat het over de identiteit van mensen. Wat is belangrijk voor hen? Als je een verandering wilt bewerkstelligen, is het van belang dat je de betrokkenen van de organisatie raakt, zodat zij geloven in de verandering en daar een bijdrage aan gaan leveren. Anders gaat niemand ander gedrag ontwikkelen. En dan hebben we het niet over 'met z'n allen blij met de verandering', maar vooral over 'met z'n allen doordrongen van de verandering'.
Waarom?
Hoe formuleer je een visie in termen die wel aanspreken? Simon Sinek heeft daar een duidelijke mening over: als organisatie moet je starten met 'Waarom'. Mensen en dus organisaties, zo zegt hij, opereren op drie niveaus. Wat je doet, hoe je het doet en waarom je het doet. Het wat en het hoe zijn rationele niveaus. De waarom-vraag daarentegen refereert aan emoties. Aan geloof, vertrouwen en een goed gevoel. En dát is wat mensen beweegt.
Wil je mensen meenemen in een verandering, begin dan met waarom. Niet met wat of hoe. En dat is nou precies waar de meeste plannen en veranderdoelen aan kracht kunnen winnen. Stel jezelf de volgende vragen, vragen die appelleren aan de emotie, zodat de verandering in gang kan worden gezet:
- Waarom heb ik dit doel/plan?
- Uit welke behoefte is dit doel/plan ontstaan?
- Wat zijn wij als organisatie in de eerste plaats?
- Waarin investeren we vooral?
- Investeren we om iets mogelijk te maken of om iets ongedaan te maken?
- Hoe past dit doel/plan in wie wij willen zijn?
Eerdere bijdragen:
- 4 tips voor een succesvol veranderproces
- De 7 effectieve acties bij verandering
- In 4 stappen meer commitment voor verandering
Over de auteur:
Dit podiumartikel is geschreven door Eveline Jansen, eigenaar en organisatieontwikkelaar bij Evelutie.
Over het Podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
