Voorbeelden van hekele patentkwesties zijn er te over. Neem Nespresso dat met een koffer vol patenten haar unieke koffiemachine en dito cupjes dacht te beschermen. Sara Lee kopieerde het, maar omzeilde naar eigen zeggen het patent. Het gevolg: een slepende patentoorlog.
Wat is nou precies een patent? Hoe vraag je het aan? Maak ook: heeft het zin? MT/Sprout zet de feiten op een rij.
Uh… patent?
Een patent is een officieel document waarmee u anderen verbiedt om een uitvinding te vervaardigen of toe te passen, te gebruiken, te verkopen, te verhuren, te verhandelen, in te voeren, aan te bieden of in voorraad te houden. Een patent, ook wel octrooi genoemd, is een uitsluitend recht. Het kan betrekking hebben op:
- Een nieuw product
- Een nieuwe toepassing van een bekend product
- Een werkwijze of een combinatie hiervan
- Een inrichting
Een patent is geldig voor een bepaald land of een werelddeel. En het kost geld. Om te beginnen moet u beslissen waar u uw rechten wilt laten gelden. En dat is, naast een kostenoverweging, vooral een afweging over toekomstige winst.
Bepaal in welke landen uw belangrijkste markten zijn en waar u denkt uw product winstgevend te kunnen exploiteren. Waar werken uw concurrenten en waar kunt u juridisch een vuist maken tegen inbreukmakers? Kijk dan of een octrooirecht als bescherming het meest geschikt is. Misschien is merkbescherming of modelbescherming voor u voldoende en goedkoper.
Is elk nieuw product te patenteren?
Wereldwijd zijn er zo’n zestig miljoen patenten in omloop. Grote kans dat uw briljante ingeving al ergens is vastgelgd. Begin dus met het checken van (inter)nationale datanken en registers. Bij een product met een korte levenscyclus, is een patent mogelijk overbodig. Tegen de tijd dat u het patent krijgt, is de markt alweer toe aan iets anders.
U wilt toch een poging wagen? In Nederland moet uw technische uitvinding aan drie materiële voorwaarden voldoen.
- Nieuwheid: Het product of proces mag vóór de datum van indiening van de octrooiaanvraag nergens ter wereld openbaar bekend zijn, ook niet door toedoen van de uitvinder zelf (bijvoorbeeld door een bedrijfsbrochure of door een presentatie op een beurs).
- Inventiviteit: De vinding mag voor de vakman niet voor de hand liggen.
- Industriële toepasbaarheid: De uitvinding moet gaan over een technisch aantoonbaar functionerend product of productieproces.
Bij het beoordelen van uw aanvraag spelen deze inhoudelijke eisen overigens geen rol, omdat Nederland het ongetoetste patent kent (het zogenaamde registratieoctrooi). Dit betekent dat uw patent altijd wordt verleend. De inhoudelijke toetsing vindt pas achteraf plaats bij de rechter als er een conflict ontstaat over het verleende octrooi.
Let op: Buiten Nederland gelden andere eisen. En voor Europa ligt het weer net iets anders dan wereldwijd.
Hoe krijg ik een patent?
Voor het verkrijgen van een octrooi moet u een officiële patentaanvraag indienen bij de instantie in het land waarin u een patent wilt verwerven. In ons land is dat het OctrooiCentrum Nederland. Op Europees niveau is er het European Patent Office.
Uw patentaanvraag bevat een octrooiverzoek, vergezeld van een ruime beschrijving van de uitvinding, al dan niet voorzien van tekeningen waarin u de uitvinding nader toelicht. U sluit de patentaanvraag af met conclusies. Daarin somt u de gezochte beschermingsomvang bondig op.
Zoals gezegd: in Nederland zult dat patent direct krijgen, in het buitenland is dat anders.
Wilt u hulp bij het verkrijgen van een patent, dan kunt u gebruik maken van een octrooigemachtigde, een persoon met een technische of natuurwetenschappelijke academische opleiding die de wettelijke bevoegdheid heeft verkregen namens cliënten octrooiaanvragen op te stellen, in te dienen en af te handelen (zie ook Wikipedia).
Kost dat?
Een patent kost geld. Of beter: indieningstaks. Voor een Nederlandse aanvraag via internet betaalt u 80 euro, op papier 120 euro. Wilt u eerst weten of uw patent een kans maakt, dan kunt u het Octrooicentrum Nederland een onderzoek laten doen naar de ‘stand der techniek’. Dit onderzoek geeft inzicht in de nieuwheid en inventiviteit van de vinding. De kosten voor dit onderzoek bedragen honderd euro.
De kosten voor het aanvragen van een octrooi in het buitenland liggen meestal hoger, maar zijn sterk afhankelijk van de hoeveelheid landen. Schakelt u een octrooigemachtigde in, dan worden de kosten hoger. U betaalt hem of haar meestal per uur.
In Nederland en de meeste westers georiënteerde landen, geldt een patent tot 20 jaar na indiening van de aanvraag.
Heb ik er ook iets aan?
Als octrooihouder kunt u optimaal de vruchten plukken van uw inspanningen om uw uitvinding te ontwikkelen. Meestal schrikt het hebben van een patent concurrenten af. U krijgt dus meer controle over de toegang tot de markt.
Heeft het eigenlijk wel zin?
Grootste uitdaging is het opstellen van het patent. De omschrijving moet kraakhelder zijn. Een octrooiaanvraag kan daarbij helpen. Ook is het van belang het gewenste uitsluitend recht op een uitvinding goed en zo ruim mogelijk te omschrijven.
Wanneer u de uitvinding in de aanvraag niet juist of onvolledig omschrijft, zal ook het eventueel uiteindelijk verkregen recht beperkt zijn. Daarnaast dient u aan een groot aantal vormvereisten te voldoen.
En of het zin heeft? Philips, Unilever en Akzo zijn er groot mee geworden. Tegelijkertijd investeren ook veel bedrijven een fikse slok geld in talloze patenten, die vervolgens liggen te verstoffen. Het is dus sterk afhankelijk van product, markt en omstandigheden.
Wat gebeurt er als iemand inbreuk maakt?
Helemaal niks, totdat u actie onderneemt en via juridische procedures de vermeende inbreuk aanhangig maakt. Met uiteindelijk een gang naar de (kortgeding)rechter als gevolg. De rechter zal daarbij kijken of uw inbreukvraag legitiem is maar hij zal ook toetsen of uw patent aan de formele eisen voldoet.
Gelijk hebben is in dit geval dus heel wat anders dan gelijk krijgen.
