Klagen gaat over meer dan klagen, erachter schuilt namelijk de complexiteit van menselijk gedrag. In deze workshop Anti-klagen komen thema’s voorbij, zoals:
- sociale psychologie;
- de werking van ons brein;
- de functie van creativiteit en
- de effecten van persoonlijk leiderschap.
Je vindt nooit van jezelf dat je klaagt
‘Mensen vinden van zichzelf nooit dat ze klagen, andere mensen klagen altijd,’ opent Bart terwijl hij ons peilend aankijkt. ‘Dat is de klaagparadox.’
Dit geeft niet alleen een inkijkje in hoe de klager naar zichzelf kijkt, maar doet ons meteen ook even achter onze eigen oren krabben. Misschien klagen we zelf ook wel veel meer dan we denken? Maar zien we het niet als klagen? ‘Een klager zegt heel gepassioneerd: “Ik klaag niet, jongen! Het is gewoon zo!” En hij gelooft echt dat hij gelijk heeft,’ vervolgt Bart, ‘dat is zijn waarheid.’
Klagers moet je juist omarmen
‘Klagers moet je leren omarmen, het zijn mensen met passie en de drive om het anders en vooral ook beter te gaan doen in een organisatie.’ Volgens Bart is het belangrijk om ons dit voortdurend te realiseren. De onverschillige medewerkers en collega’s vindt hij bijvoorbeeld veel gevaarlijker, zij zijn namelijk gestopt met meedenken en werken alleen nog maar ‘omdat het moet’. Daarnaast heeft klagen nog een belangrijke functie. Het is nodig om problemen te onderkennen en uiteindelijk gezamenlijk tot een oplossing te komen.
Ga dus absoluut door met klagen!
‘Het klagen verbieden, gaat niet werken.’ En weer zijn we in deze workshop een illusie armer. ‘Er zijn initiatieven zoals een ‘Klaagvrije Maandag’ of een ‘Klaagvrije Week’’, gaat Bart verder, ‘maar dat gaat echt niet werken. Want als mensen op maandag niet mogen klagen en ze – op z’n Brabants – hun ‘klaagkeutel’ moeten inhouden, wat denk je dan dat ze op dinsdag gaan doen? Juist ja, dan gaat een mens dus compenseren!’
Waarom klagen we eigenlijk?
Volgens Bart kunnen we beter onderzoeken waar het klagen vandaan komt: waarom doen we het? Als we dat menselijke (groeps)gedrag gaan begrijpen, kunnen we er het nuttige en positieve van inzien en ervoor zorgen dat klagen wordt omgezet in oplossingsgericht gedrag. Een klaagvrije organisatie mag dus nooit het doel zijn, want klagen heeft volgens Bart een belangrijke functie: ‘We kunnen op deze manier onze emoties uiten en met z’n allen even een lekker potje zeuren en zaniken, creëert ook een gevoel van saamhorigheid.’
Klagen volledig verbannen heeft vooral een averechts effect. ‘Als we een bepaalde periode dwangmatig proberen niet te klagen, dan zeuren we de die dag daarna twee keer zo veel. En klagers die we afkappen of negeren, gaan gewoon ergens anders heen. Pas als we in het klagen blijven hangen, wordt het een probleem.’ Aldus Bart.
Maar wat doen we nu aan al dat geklaag?
‘Er is geen pilletje voor! En ook geen andere pasklare oplossing om met klagers om te gaan. Helaas. Ieder mens is uniek en vereist een andere aanpak.’ En weer krijgen we een reality-check. Maar dat Bart hiermee een belangrijk punt heeft, blijkt ook wel uit de uitgebreide lijst met tips en trucs die we van hem meekrijgen. ‘Het is aan jullie om te bepalen welke prikkel – of verzameling van prikkels – je inzet op welk moment en bij welke persoon. Dat kun jij alleen aanvoelen en daar moet je dus heel goed over nadenken.’
Denktanken met Breinkracht
Originele, creatieve, ‘outside-the-box’ ideeën om aan de slag te gaan met anti-klagen zijn er genoeg. Tijdens het onderdeel ‘Denktanken met Breinkracht’ worden door de groep maar liefst 40 ideeën bedacht in minder dan een half uur tijd. Een paar voorbeelden:
- Verdeel de groep in een roze bril (positief) voor de ene helft en een zwarte bril (negatief) voor de andere helft. Zodat iedereen een keer kennismaakt met een andere manier van kijken;
- Job rotatie en mensen bij elkaar zetten die elkaar verder niet kennen, zodat het beeld verbreed van alles dat er leeft in de organisatie;
- Benoem een ‘Chef Complimenten’ of ‘Chef Goede Sfeer’ die elke maand rouleert;
- Begin iedere vergadering met een wedstrijdje muurzitten of planking.
Veel van dit soort ideeën komen voort uit intrinsieke motivatie en hebben te maken met het verbeteren van de werksfeer en het ruimte geven aan zowel het klagen als het anti-klagen.
Van klagen naar denken in oplossingen
Eén van de belangrijkste pijlers waar Bart mee afsluit, is het stimuleren van natuurlijk leiderschap onder medewerkers. ‘Het doel zou moeten zijn dat medewerkers elkaar onderling gaan aanspreken op klaaggedrag. En als het zo makkelijk is om met zijn allen in zo’n korte tijd zoveel creatieve oplossingen te bedenken, waarom zou je dat dan niet vaker doen?’ Aldus Bart. Iedereen valt stil, want hier zijn eigenlijk geen goede antwoorden op. En zoals Bart nog even benadrukt: ‘Drukte is geen excuus he?!’
Neem je verantwoordelijkheid en pak door
Het is wel duidelijk wat het effect is van deze Anti-klaag workshop: het is tijd om te kappen met symptoombestrijding en nu echt iets te gaan doen. Bart spreekt je aan op je verantwoordelijkheid als leidinggevende: ‘Er is niets ergers dan mensen hoop geven dat er dingen gaan verbeteren, zeggen dat je naar ze geluisterd hebt en aan de slag gaat met hun ideeën, om dit vervolgens te laten verslappen, er niets mee te doen en iedereen weer teleur te stellen. Dan had je beter helemaal niets kunnen doen.’ Bam. Dat komt wel even binnen.
Wil je ook meer leren over klagen in organisaties en daarmee dus over menselijk gedrag?
Laat je inspireren door Bart Flos tijdens de Anti-klaag workshop. Maar let op! Er is geen pilletje! Als je echt iets wilt doen aan klagen in jouw omgeving en het geklaag van onszelf, dan moet je bereid zijn om het moeilijkste te doen wat er is: gewoontes doorbreken. Bart gaat je daarbij helpen.
