Dirk Scheringa weet een goed slaatje te slaan uit het DSB-drama. Hoe slaat ook u munt uit een mislukking? Kom er in 3 tips achter.
Het DSB-drama is voor Dirk Scheringa niet alleen kommer en kwel. Zijn lezingen in het land zijn een ware goudmijn. Hoe doe je dat eigenlijk: munt slaan uit een mislukking?
1. Ken geen gêne
Als er iemand weet wat het is om te verliezen, is het internetondernemer Arko van Brakel wel. “Ik ben een paar keer in mijn carrière flink op mijn bek gegaan”, vertelt hij bijna trots. “De eerste keer lik je je wonden, de tweede keer heb je halverwege in de gaten wat er gebeurt, de derde keer zie je het van verre aankomen.”
Waarschijnlijk was iedereen Van Brakels zakelijke mislukkingen allang vergeten, als hij ze in columns en lezingen niet steeds weer oprakelde. Dat doet hij met een reden: hij vindt dat Nederland toleranter moet worden tegenover fouten. “Je moet kunnen verliezen om te kunnen winnen. Mensen die blijven hangen in hun schaamte zullen nooit werkelijk succesvol zijn.”
Zijn ergste fouten maakte Van Brakel naar eigen zeggen in situaties waarin hij niet luisterde naar zijn intuïtie. Zoals in het geval van het jammerlijk mislukte internetbedrijf Jamby. “Ik had er vanaf het begin geen goed gevoel over, maar liet me leiden door wat anderen tegen me zeiden. Achteraf neem ik dat niemand kwalijk. Je toekomst wordt bepaald door de momenten waarop je een beslissing moet nemen. Geen beslissing is ook een beslissing, dat vergeten veel mensen. Ze zoeken een excuus om hun eigen matige presteren te rechtvaardigen. Het is echter vooral de angst om fouten te maken die leidt tot middelmaat.”
2. Ha, een blunder!
Wil je John Vollenbroek echt gelukkig maken, vertel hem dan een anekdote over een grove fout of stevige blunder. “Mensen en organisaties die feilloos willen zijn, maken geen ontwikkeling door”, doceert de ‘foutengoeroe’, die met zijn adviesbureau Human Error Consultancy van fouten zijn beroep wist te maken. “Pas als je je eigen feilbaarheid accepteert, kun je leren van de mislukkingen van anderen. Ik ga er nooit van uit dat ik alles op orde heb. Fouten zijn nu eenmaal nooit uit te sluiten. Je kunt wel de kans op herhaling verkleinen. Vaak gaat het om simpele dingen. Controleer bijvoorbeeld altijd een factuur voor hij de deur uit gaat. Vooral bij routineklussen liggen fouten op de loer.”
Managers hebben het niet makkelijk met mislukkingen, erkent Vollenbroek. “De manager is een januskop. Enerzijds moet hij voorkomen dat er fouten worden gemaakt, anderzijds moet hij niet te bot reageren op gemaakte fouten. Werknemers mogen merken dat je baalt van een fout, maar doe moeite om te begrijpen waarom het misging. En vertel over je eigen mislukkingen.”
Om te illustreren hoe het niet moet, vertelt Vollenbroek een anekdote: “Ik bezocht een fabriek waar een zwaar ongeval was gebeurd. Het bleek dat men op de werkvloer al langer wist van de onveilige omstandigheden. Het hoofd veiligheid vroeg aan een lasser waarom hij dit niet eerder had gemeld. De lasser vertelde dat hij vreesde zijn baan te verliezen als hij kritiek uitte op de werk omstandigheden. Het echte probleem lag dus bij de veiligheidsmanager. Die man sprak nooit met zijn medewerkers.”
3. It’s het calvinisme, stupid!
Niet mogen mislukken is de schuld van onze cultuur, denkt Arjan van Dam, auteur van het boek De kunst van het falen. “Het is het calvinisme. De cultuur van zaaien met de liniaal, het hard afstraffen van fouten. Mensen gaan daar niet harder van lopen,
ze worden hooguit behoedzamer.” In het Nederlandse onderwijs ligt de nadruk te eenzijdig op prestaties, vindt Van Dam. “We leven in een toetscultuur waarin alleen het resultaat telt. Dom, want wie geen lessen trekt uit mislukkingen, gooit het kind met het badwater weg.”
Ook Van Dam ziet fouten als voorwaarde voor succes. “Mensen die bang zijn om op hun bek te gaan, worden nooit succesvol.” Het ergste vindt hij mensen voor wie alleen presteren telt. “Zij zijn alleen uit op een positieve beoordeling of – erger nog – het voorkomen van een negatieve beoordeling. Zo’n werkhouding maakt angstig en depressief. Dat soort mensen gaat uitdagingen uit de weg.”
Geen leermiddel is immers zo effectief als het eigen falen, stelt Van Dam. “Maar ook het falen van anderen kan leerzaam zijn.” Het bijwonen van een spreekbeurt van Dirk Scheringa kan dus best nuttig zijn, concludeert hij. “Maar je moet opletten op wat hij vertelt. Zijn eigen analyse van wat er misging bij DSB is niet automatisch de beste.”
