De crisis zorgt voor scepsis onder Nederlandse spaarders en de terugkeer van de oude sok. Fortis ging bijna ten onder. Wat te doen tegen kuddegedrag?
Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank, vreesde vorig jaar voor kopieergedrag en handelen zonder nadenken. Het zogenoemde kuddegedrag. Maar zijn Nederlanders wel echte kuddedieren? Dat vroeg apenkenner Patrick van Veen zich af. In zijn boek 'Kuddegedrag in crisistijd' maakt hij een analyse van de mens in tijden van crisis.
Verliezen onszelf
Volgens Van Veen zijn we in beginsel een troep eigenwijze apen die het liefst zijn eigen weg gaat, selectief is in zijn relaties en zich door niets of niemand iets laat zeggen. "Maar heel af en toe gebeurt er iets waardoor we de dynamiek aannemen van een kudde en achter elkaar aanlopen zonder ons af te vragen of dat wel de goede richting is. We verliezen ons vertrouwen in ons eigen oordelend vermogen en laten onze individuele verantwoordelijkheid varen."
Basale maatregelen
"De kudde die op dit moment op hol is geslagen, is op de vlucht voor gevaar en op zoek naar nieuwe zekerheden. Hoe ga je deze massa afremmen en er voor zorgen dat iedereen weer helder nadenkt?" Van Veen noemt in zijn boek een aantal basale maatregelen die moeten worden getroffen om deze massa af te remmen en er weer een troep eigenwijze apen met individuele meningen, handelingen en verantwoordelijkheden van te maken. Zijn advies: haal allereerst de leeuw weg, zorg dat veranderingen zichtbaar zijn, toon leiderschap en zorg dat signalen eenduidig zijn.
Rekening houden
Er moet in economische modellen meer aandacht komen voor gedrag, vertegenwoordigd in de vakgebieden sociologie, psychologie en biologie. Want volgens de apenkenner laat de huidige crisis zien dat je rekening moet houden met het gedrag van het individu en de massa. "Zeker in een tijd waar media en internet een veel grotere rol zijn gaan spelen. De wereld is immers niet alleen kleiner geworden door deze middelen, maar een grotere massa kan ook deelnemen en invloed uitoefenen op wat er in de (economische) wereld gebeurt."
