Zoeken naar betekenis is volgens dr. Danielle Braun, directeur van de Academie voor Organisatiecultuur, al zo oud als de mensheid: ‘Door onze manier van leven zijn we het alleen een beetje uit het oog verloren.’
‘In onze westerse wereld zitten we dagenlang achter onze schermen en draait het nog te vaak om presteren. Daardoor zijn we de bezieling kwijtgeraakt. Nu gaan bedrijven en individuen weer op zoek naar purpose. Het is meer dan een buzzwoord.’
Oprechte aandacht
Bedrijven onderzoeken steeds vaker hoe ze een positieve impact kunnen leveren. Organisaties die daarmee bezig zijn, overleven in de toekomst. Want aandacht voor samenleving en mensen is het nieuwe goud, aldus Braun.
Braun reist de wereld over om te ontdekken wat we in het westerse bedrijfsleven kunnen leren van stammen en culturen. Hebben we het over aandachtigheid, dan kunnen we bijvoorbeeld leren van de Maori.
‘In de Maori-cultuur draait het grotendeels om aandacht voor elkaar. Dat zie je al aan de manier waarop ze elkaar begroeten, waarbij de voorhoofden en neuzen tegen elkaar aan worden gelegd. Met deze ‘hongi’ delen ze gedachten en adem, ze uiten hun oprechte aandacht voor elkaar. Ook op de werkvloer mogen we wel wat vaker persoonlijke en oprechte gesprekken voeren. Elkaar echt zien.’
Purpose van de Aboriginals
Hebben we het over purpose, dan kunnen we ook kijken naar de Aboriginals. Een van de belangrijkste vragen voor Aboriginals is al duizenden jaren: ‘met welk doel ben je hier?’. Zo draait het voornamelijk om het doorgeven van kennis aan volgende generaties en hebben mensen de taak om de grond te eren waarop ze leven.
‘Daarnaast moet iedereen een bijdrage leveren aan het bouwen en versterken van zijn gemeenschap. Door verschillen te respecteren en na te denken over wat deze verschillen bijdragen aan de gemeenschap. En dus niet door alle verschillen weg te nemen of op een verkeerde manier uit te vergroten’, schrijft Femke de Vries, managing director van &Samhoud en bijzonder hoogleraar aan de RuG, in een column voor het FD.
Collectief denken
‘Door onze welvaart, technologische uitvindingen en status als grootmacht, denken we altijd maar dat we in control zijn en de wereld kunnen beheersen. Maar op sommige zaken, zoals het klimaat of wezenlijk contact met anderen, is die maakbaarheidsgedachte niet van toepassing’, zegt Braun.
De Afrikaanse filosofie Ubuntu gaat uit van het collectief en leert bedrijven dat ze niet bestaan vanwege hun machtspositie, maar omdat ze worden gedragen door de gemeenschap.
Dat principe kennen ze ook aan de oude zijderoute in Iran. De tapijthandelaren daar hanteren het begrip Ta’raof, dat volledig draait om vertrouwen en goede relaties. ‘Verkoopt een handelaar zijn tapijt dan moet het goed zijn voor hemzelf en de klant, maar ook voor zijn omgeving en concurrenten. Heeft de ene handelaar een slechte dag en de ander juist veel klanten, dan helpen ze elkaar. Alleen degene met een goede en betrouwbare reputatie mag zijn tapijten verhandelen op de markt.’
Zorg dat alle medewerkers de purpose weten
Bedrijven die herinnerd willen worden aan de kernwaarden en doelen, moeten wat Braun betreft regelmatig ‘kampvuurgesprekken’ voeren. ‘Niet alleen het beleidsplan opdreunen, maar met iedere medewerker op persoonlijk niveau in gesprek gaan.
Bespreek waarom het bedrijf bestaat en hoe iedereen zijn bijdrage kan leveren. Zorg ervoor dat iedereen weet wat de purpose is en dat alle medewerkers het verhaal van de organisatie kunnen doorvertellen.’
Beland je als organisatie in een nieuwe fase, dan is het belangrijk om stil te staan bij die overgang. ‘Veel culturen vieren overgangsrituelen, dat noemen we ‘Rites-de-Passages. Jongeren in het Amazonewoud moeten bijvoorbeeld hun hand in een vuurmierenhoop steken om te laten zien dat ze een volwassen man kunnen zijn. In Ethiopië moet je over een rij koeien heen springen.’
Ook voor organisaties is het belangrijk om dit soort momenten te hebben, zegt Braun. Rituelen helpen om medewerkers op de overgangen voor te bereiden. Bedrijven zijn continu in beweging en aan verandering onderhevig.
Gebruik de vrijdagmiddagborrel eens om even stil te staan bij bepaalde gebeurtenissen. En vier een fusie bijvoorbeeld met een goed huwelijksfeest. ‘Na zo’n periode van verandering heb je culturele stollingstijd nodig en is het juist weer belangrijk om regelmaat te vinden.’
Lees meer over bedrijfscultuur:
- Voorkom dat groei de ondergang van je bedrijf wordt: schaal je bedrijfscultuur
- Zet je medewerkers op een zeepkist, want spreken voor een groep levert veel op
- Inclusieve organisatie opbouwen? Deze bedrijfscultuur heb je nodig
