De hosannaverhalen over China zijn doorgaans niet van de lucht. China zal het Westen voorbijstreven en inhalen op alle vlakken. Behalve dan misschien op het gebied van innovatie. Volgens de bekende Chinese investeerder Xu Xiaoping is er een groot gebrek aan innovatief vermogen in het land.
Zoals bekend, zijn Chinezen meesters in kopiëren. Het zijn echte copycats die alles namaken wat los en vast zit tot ons eigen Delfts Blauw aan toe. Originaliteit betekent in China zoveel als 'made in China'. Met die 'beter goed gejat dan slecht bedacht' attittude kan je als volk een eind komen. Maar ergens zit er natuurlijk een grens aan. Wil je als land echt groeien dan zal je op een gegeven moment ook zelf dingen moeten gaan bedenken. En of Chinezen dat kunnen, is de vraag.
Volgens de grote angel investor Xu Xiaoping, oprichter van New Oriental Group, een aan de NYSE beursgenoteerd educatief bedrijf en eigenaar van Zhenfund, missen Chinezen innovatief vermogen. Het gaat nog jaren duren eer China een inhaalslag heeft gemaakt. Tijdens een discussie bij de Yale Club van Bejing, waar Technode verslag van doet, legt Xu uit waarom.
Focus op onderwijs gaat ten koste van passie
De competitie om op de beste scholen van China te komen, is immens. Het belangrijkste toelatingsexamen voor de middelbare school en de universiteit, de Gao Kao, is een killer voor je creativiteit, zegt Xu. Het vergt een jarenlange grondige voorbereiding. Ouders leggen vooral de nadruk op dit examen en ontmoedigen daardoor de ontwikkeling van de natuurlijke talenten van hun kinderen. Creatievelingen worden omgevormd tot bollebozen, waar elke vorm van passie uitgeknepen is. Daarbij stimuleert de overheid natuurlijk ook niet helemaal tot vrij denken.
Gebrek aan passie in producten
Logischerwijs, kan hieruit alleen maar volgen dat veel van wat in China gemaakt wordt passie en enthousiasme mist. Immers, mensen die geleerd hebben om vooral mechanisch te denken en te doen, brengen dito producten voort. Xu noemt Chinese techbedrijven en wat ze voortbrengen zelfs 'zielloos'. Het verklaart ook waarom er zoveel klonen en look-a-likes van dezelfde bedrijfjes zijn: veel startups worden opgericht door engineers zonder een gevoel voor creativiteit, design of kunst. Het is copy and paste en hoppa daar wordt weer een nieuwe onderneming de grond uitgestampt.
Innovatievelingen worden vermalen
Nog een reden waarom de innovatieve ondernemersgeest in China wordt ontmoedigd: de grote ondernemingen vermorzelen de kleintjes als ze maar enigszins succesvol dreigen te worden. Waar in de VS de cultuur juist is om kleine startups met briljante vindingen op te kopen of in te lijven, kiezen Chinese giganten als Baidu er juist voor om die innovatieve startups kapot te concurreren. Het product wordt gewoon nagemaakt en massaal op de markt gezet zodat er van de originele startup niets meer overblijft. Tja, ga er dan nog maar eens aanstaan als eenzame creatieveling. Waarom zou je je geluk nog beproeven.
Xu heeft niettemin hoop. Hij ziet dat de dingen langzaam ten goede aan het veranderen zijn. Maar voor het zover is, zijn we wel 20 jaar verder, denkt hij. Dat biedt dan tenminste perspectief voor het Westen om op dit vlak nog een beetje aan kop te blijven.
