Als bedrijf staat u er niet altijd bij stil: wat gebeurt er als een product dat door u verkocht en geleverd is een gebrek bevat, en daardoor schade veroorzaakt?
"Nuchter verstand zegt dat die zogeheten 'productaansprakelijkheid' bij de fabrikant van een product hoort te liggen", zegt Norbert Bakker van Topic Partners. "En gelukkig zeggen Europese en Nederlandse wetgeving dat ook: je mag als verkoper eventuele slachtoffers/ claimanten van productaansprakelijkheid dan ook doorverwijzen naar de oorspronkelijke fabrikant."
Wel aansprakelijk
Maar er zijn ook situaties waarin de productaansprakelijkheid wel bij de winkelier ligt. Bakker beschrijft hiervoor vier situaties:
1. De winkelier of groothandel importeert van buiten de EU
Wie goederen importeert uit China, VS, of enig ander land buiten de EU is als importeur binnen de EU productaansprakelijk voor die goederen. Dat betekent dat alle productaansprakelijkheidsclaims die tegen de importeur worden ingesteld eerst zelf in behandeling genomen moeten worden, en het bedrijf vervolgens zelf kan trachten die schade te verhalen op de oorspronkelijke fabrikant(en).
Het slachtoffer heeft overigens de keuze: ofwel zelf rechtstreeks de producent aanspreken, of de importeur. De praktijk laat zich raden: als de fabrikant toevallig gevestigd is een ver land, richt men de pijlen op de importeur.
2. De winkelier levert onder een eigen merknaam
U heeft een grote webwinkel; XYZ dierenvoeding. Helaas heeft fabrikant PQR die u deze goederen onder private label levert een mengfout gemaakt: de XYZ knaagdierenknabbels van januari zijn zeer schadelijk voor de gezondheid voor mens en dier. Eénmaal raden wie de kosten van de productaansprakelijkheid gaat betalen: XYZ!
Vervolgens heeft XYZ wel een mogelijk verhaalsrecht op PQR, maar tot hoever en hoeveel moet nog blijken uit de voorwaarden tussen PQR en XYZ (stel bijvoorbeeld dat XYZ een plicht heeft alle inkomende zendingen van PQR te laten controleren op samenstelling, en dat nu niet gedaan heeft? Dan zouden die verhaalsrechten toch beperkt kunnen zijn).
3. De winkelier assembleert/ modificeert/ repareert
Wie een product aanpast, gaat daarmee ook een deel van het productaansprakelijkheidsrisico lopen. In ieder geval zal in geval van schade beoordeeld moeten worden of de schade veroorzaakt is door een gebrek dat al in het oorspronkelijke product zat, of veroorzaakt is door modificatie/reparatie. De waarheid is soms lastig te achterhalen.
4. De winkelier/importeur past de gebruiksaanwijzing/productbeschrijving aan
Een onderschat productaansprakelijkheidrisico ontstaat bij het zelf vertalen of anderszins aanpassen van gebruiksaanwijzingen, etiketten, verpakking en productbeschrijvingen. De taak van dergelijke toelichtingen is om de eindgebruiker duidelijk te maken waar het product wel en niet voor bestemd is. Schade veroorzaakt door verkeerd gebruik als gevolg van niet goed of onvolledig vertaalde toelichtingen is voor rekening en risico van de winkelier/ importeur die deze aanpassing/ vertaling heeft laten verzorgen.
Wat doe u eraan?
"Het belangrijkste is en blijft uiteraard om alleen zaken te doen met fabrikanten die deugen, duidelijke controle-, veiligheids- en keuringsprocedures hebben, goede producten en duidelijke productbeschrijvingen", zegt Bakker. "Wie zelf assembleert/ modificeert/repareert moet bovenstaande mechanismen zelf in huis hebben. Ken ook uw eigen beperkingen: wat te complex of te ingrijpend is ofwel niet doen, of overlaten aan de fabrikant zelf. Zelf aanpassen van etiketten en productbeschrijvingen: laat dat bij voorkeur aan de fabrikant zelf over, draag desgewenst wel (deels) de kosten van vertaling en afwijkende verpakking/etiketten."
"Wie het bovenstaande in acht neemt beperkt productaansprakelijkheidsrisico's, maar 100 procent vermijden lukt nooit. Voor de restrisico's en de aanzienlijke juridische kosten die gepaard gaan met dergelijke claims is een productaansprakelijkheidsverzekering een verstandige oplossing. Een alternatief is meeverzekering op de productaansprakelijkheidsverzekering van de fabrikant: de zogeheten "vendors liability". Een goede adviseur kan daar meer over vertellen."
