01 Shell

Ceo: Peter Voser

Op een van  devele Shell-­websites kun je met een zelfgekozen autootje een ritje maken door een getekend kinderlandschap, met boompjes, beestjes en bezienswaardigheidjes. Onderweg krijg je van Shell tips over hoe je ‘het meest uit elke druppel haalt’.
We kiezen een middelgrote gezinsauto, tanken hem vol met FuelSave Euro 95 en gaan wat ‘rondrijden’. We ­nemen de kinderen mee, ­muziekje erbij, genieten maar. ‘Geen dag hoeft een gewone dag te zijn’, zegt Shell. ‘Bij elke kleine reis kunt u ­genieten van de leuke, kleine dingen in het leven.’
Tip: ‘Bedenk hoe leuk het is iemand te helpen door een lift te geven.’ Tip twee: ‘Door buiten de filetijden te rijden, verkleint u de kans om in een file te komen.’ Verder: ‘Breekt het zweet u uit? ­Airconditioning kan tot 8 ­procent meer brandstof ­gebruiken, dus zet hem alleen aan als het nodig is.’
Aldus bezweet en met ­gesmolten snoepresten in de achterbank – we kwamen toch in de file – komen we thuis, waar we een druppel inschenken van het een of ­ander en bedenken dat we die lifter ook niet hadden moeten meenemen.
Het meest uit elke druppel halen, dat is in grote lijnen ook wat de Koninklijke Shell doet. Vele vaten, veel ­druppels, en toch kan het nog beter. In 2009 daalde de ­productie van olie en gas voor het zevende jaar op rij, en de winst blijft achter bij de ­concurrentie. Daarom moet Shell slimmer, sneller en ­slanker worden, zei topman Peter Voser. Shell is te vet.
Je hebt de wereld van de ­harde cijfers en die van het imago – die van de boompjes, de beestjes, van duurzaam en verantwoord. In de eerste ­wereld is Shell de allergrootste, getuige de Fortune-lijst, in de tweede is het ­bedrijf ook goed bezig – het wordt eerste in de MT500, net als een jaar geleden.

02 Rabobank

Ceo: Piet Moerland

Het zal met soortelijk gewicht te maken hebben: waar ­andere, misschien wel ­zwaardere bedrijven de ­laatste jaren wegzonken in de MT 500, kwam de Rabobank bovendrijven. Waar de ­concurrentie bezig is met puinruimen, scherven lijmen en ‘weer een gewone bank worden’, kijkt de Rabobank vooruit – de Rabobank was een gewone bank gebléven en heeft zodoende nu het erop aan komt tijd over om te ­ondernemen.
De Rabobank kijkt over de grenzen: in de tv-­commercials doen ondernemende types met aan de studentenvereniging overgehouden tongval goede en groene werken in ‘de States’, multiculturele ­dingetjes, dingen met ­bloemen en zonnepanelen. Gevoelswaarde: handelsgeest, geluk, toekomst.
Terwijl in de commercials van andere banken de jolig ­bedoelde aardappelstemmen een beetje beginnen te irriteren – alsof het allemaal zo ­lollig is wat er met de banken is gebeurd – kun je het van de Rabobank hebben. Want de Rabobank is ook nog steeds: boeren, buurt, de pinautomaat op de hoek – in ­Nunspeet op zondag gesloten.
Wie die twee dingen in één imago weet te verenigen, dat kosmopolitische en de geur van eerlijke vaderlandse ­boerengrond, is gewoon heel knap bezig. De Rabobank heeft een ijzersterk imago, en wordt hier voor het tweede jaar op rij tweede.
Ergens op de site van de ­Rabobank staat een wereldkaart waarop je kunt zien waar ze allemaal actief zijn. Dat is zo goed als overal. Overal staan vlaggetjes in de grond, in een Rabobank-­oranje gekleurde wereld. Vlaggetjes van Rabobank-business. Op het onderdeel zakendoen is de bank eerste in de MT 500, voor het derde opeenvolgende jaar.

03 Philips

Ceo: Gerard Kleisterlee

Hoeveel spullen van Philips hebben wij eigenlijk nog in huis? Een stuk minder dan 20 jaar geleden, lijkt het. We ­kijken en luisteren naar ­apparaten van LG en Samsung, als het goed met ons gaat naar B&O of Loewe, we computeren op een Apple en ook op de groep Domestic Appliences en Personal Care, voor zover voorzien van een stekker, staat minder vaak het vertrouwde Philips-logo.
Philips heeft zich de laatste decennia de huiskamers uit ontwikkeld naar de minder stoffelijke elektronicasferen van gezondheid en welbevinden, Licht en Lifestyle, ­wezenlijke maar minder ­tastbare terreinen van de technologie, lichtjaren ­verwijderd van de tijd dat na een harde klap met de vlakke hand je oude Philips-radio het weer even deed.
Philips wil met elektronica een bijdrage leveren aan een fijner leven, niets minder dan dat. Tv’s met meekleurend frame, 3D-tv, licht waar je gelukkig van wordt. ‘Verrijking van het leven van mensen door verlichting,’ heet een ­catalogus. Nieuw is de Philips Rationalizer, een armbandje met een soort moodschelp voor de thuisbelegger, die je vertelt of je het hoofd koel ­genoeg hebt voor beleggingsbeslissingen.
Het gaat allemaal om ­beleving, er moeten zo weinig mogelijk knoppen op zitten en je moet er geen dikke ­gebruiksaanwijzingen voor hoeven door te lezen, want dat gaat ten koste van de ­beleving en daar word je niet gelukkig van.
Philips is steeds slimmer ­geworden, in sommige ­opzichten slimmer dan de consument. Het is aanwezig, mooi en goed, maar ­misschien wat minder vanzelfsprekend. Het bedrijf was jarenlang de vanzelfsprekende nummer één van de MT 500, maar werd vorig jaar gepasseerd door Shell en de Rabobank. Dit jaar dezelfde top-3. Ogenschijnlijke rust, maar in de wereld achter de namen ­verandert alles en blijft niets hetzelfde.

04 Unilever

Ceo: Paul Polman 

Na jaren van Unox-reclames over dat we geen echte winters meer hadden, werd het afgelopen winter dan toch een echte winter, alsof de ­natuur eindelijk luisterde naar de noodkreten uit de ­reclamebranche. We schaatsten tot alles pijn deed en aten drie maanden stamppot met worst, de schrale huid smeerden we in met allerlei ­Unilever-producten, de omstandigheden leken ­gemaakt voor de Brits-Nederlandse ­levensmiddelenproducent, die in de MT 500 dan ook meteen drie plaatsen stijgt.
Goed voor het imago: Calvé maakt de mayonaise alleen nog maar van vrije uitloop-­eieren. Ook goed voor de ­kippen en voor een heleboel andere dingen. Fairtrade-ijs van Ben & Jerry’s, biologische soep met echte groenten, ­Unilever is vóór een betere wereld en tegen de ­opwarming, wat ook weer in het belang is van de verkoop van snert en worsten.
Het is knap hoe zo’n enorm concern, met vele fabrieken met rokende schoorstenen, het imago weet te ­vergroenen. De producent van wat door culi-puristen ‘zakjes zoute gruis’ wordt genoemd (de mixen van Knorr en Conimex) weet zijn producten een air van echt en authentiek mee te geven. The real thing. ­Perceptie is alles. Mannen ­geloven dat ze met Axe-­deodorant op meer succes hebben bij de vrouwen.
Onderzoekers van de universiteit van Liverpool hebben aangetoond dat het Axe-­effect echt bestaat. ‘Het Axe-effect is de internationaal bekende naam voor de toegenomen aandacht van gretige en ­aantrekkelijke vrouwelijke achtervolgsters voor mannen die Axe gebruiken’, schrijft Unilever op de website. ‘Dit is niet afhankelijk van je woonplaats!’ Tot diep in de provincie hangen de heerlijke Axe-geuren tot ver na het weekend tussen de landerijen.
Unilever heeft de weg ­omhoog gevonden. Als je er maar in gelooft.

05 Ahold

Ceo: John Rishton

Nog zo’n merk dat niet kapot kan. Ahold, Albert Heijn zeg maar, is zo’n merk dat smaak en gedrag van het land ­bepaalt, in plaats van ­andersom. Albert Heijn ­leerde ons wijn drinken, Franse kaasjes eten, olijven en ­rucola. We vonden het in het begin niet eens lekker, maar we zetten door, waarom ­wisten we niet precies, we voelden ons er goed bij. Nu houden we ervan.
We leerden koken met de ­Allerhande. We leerden onvermoede mogelijkheden van spinazie kennen, we deden voor het eerst gorgonzola door de spaghetti, apart ­vonden we dat. We knipten de recepten uit, plakten ze in en maakten ze nooit weer, want de volgende maand was er weer een nieuwe ­Allerhande, met dingen die we ook allemaal maakten, uitknipten en inplakten.
Albert Heijn ‘drukt op alle goede knoppen,’ zei een ­supermarktdeskundige. Een schot in de roos is het scharrelvlees dat sinds een half jaar in de schappen ligt. Het heeft één of twee sterren van een dierenwelzijnskenmerk, het is puur en eerlijk, maar niet zo puur en eerlijk dat we het niet kunnen of willen betalen en het laten liggen. Volgend jaar verkoopt Albert Heijn alleen nog scharrelvarkensvlees. ­Albert Heijn bepaalt, de ­consument volgt, graag.
Het is nog best moeilijk om een goede supermarkt te ­runnen. Waarom loop je bij de ene supermarkt fluitend naar buiten en bij de andere met het gevoel dat je net ­bekocht bent, terwijl ze ongeveer dezelfde spullen hebben en ongeveer even duur zijn? Omdat supermarkt X niet op de goede knoppen drukt. ­Albert Heijn heeft het voor ­elkaar, dat mensen zich goed voelen terwijl ze geld ­uitgeven. Dan ben je een ­A-merk, en een vaste waarde in de top-10 van de MT 500.

06 KPN

Ceo: Ad Scheepbouwer

Nog een knappe prestatie, van KPN. De nieuwe hoofdsponsor van het Nederlandse schaatsen heeft hier te lande meer dan de helft van de ­mobiele telefoonmarkt in handen, weet marktonderzoeker Telecompaper. KPN heeft een marktaandeel van 51 procent, Vodafone 25 procent, T-Mobile 24 procent. Het aantal mobiele aansluitingen was ­overigens teruggelopen van 20,9 tot 20,5 ­miljoen, waarmee de Nederlander gemiddeld 1,23 ­mobiele telefoons bezit.
De bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer komt in aanmerking voor een aandelenbonus van 9 miljoen euro, omgerekend nog geen euro per mobiele KPN-aansluiting, en in dat licht beslist niet duur. Sinds het uitbreken van de kredietcrisis op 9 augustus 2007 zijn dergelijke bonussen aan kritiek onderhevig, maar in dezelfde periode steeg de koers van KPN met 11 ­procent, terwijl de AEX 37 procent verloor, dus de ­commissarissen kunnen niet anders. KPN heeft ­‘aansluiting gevonden bij een nieuwe ­generatie gebruikers’, zoals dat heet. De voortdurend en overal bellende en berichtjes typende jongeren zijn aangesloten bij de Hi Society, “het platform voor Hi-klanten die volslagen verbonden zijn of zich met deze lifestyle identificeren.” Het klinkt opmerkelijk vitaal voor een bedrijf uit 1852. KPN lijkt de eeuwige jeugd te hebben, fris als het lentegroen dat het met ­vooruitziende blik tot ­bedrijfskleur koos.
Via de telegraaf, de telefoon met draaischijf en de fax zijn we in 160 jaar terechtgekomen bij ADSL, ISDN, GPRS en HSDPA. We zijn allemaal ­volslagen verbonden, de toekomst is groen, de toekomst is KPN. En simpel, nog zo’n toverwoord voor de bedrijven uit de top van deze MT500.

07 ING Groep

Ceo: Jan Hommen

Oud-financieel topman Cees Maas, gaf het in januari ­tegenover de onderzoekscommissie financieel stelsel nog gewoon toe: hij en zijn medebestuurders van ING hadden in de aanloop naar de kredietcrisis gefaald. Als alle grote banken had ING ­ingewikkelde producten waarvan de risico’s werden onderschat, ze zagen de crisis niet aankomen. Het had niet zo gemoeten, maar het was wel zo gegaan. Het kwam door de Angelsaksische ­bankencultuur.
Het is bekend dat de ING-­bestuurders zich voor hun ­falen goed lieten betalen. Dat kwam ook door de Angelsaksische cultuur. Je ging mee. Fouten toegeven is moeilijk: de verre van Angelsaksische oud-premier en -commissaris Wim Kok wilde geen sorry zeggen voor de bonussen van de ING-top. Zonder bonussen waren de toppers vertrokken, en hadden anderen in hun plaats gefaald.
Kok hekelde de ‘kwartaal­cijferkoorts’ van de financiële sector voor de ­crisis, de sector gedroeg zich destijds ‘heel erg kortademig’.
In het vierde kwartaal van 2009 boekte ING een ­net­toverlies van 712 miljoen euro, vooral omdat de bank van Neelie Kroes 1,3 miljard euro volgens haar te veel ­ontvangen staatssteun moet terugbetalen. Als straf voor de staatssteun moet ING de verzekeringstak en de ­Amerikaanse internetbank ING Direct afstoten.
Ceo Jan Hommen is bezig met een operatie die Back to basics heet: ING moet alleen de dingen doen die banken vroeger deden. Het gaat ­redelijk. In februari werd ­bekend dat de bonuspot van ING weer flink was gegroeid. Het kwam doordat de ING-medewerkers extreem goed hadden gepresteerd, zei ­Hommen. Het was zo ­afgesproken, en andere banken doen het ook. ING wordt nummer 7 in de MT 500.

08 AkzoNobel

Ceo: Hans Wijers

AkzoNobel kreeg ook al een boete van eurocommissaris Neelie, die het op een of ­andere manier nogal gemunt lijkt te hebben op bedrijven in de MT 500. De boete voor Akzo, 40 miljoen, was voor deelname aan twee plastickartels in de periode 1987-2000. Dingen uit het ­verleden, die natuurlijk niet meer ­zullen voorkomen. Kroes heeft in de commissie ander werk ­gekregen en gaat zich nu ­richten op de ict, een sector die haar ook al kent.
Het chemie- en verfconcern maakte weer winst in 2009, 285 miljoen euro, tegen een verlies van 1 miljard euro in 2008. Het economisch herstel is nog ‘fragiel’, zei topman Hans Wijers tegen NRC Handelsblad. Het herstel is ‘zwak en onzeker’, besparingen ­bleven ‘deel van het leven’.
AkzoNobel is ook onderdeel van het leven. “U realiseert het zich niet, maar elke dag, waar u ook bent, ziet u ons werk”, schrijft Akzo op de website. We verven met de Decorative Paints en coaten met de Performance Coatings van Akzo, we eten, wassen ons, rijden over en worstelen dagelijks met verpakkingen waarin Akzo’s Specialty ­Chemicals zijn verwerkt.
Het etiket op Akzo’s ‘nieuwe identiteit’ is de slogan ­‘Tomorrows Answers Today’. ‘Vandaag de Antwoorden van Morgen. Diegenen die slim genoeg zijn om de toekomst voor zich op te eisen, hebben de toekomst. Zo zien wij dat bij AkzoNobel. De Antwoorden van Morgen Vandaag al leveren. Wat ons bezielt, is de wens om de onuitgesproken vraag te stellen.’
In de MT 500 gaat AkzoNobel van plaats 11 naar plaats 8. Dat is voor iedereen te begrijpen.

09 Air France/ KLM

Ceo: Pierre-Henri Gourgeon

In januari haalde Air France KLM het nieuws met zijn voornemen om dikke mensen ­dubbel te laten betalen voor een ticket. Mensen met billen van samen meer dan 43 ­centimeter – de breedte van een KLM-stoel – moeten ­vanaf 1 april van dit jaar een tweede stoel boeken. Het criterium is dat de leuningen van de stoel op en neer moeten kunnen. Als ter plekke blijkt dat ­iemand niet in zijn stoel past, wordt de passagier geweigerd.
Meteen rezen er vragen en protesten. De Nederlandse Obesitas Vereniging noemde de plannen belachelijk. Het Franse Nationaal Collectief van Verenigingen van ­Vetzuchtpatiënten sprak van ‘pure discriminatie’.
Erg sympathiek is het niet, die dikkerdstax, het versterkt het idee dat je voor de luchtvaartmaatschappij vooral een hoeveelheid kilo’s bent die van A naar B wordt gevlogen. Van de andere kant: je wilt er ook niet naast zitten. Een boze stewardes zette een foto van een kolossale passagier op internet: gevaarlijk voor de vliegveiligheid. Je krijgt onverkwikkelijke discussies in de cabine, gesjor van de ­cabincrew aan zich schrap zettende passagiers: al met al reden genoeg met een ­andere maatschappij te vliegen, waar je dan weer tussen door de KLM geweigerde dikkerds zit. Het reizen vereist sterke ­zenuwen, zoals een ­beroemde reisschrijver schreef.
Voor het afgetrainde en in blakende welstand verkerende panel van de MT 500 is Air France/KLM als vanouds een van de favoriete werkgevers, met een vijfde plek op ­‘arbeid’. Zakenvluchten vinden nog bij voorkeur met de vertrouwde KLM plaats: negende op ­‘business’. Ook overall wordt Air France/KLM negende.

10 Heineken

Ceo: Jean-François van Boxmeer

Bij Heineken zijn mensen van allerlei omvang welkom, dat volslanke is juist gezellig. Het bedrijf maakt een opmerkelijk sprongetje in de MT 500: van de vijftiende naar de ­tiende plek. Nog groter is de populariteitssprong op het gebied van ‘arbeid’, van 20 naar 7. Vooral jonge ­afgestudeerden, het zegel op de bul nog niet droog en de kroeglucht nog in de kleren, schijnen nog steeds massaal bij Heineken te willen ­werken.
Heineken verkocht vorig jaar voor 14,7 miljard euro aan bier, tegen 14,3 miljard een jaar eerder. De nettowinst steeg met 18 procent naar 1,05 miljard euro. Heineken verkocht 125,2 miljoen ­hectoliter bier, een daling van 5,6 procent. Meer verdienen met minder bier, meer halen uit elke druppel, waar lazen we dat eerder?
Heineken had veel last van de crisis, de mensen dronken minder en goedkoper bier. De lange winter in Europa was ook slecht voor de bieromzet, de mensen drinken minder bier bij kou en meer bier als het warm is. Veel bier, weinig bier, meer bier, minder bier, bier is een helder en overzichtelijk product. Het blijft bier.
Vrouwen worden blij van schoenen en spulletjes, ­mannen van een inloopkast met bier. Dat is gewoon zo. Binnenkort begint het WK Voetbal, ook goed voor een bierpiek. Voetbal, zon, bier, oranje spullen aan, de zorgen van je af schreeuwen door een Heineken-roeptoeter. We hebben er zin an.

11 Google

Ceo: Eric Schmidt

Er zijn in de wereld een paar bedrijven die boven de ­normale wetten van het ­zakendoen verheven lijken. Bijna elke Nederlandse ­manager heeft de laatste ­jaren wel eens verkondigd dat je ‘de slag in China niet kunt missen’, want dat kan een ­bedrijf dat overleven wil ‘zich niet permitteren’. Maar als Google zegt vanwege censuur weg te willen uit China, denk je: jammer voor China. Laten die arme Chinezen dan maar met hun Baidu dingetjes ­opzoeken die de regering daar geschikt voor hen acht.
Google is een van de weinige merken die je bij elk nieuw product of nieuwe dienst het gevoel geven dat je wat mist als je er niet aan meedoet. Dat is soms lastig, als die ­bedrijven elkaar beconcurrerende producten aanbieden. Met zijn eigen slimme telefoon Nexus One zet Google de aanval in op de ­Blackberry en de iPhone, beide eveneens onmisbaar voor wie wat voorstelt. Om geen risico te lopen draag je ze alle drie met je mee in de zakken van een steeds zwaarder wordend ­jasje, volslagen verbonden, een tevreden mens.
Met de zoekmachine heeft Google zo goed als een monopolie, en dat vinden wij niet erg, wat dat betreft ­verschillen we niet zoveel van de ­Chinezen. Natuurlijk begint de Europese Commissie een onderzoek naar Googles ­dominantie. Om die te ­illustreren probeerden twee journalisten van NRC Next een week lang Google-loos door het leven te gaan. Dat bleek niet te doen.
Google is overal, ook letterlijk, met Street View. De oogst aan privacyschendingen ­bevatte blote mensen, ­bordeelbezoekers, een ­plassende kleuter in ­Engeland en hun kinderen slaande ­ouders. Er schijnen mensen te zijn die de Google-auto – een onopvallend zwart model met een enorme camera op het dak – opwachten (‘Niet ­vergeten wuiven’, aldus een Belgische website). In de MT 500 maakt Google rake ­klappen op weg naar de top-10. De sprong op ‘business’ is zo groot dat je achter die 299de plek van vorig jaar een foutje vermoedt.

12 Apple

Ceo: Steve Jobs

Google en Apple konden tot voor kort goed met elkaar overweg, Google-ceo Eric Schmidt was commissaris bij Apple, Google is de ­zoekmachine voor Apple’s ­Safari en de iPhone, de ­bedrijven zitten op nog geen kwartiertje rijden van elkaar, lekker slimme dingetjes ­bedenken in de Californische zon, maar de liefde is danig bekoeld. Sinds Google een ­eigen smartphone met eigen besturingssysteem lanceerde, zijn de bedrijven verwikkeld in ruzies en rechtszaken over patenten, waarin veel energie gaat zitten. Het gaat zover dat Apple inmiddels gesprekken voert met Microsoft over ­installatie van Bing, in plaats van Google, op de iPod.
Het is jammer dat de iPad nog even niet op de Nederlandse markt komt, de tablet voor ­digitale boeken, spelletjes en internet. Net als op de iPhone kun je op de iPad alles ­aanraken, je kunt lekker ­drukken, wrijven, schuiven en aaien met je vingers, het is heerlijk om te doen.
Met de Magic Mouse kun je ook lekker schuiven en aaien, dat is ook heerlijk, maar je blijft de linker en rechter muisknop missen. Steve Jobs van Apple ziet het nut niet in van muisknoppen, en dus heeft de Applemuis die niet. Steve Jobs heeft trouwens ­altijd gelijk.
Jobs heeft heel moeilijk werk: toen medetopman Timothy Cook hem tijdens zijn ziekteverlof een half jaar verving, kreeg Cook een bonus in cash en aandelen van 22 miljoen dollar. Dat zegt wat. Ook in de MT 500 niets dan lof voor de strategen van Apple, het bedrijf maakt een sprong van 33 plaatsen naar nummer 12, zodat Google ook in dit lijstje de ogen van Apple in zijn rug weet.

13 ABN Amro

Ceo: Gerrit Zalm

In de roman Kaas van Willem Elsschot staat voorin een lijst van de personages met achter het personage Mijnheer Van Schoonbeke: vriend van de dokter en de schuld van alles. Rijkman Groenink, de schuld van alles bij ABN Amro, zat in februari voor de onderzoekscommissie kredietcrisis. Hij had een inschattingsfout g­emaakt, zei hij, maar ­toenmalig minister Bos van Financiën had zich 30 miljard euro kunnen besparen als hij geen verklaring van geen ­bezwaar had afgegeven voor de overname door het ­bekende ‘bankentrio’.
Andere ondervraagden ­zeiden: “Ik denk dat we ­redelijk goed wisten wat we deden,” en “Pas als het eb wordt, zie je wie zijn ­zwembroek niet aanheeft.” De Volkskrant schreef boven een artikel: ‘Angelsaksische wind blies respect omver.’
Het kwam dus, uiteindelijk, door de wind, een gure ­westenwind waardoor iedereen het koud kreeg, wel of geen zwembroek aan.
Ceo Gerrit Zalm overleefde een rapport over zijn rol bij de DSB Bank en het oordeel van de door oud-collega en partijgenoot Hans Hoogervorst bestuurde Autoriteit Financiële Markten, die vond dat Zalm moest aftreden. Zalm bleef, ABN Amro leeft nog, maar zo mooi als vroeger wordt het niet meer.
Het is opvallend dat de bank in de MT 500 ook is blijven ­leven. Van plaats 12 naar 9 naar 13, het zijn cijfers van een gewoon bedrijf. Een ­goede werkgever, business: voor elkaar. Straks zijn ABN Amro en Fortis in Nederland samengegaan, wordt de bank verkocht of naar de beurs ­gebracht. Dan zijn de ­zwartste jaren uit de geschiedenis van ABN Amro voorbij.
In Loenen aan de Vecht ­ontstond opschudding omdat Rijkman Groenink er zijn landgoed slechts een dag per maand wilde openstellen voor het publiek. Het landgoed wordt gerenoveerd. “We moeten nog rooien en zagen, ik stel niet graag een bos open als iemand een dode tak op zich kan krijgen,” zei ­Groenink. Snoeien en zagen, de dode takken eraf, het lijkt op het werk van zijn opvolger bij ABN Amro. Er moet nog veel vanaf. Voorlopig heeft ABN Amro nog steeds de hoogste kosten van allemaal, en daar komt Fortis nog bij. Straks moet de bank weer gaan bloeien, zei Zalm, ­misschien al in 2011.

14 Microsoft

Ceo: Steve Ballmer

In het bekende YouTube-­filmpje gaat Microsoft-ceo Steve Ballmer op een podium voor een zaal met Microsoft-mensen helemaal uit zijn pannetje. Hij joelt en schreeuwt en danst, uit de speakers knalt Gloria Estefan, Get on your feet. Ballmer klapt in zijn handen, balt de vuisten. Als hij het schuim van zijn mond heeft geveegd, zegt hij: “I’ve got four words for you. I love this company!”
Ja, dat zal wel. Maar verder? Het is best imposant om zo’n belangrijke ceo gek te zien doen, maar wat zegt het nou?
Het gaat om de manier ­waarop je de dingen brengt. De introductie van een ­nieuwe versie van Windows gaat ook altijd met veel ­kabaal gepaard. Na een tijdje komen mensen er achter dat er niet heel veel veranderd is, of dat het niet zo’n superfijn ­systeem is. Microsoft ontwikkelt dan weer een nieuw systeem om te introduceren, ook weer met veel kabaal. Dat systeem kopen wij ook allemaal.
Windows 7 doet het beter dan Windows Vista. De verkopen zijn goed, de gebruikers zijn tevreden. Dat is goed nieuws voor Microsoft, in een tijd waarin de concurrentiestrijd van de grote technologie­bedrijven steeds harder wordt. Een paar jaar geleden maakte Microsoft de ­software, Apple een dure computer met alles erop en eraan, Google maakte de zoekmachine en andere bedrijven maakten ­telefoons, nu willen ze het ­allemaal allemaal maken.
Nog meer goed nieuws: wiskundige berekeningen laten zien dat het mogelijk is om foutloze software te maken. Perfecte software maken is moeilijk, maar het kan. Werk aan de winkel dus voor de ­developers van Microsoft. Get on your feet!

15 DSM

Ceo: Feike Sijbesma

Chemieconcern DSM is ‘voorzichtig optimistisch’ over het economisch herstel. Weliswaar liep de winst vorig jaar terug en werd in het vierde kwartaal een nettoverlies van 60 miljoen euro geleden, maar het ergste is achter de rug, aldus DSM. De ­resultaten in Azië trekken aan, in ­Europa en de VS is de groei nog ­‘bescheiden en breekbaar’, maar we zijn op de goede weg, aldus het concern, dat voor 2010 geen concrete prognose wilde geven.
Dat klinkt toch anders dan de podiumextase van Steve ­Ballmer, hoe slecht geacteerd die ook was.
Bestuursvoorzitter Feike ­Sijbesma van DSM zul je niet snel op een podium zien ­dansen. Sijbesma is een nette man, die bovendien te maken heeft met een versoberde ­beloning van hem en zijn ­medebestuurders. De bonus bedraagt voortaan maximaal een jaarsalaris en wordt ­gekoppeld aan duurzame prestaties zoals een lagere CO2-uitstoot. De bestuurs­leden krijgen dit jaar ook geen salarisverhoging. Bij de toelichting op de jaarcijfers zat Sijbesma gewoon achter een tafel, hij sprak serieus en ernstig.
DSM maakt werk van groen en duurzaam en van verantwoord ondernemen. Op de website veel windmolens, zonnepanelen, multicultuur en gelukkige bejaarden. Elk jaar maakt DSM een rapport over de Triple P: People, ­Planet, Profit. Opvallend aan het rapport is dat je iedereen bij DSM voortdurend ziet ­lachen: als het goed gaat met de mensen en de planeet, en je verdient er ook nog wat mee, dan is iedereen blij.
DSM is ook zo’n bedrijf ­waarvan je de producten ­iedere dag ongemerkt tegenkomt, net als AkzoNobel. Vast onderdeel in de top-20 van de MT 500 ook, dit jaar weer verdienstelijk op de vijftiende plek.

16 ASML

Ceo: Eric Meurice

Met chipmachinefabrikant ASML uit Veldhoven gaat het ook weer goed, er worden weer chipmachines verkocht en er wordt weer geld ­verdiend. Over heel 2009 leed het bedrijf een ­nettoverlies van 151 miljoen euro, maar in het laatste kwartaal herstelde het zich met een omzet van 581 miljoen euro en een nettowinst van 50 miljoen euro. Voor het eerste kwartaal van 2010 ­verwachtte ASML een omzet van 700 miljoen euro, voor het tweede een omzet van 950 miljoen euro. Analisten spraken van ‘uitstekende ­cijfers,’ waar je een stijgende lijn in kon zien, zeiden ze.
Omdat bestuurders ook maar mensen zijn, wordt van ze verwacht dat ze harder gaan lopen met een bonus in het vooruitzicht. Dat is goed voor het bedrijf als geheel. ­Behalve met de prestaties van de ­bestuurders heeft de verkoop van chipmachines ook te ­maken met de wereldeconomie en de vraag naar chips en zo, maar op die dingen heb je als bedrijf minder invloed. Toen de doelstellingen door de kredietcrisis niet haalbaar bleken, verlaagde ASML de prestatiecriteria, waarna de bestuurders alsnog in ­aanmerking kwamen voor een bonus.
De bonus was terecht, zeiden de commissarissen, want het bestuur had ASML goed door de crisis geloodst. Vanwege dezelfde crisis waren de ­lonen van de werknemers ­bevroren.
In de MT 500 zit er ook een stijgende lijn in de cijfers van ASML, het bedrijf gaat in twee jaar tijd van plaats 28 naar 23 naar 16. Zo zijn het toch ­vooral de grootste bedrijven die bovenin de lijst staan, de AEX-fondsen, een paar ­buitenlandse giganten. Wij houden blijkbaar met zijn ­allen nogal van groot.

17 IBM

Ceo: Samuel Palmisano

IBM had het afgelopen jaar een opmerkelijk nieuwtje. De computerfabrikant denkt over 10 jaar een computer te kunnen maken die het ­menselijk brein nabootst. ­Onderzoekers van IBM zijn er in geslaagd om met 147 ­duizend processors en 144 ­terabyte geheugen de hersenschors van een kat te simuleren. De supercomputer laat zien hoe gedachten zich vormen en hoe de ongeveer 1 miljard neuronen en 10 ­biljoen synapsen in de kattenhersens werken. De digitale hersens werken wel honderd keer trager dan het normaal in een kattenhoofd toegaat.
Je kunt concluderen dat de allerslimste computer over 10 jaar ongeveer net zo slim is als de allerdomste mens, wat de digitale revolutie weer enigszins in perspectief zet. Maar het zal in de praktijk net even anders liggen.
IBM werkt aan een slimmere planeet. “Wij hebben de technologie. De mensen zijn er klaar voor”, zegt het bedrijf. “Voor het eerst in de ­geschiedenis wordt de ­manier waarop de planeet werkt ­intelligenter, meer verbonden en voorzien van apparaten. Kortom, slimmer.”
Zo geredeneerd hadden we 6.000 jaar menselijke ­geschiedenis, het vuur, het wiel, vliegmachines, ook met een druk op het toetsenbord af kunnen doen. Wat een ­gedoe was het. ‘Waarom ­zouden we slimmer worden?’ vraagt IBM. Omdat we het kunnen, omdat we het ­moeten, en omdat we het ­willen. ‘IBM gaat in gesprek met de wereld, omdat we ­geloven dat nu het juiste moment is om te veranderen.’
In gesprek met de wereld, dat klinkt goed. De respondenten van de MT 500, samen een klein stukje van de wereld, zeggen wat terug. IBM stijgt van plek 29 naar 17 en maakt ook in de deelrankings ­aanzienlijke vorderingen. Goed bezig, zeggen ze.

18 Het Rijk

Waarnemend minister van Binnenlandse Zaken Ernst Hirsch Ballin

Een nieuwe naam in de lijst, ontstaan door samenvoeging van de algemene en elkaar deels overlappende ­antwoordcategorieën ‘de overheid’ en ‘de gemeente’. ‘Het Rijk’ is bijna net zo ­algemeen, er vallen verschillende namen onder die we verder in de lijst weer tegenkomen. Dus let goed op.
Het is netjes als nieuwelingen zich even voorstellen. ‘Wat is het Rijk?’ vraagt de Rijksoverheid op zijn website. “Het Rijk is onderdeel van de overheid. De overheid bestaat uit drie lagen: de centrale overheid (het Rijk), de provincies en de gemeenten. Het Rijk is de ­verzamelnaam voor alle 13 ministeries, tientallen rijksdiensten en diverse zelfstandige Hoge Colleges van Staat. Het Rijk is met 120.000 ­medewerkers een van de grootste werkgevers van ­Nederland.’
Een op de acht Nederlanders is in dienst van de overheid, die bestaat uit de 14 sectoren Rijk, Defensie, Politie, ­Rechterlijke Macht, ­Provincies, Gemeenten, ­Waterschappen, Primair ­Onderwijs, Voortgezet ­Onderwijs, Middelbaar- en Hoger Beroepsonderwijs, ­Wetenschappelijk Onderwijs, Onderzoeksinstellingen en Universitaire Medische ­Centra. Dat we het weer even op een rijtje hebben.
Er zijn politieke partijen die vinden dat de Rijksoverheid drastisch moet worden ingekrompen, met 20 procent of zo. Wat die tienduizenden ambtenaren dan moeten gaan doen en wie hun uitkeringen gaat betalen, dat zien we wel als het zover is.
In onzekere tijden is de overheid een welkome werkgever, en een nog betere klant: zestiende en tiende op de gebieden arbeid en business. De strategie is een beetje onduidelijk, en onzeker bovendien, je weet nooit hoe het land er na de verkiezingen voor staat. Het Rijk staat desalniettemin achttiende in de lijst.

19 Hema

Ceo: Ronald van Zetten

De Hema is net als Albert ­Heijn zo’n merk dat alleen maar goede dingen lijkt te kunnen doen. Je zou er met een blinddoek voor kunnen winkelen om pas bij het uitpakken thuis van de ene ­gelukkige verbazing in de ­andere te vallen: nét wat je nodig had!
Hema is begonnen tijdens de vorige grote crisis, in de jaren 20 van de vorige eeuw, schrijft Hema in de brochure Hema’s verhaal. Twee joodse ondernemers hadden een droom. Ze zagen allemaal mensen die moeilijk konden rondkomen, en vroegen zich af hoe ze het leven van deze mensen wat makkelijker ­konden maken. ‘Zou het geen fantastisch idee zijn om een winkel te openen speciaal voor mensen met een ­kleinere beurs? Een winkel met ­eenvoudige artikelen voor ­dagelijks gebruik, ­laaggeprijsd maar van goede kwaliteit?’
Ja, dat was een fantastisch idee. Je vraagt je af waar de fantastische ideeën van onze eigen crisis zijn. Misschien zijn ze niet nodig, omdat we de Héma al hébben. “Een leuk en makkelijk leven hoeft niet duur te zijn. Loop onze ­winkels binnen en je merkt het meteen. Producten waar je blij van wordt, wat je ­budget ook is. Omdat ze ­bijzonder zijn en toch zo ­gewoon.” Jong en oud, man en vrouw, iedereen vindt Hema hip, schrijft Hema. Zouden alle Nederlandse merken verdwijnen? Dan missen consumenten Hema het meest, blijkt uit onderzoek.
Uit het onderzoek voor de MT 500 blijkt dat de Hema ook onder managers in de lift zit. ‘Hema als wereldmerk, daar geloven we in’, gaat Hema verder. ‘In de stad en op het platteland, van Amsterdam tot Tokio, iedereen omarmt die frisse, eigentijdse Hema-stijl.’ Hou maar op, we zijn overtuigd. We hebben zin in zaterdag. Eerst naar Albert Heijn en dan naar de Hema, of andersom? Het leven is een feest.

20 Randstad

Ceo: Ben Noteboom

De uitzendbranche staat ­bekend als de graadmeter van de economie. Het was dus goed nieuws dat Randstad bij de presentatie van de jaar­cijfers meldde een licht herstel van de uitzendmarkt te zien. Er waren lichtpuntjes in de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk, en in ­Nederland nam de vraag naar productie- en logistiek ­personeel toe, de ‘blauwe boorden’, ‘vooral in het ­gebied rond Eindhoven’.
Die lichtpuntjes waren ook wel even nodig. De uitzendwereld was een barre ­ijsvlakte, de flexwerkers, de trekvogels van de economie, waren naar warmer oorden vertrokken, naar de warmte van hun eigen nest misschien wel. Nu zie je op plekken het eerste groen opkomen, de eerste blauwe krokussen in de vruchtbare grond rond Eindhoven. Dat geeft hoop.
Frits Goldschmeding, de ­oprichter van Randstad, bracht in 1961 de eerste flexwerker op de fiets naar haar werk, vertelt de geschiedenis ons. “Zo wist ze waar het was en kwam ze op tijd.” De klant was heel tevreden en vroeg of Frits soms nog meer van die leuke jongelui had ­rondlopen. Randstad groeide uit tot een global player, in de hele ­wereld gaan jaarlijks een half miljoen mensen op pad om “het beste uit zichzelf en de organisatie te halen.”
Nu het weer wat beter gaat met de economie zijn er weer meer van dat soort mensen nodig, bij een nieuwe teruggang mogen ze er weer uit, ­bedankt, het was good to know you. Het panel ziet de ­toekomst met vertrouwen tegemoet: Randstad gaat zes plekken omhoog in de lijst, en stijgt ook in de populariteit als werkgever en zakenrelatie.

21 Jumbo

Ceo: Frits van Eerd

“Een fantastische supermarkt die zijn eigen spel durft te spelen”, zegt een merken­deskundige elders in deze MT 500. Jumbo maakt een ­spectaculaire entree in de rangen van de bekendste ­bedrijven van het land, met een 21ste plek in de lijst en een strategie waarover Albert Heijn zich zorgen moet gaan maken. Bij Jumbo werken, twee jaar geleden? En moet je nu zien.
Jumbo heeft net als Albert Heijn ook alles, maar de ­keten is een tikkie goedkoper, en een tikkie volkser ook. In het magazine Mijn Jumbo van maart gaan we Koken met Danny de Munk. Danny maakt een gehaktbal met ­garnalen (‘Danny’s gehaktbal’), gekneed van paneermeel, 250 g ­gepelde ­garnalen, bak- en braadproduct, 500 g rundergehakt, 1 ei losgeklopt en 1 zakje gehaktkruiden. “Lekker met kruimige aardappelen en bloemkool.”
Het is wat harder, wat agressiever, althans zo lijkt het, met al dat geel in de winkels, de dikke hoofdletters, de uitroeptekens. Voordeel! Extra! Gratis! De keiharde afspraken met de klant, in de vorm van de ‘7 zekerheden van Jumbo’: ‘garanties’ over onder meer, prijs, service en kwaliteit. Het klinkt naar ‘afspraak is ­afspraak’ en ‘daar mag u ons op afrekenen,’ een deal met de klant.
Het spreekt aan. De klanten staan met afgeladen karren in de rij, maar nooit als vierde of verder achterin, want dan krijgen ze de boodschappen gratis. Jumbo wint allerlei prijzen op supermarktgebied, waaronder het afgelopen jaar de prijs voor de beste supermarkt en die voor het meest klantvriendelijke bedrijf. Jumbo moet de beste winkel van het land worden, vindt Colette Cloosterman-Van Eerd van de familie Van Eerd, die de winkelketen bezit en bestuurt. Dit jaar worden de overgenomen Super de Boers tot Jumbo’s omgebouwd. Nederland wordt steeds geler.

22 IKEA

Ceo: Anders Dahlvig

Ikea heeft het ook, dat ‘kwaliteit voor iedereen’-principe. Designachtige meubels die je zelf in elkaar moet zetten. Ikea verkoopt in wezen ­planken met gaten erin, zei een betrokkene ooit. Goed hout, mooie gaatjes. ­Schroeven, inbussleuteltje erbij, je kunt er je hele huis mee vullen. Het is een wereldhit.
Ikea is vele malen groter dan Albert Heijn of de Hema, en is in die zin een groter succes, maar toch mist het een ­beetje het feelgood-element van die bedrijven. De kwestie waarom de klanten tussen al die fleurige Ikea-meubels tóch niet vrolijk kijken, is al eens door een bekende cabaretier behandeld. Die winkels zijn zo groot, je bent met zoveel. De gezinnen lijken allemaal op elkaar. Je bent met zoveel honderd miljoen mensen over de hele wereld met dezelfde schroefjes en sleuteltjes aan het prutsen. Je zakt er een beetje in weg, in het Ikea-­gevoel.
In oktober vorig jaar bestond de Billy-boekenkast 30 jaar, een gebeurtenis die door Ikea werd gevierd met een jubileum­brochure. Sinds 1979 zijn er 41 miljoen van die kasten verkocht, achter ­elkaar 70.000 kilometer, twee keer de wereld rond. Een stel uit Pijnacker, lid van de Ikea-family en fan van de Billy, ­wilde graag nog een Billy ­aanschaffen, met speciale ­jubileumkorting. Dat ging maar gedeeltelijk door: de door hen bij de kast uitgezochte deuren ­bestonden nog géén 30 jaar, legde de Ikea-medewerker vriendelijk uit.
Je kunt van alles in de Billy zetten, maar vooral natuurlijk boeken. Pak er af en toe een uit en lees over de grootse en meeslepende levens van ­andere mensen. Ikea wordt dit jaar 22ste.

23 HP

Ceo: Mark Hurd

Van Apple wordt altijd gezegd dat ze zulke mooie computers maken, en dat is ook wel zo. Strak, met weinig gedoe ­eraan. Je moet wel van wit houden, of zilvergrijs tegenwoordig. De computers en printers van Hewlett-Packard zijn meestal zwart. Ze ­worden steeds zwarter, en er zitten steeds minder knoppen aan. Aanraken, touchen, gemakkelijk bedienen, dat is wat wij willen. Ze zijn ook mooi, en een stuk goedkoper dan ­Apple.
Dan is er het imago, die ­ongrijpbare wereld van beeld en beeldvorming waarin wordt bepaald dat mensen wel ergens voor een deur gaan liggen voor de iPhone en de iPad, zelfs voor ­Windows 7, maar niet voor de nieuwste notebook van HP. HP is mooi en aanraakbaar, maar op de een of andere ­manier minder sexy dan ­Apple. Niemand die precies weet waarom.
HP was toch de een van de eersten met touchscreen-pc’s. Eerst mocht de consument thuis met zijn vingers aan het aanraakscherm zitten, sinds kort gebruikt HP de technologie ook, op bescheiden schaal, in zijn notebooks voor de ­zakelijke markt. Volgens HP moet de touchtechnologie eerst nog verder ontwikkeld worden om een volwaardig alternatief te zijn voor ­toetsenbord en muis, zeker voor zakelijke gebruikers.
Het blijft voorlopig dus nog even tikken en klikken. Best te doen, zeggen de respondenten voor de MT 500: HP stijgt tien plaatsen in de populariteit als zakenpartner. Nog een veel grotere sprong op het ­onderdeel arbeid, die 292de plek van vorig jaar stamt uit een tijd dat er bij HP veel ­mensen werden ontslagen en er van de medewerkers loonoffers werden gevraagd. ­Overall een grote sprong, van 47 naar 23. Kijk naar de ­glimmendzwarte schoonheid van HP, en zie waarom.

24 KPMG

Ceo: Tim Flynn

Accountants hebben eigenlijk maar één gewenst imago, ­namelijk dat van onkreukbaarheid en accuratesse. Ze hoeven niet populair te zijn, niet hip, ze hoeven geen ‘breed (of jong) publiek aan te spreken’ of zo. Liever niet zelfs. Ze moeten hun werk goed doen. In het begin van de eeuw had je de grote boekhoudschandalen, twee jaar geleden ging het mis met de banken. Er kwamen dingen aan het licht die eigenlijk bij de accountantscontrole aan het licht hadden moeten ­komen.
Het was een crisisjaar voor de grote accountants- en advieskantoren, schreef Het Financieele Dagblad. Drie van de grote vier kantoren – op Ernst & Young na – zagen hun winst en omzet dalen. De omzet van KPMG was 6 procent lager, de winst 10 procent. Voor de 245 partners van het ­kantoor betekende dat een daling van het jaarsalaris met gemiddeld bijna 38.000 euro. De vier bestuurders leverden gemiddeld 86.500 euro in.
KPMG verloor ING als klant aan Ernst & Young. De ­accountants van KPMG ­moesten hun uurtarieven aanpassen. Doordat klanten offertes aanvroegen bij ­verschillende kantoren, moest er worden geconcurreerd op prijs, KPMG zakte gemiddeld bijna 3 procent. Het kantoor verloor 24 ­miljoen euro omzet in het ­accountantswerk. De fusie- en overnameadviseurs waren bezig om bedrijven in nood te adviseren over een herfinanciering.
Geen leuk jaar dus, maar ­verder kwamen de accountantskantoren niet negatief in het nieuws. In de MT 500 stijgt KPMG dertien plaatsen naar plek 24. Het vertrouwen in KPMG als accountant en adviseur nam met meer dan de helft toe, de waardering voor de koers van het bedrijf steeg eveneens.

25 TNT

Ceo: Peter Bakker

TNT doet een stapje terug in de lijst. De post heeft het moeilijk. Deskundigen wijzen op internet en e-mail, maar je kunt met evenveel gemak ­beweren dat toenemend ­internetverkeer leidt tot meer online bestellingen en meer verzendingen. Minder ­enveloppen, meer pakjes. Kansen voor de post.
Evengoed moeten er bij de post de komende jaren 11.000 mensen uit. Vierduizend postbodes krijgen gedwongen ontslag, kranten schrijven dat ‘de postbode verdwijnt’. Sinds 1 april van vorig jaar is de postmarkt geliberaliseerd. Concurrenten zoals Sandd en SelektMail betalen hun ­bezorgers per bezorgd stuk, ze hebben geen last van cao’s en kunnen goedkoper ­werken. Er komt van alles op TNT af, minder post, meer gedoe.
Het bedrijf doet er echt alles aan om meer traffic te genereren. Een echt kaartje is ­leuker, ‘ook op momenten die minder voor de hand liggen, zoals een neefje die een ­beugel krijgt, of een nichtje dat meespeelt in een musical’. Op de TNT-site kun je terecht voor de online kaarten­service, de fotoservice, de webwinkel, voor postzegels en de ‘kadowinkel’. Het lijkt wel wat op het vroegere postkantoor, met voor elke dienst een loket.
In de kadowinkel kun je ­terecht voor originele ­cadeaus, zoals snijplanken (kan door de brievenbus), tulpen (idem), hot stones ­inclusief waterreservoir, of een telegram in chocolade. Een sympathiek bedrijf, TNT. Op de site kun je de historische ‘iconen van de post’ ­bekijken. Een grote hoeveelheid historische postzegels, brievenbussen en andere ­iconen van de post komen in grote vaart op je af. Je kunt alleen vooruit in de iconenstroom, niet terug, net als in de geschiedenis van TNT.

26 Achmea (Eureko)

Ceo: Willem van Duin

Achmea is begonnen vanuit de solidariteitsgedachte, zo is op te maken uit de nieuwste reclamecampagne van de zorgverzekeraar. Het begon met een groepje boeren die dingen voor elkaar regelden, voor als er eentje wat overkwam. Sinds die tijd, 200 jaar geleden, is Achmea uitgegroeid tot een conglomeraat van maatschappijen en ­merken, met in Nederland 4,7 miljoen klanten, maar de ­gedachte is dezelfde gebleven: zorgen voor elkaar, voor het geval dat. Solidariteit.
De zorgverzekeraars kregen in december de gelegenheid om zich van hun meest solidaire kant te laten zien toen vanuit het College voor zorgverzekeringen de suggestie kwam om mensen met een ongezonde levensstijl niet meer volledig te verzekeren. Waar lag dan de grens? vroeg Achmea zich af. Arme ­mensen zijn ook ongezonder dan ­rijke, bejaarden hebben hun beste tijd ook gehad. We ­begaven ons op een ‘hellend vlak’, en ‘een pad dat we niet moesten inslaan’.
Goed zijn voor elkaar, het ­allemaal ‘betaalbaar’ houden en er ook nog wat aan ­verdienen, als het kan. Het is een lastige puzzel. Die 4,7 miljoen moeten niet zo ziek worden dat het meer kost dan ze aan premie betalen, ­vandaar dat Achmea gezond leven stimuleert. Melanie Schultz van Haegen, directeur zorginkoop van Achmea, pleitte in een opiniestuk in de Volkskrant voor besparingen door een efficiëntere inrichting van de zorg, met een ­methode afkomstig van autofabrikant Toyota. Een huisarts schreef in een ingezonden brief dat ze in het betoog zes keer het woord ‘efficiency’ had geteld en acht keer ‘uitgavenposten/kosten’. Mensen waren geen auto’s, schreef ze. En dan de cijfers: Achmea gaat in de ranking van plaats 13 naar 26, en verliest ook op de drie onderzochte deel­terreinen.

26 Nederlandse Spoorwegen

Ceo: Bert Meerstadt

De winter is voor de NS publicitair gezien traditioneel een lastig seizoen, en het was een lange winter dit jaar. Wissels bevroren, bovenleidingen bevroren, alles bevroor. Alles onder de sneeuw. De ­bekende beelden van gestrande reizigers op het station van Utrecht, Gouda was onbereikbaar, Geldermalsen lag eruit. Brrr. Hoon viel de NS ten deel na de oproep om niet met de trein te reizen. De NS deelde kopjes koffie en soep uit, dit voorjaar mogen we allemaal een keer met de eerste klasse. Daar zullen de reizigers in de eerste klas op zitten te wachten, op ons allemaal.
In het buitenland reden de treinen wel op tijd, zeiden ­critici, in België, Frankrijk, Duitsland, in Zwitserland, waar het bijna altijd winter is. Waarom kon dat hier niet? Wat was er mis met ons?
Was de sneeuw eindelijk aan het smelten, gingen de schoonmakers staken. De NS probeerden het op te lossen door dan zelf maar de ­rommel op te ruimen, maar daarmee kregen ze FNV Bondgenoten nóg kwaaier. Schoonmakers hielden zitacties in Utrecht en vervuilden met opzet station en treinen. Sommige ­reizigers zagen geen verschil met ­normaal, dat was nog het ­ergste.
Man, man, man, wat een jaar weer. Ceo Bert Meerstadt haalde een deel van de ­targets niet en zag zijn bonus door de commissarissen gehalveerd naar 71.000 euro. Een halve bonus, ben je daar nog blij mee? Doe je daar nog wat leuks voor? Deze zomer gaat de NS oefenen op winterweer. De communicatie met de reiziger wordt getest door een trein uit de dienstregeling te halen. Het wordt een leuke test, met ijsmutsen op, zei Meerstadt. De NS zakt 12 plaatsen in de lijst.

28 BAM Groep

Ceo: Joop van Oosten

Een opmerkelijke re-entry in de top-50 van de BAM Groep. Anderhalf jaar geleden werd zo ongeveer het einde van de bouwsector aangekondigd. De voorspelde ‘grote klap’ van na de bouwvak bleef uit. De bouwvakkers gingen gewoon weer aan het werk, er vielen wel klappen, maar geen ­grote. Onderzoeksbureau TNO sprak in de Bouwprognose 2009-2014 niet van een klap maar van een ‘gecontroleerde noodlanding’.
Volgens BAM-ceo Joop van Oosten had BAM de klap klein kunnen houden vanwege de ‘flexibele schil’ die om het ­bedrijf was gebouwd. De schil van medewerkers zonder vast contract was eraf. De ­Brancheorganisatie Bouwend Nederland vond de klap ook meevallen, maar zei nog een aantal zware jaren te verwachten. Dus misschien komt de grote klap nog. We horen het wel.
Voor BAM was 2009 een moeilijk jaar, door het ­slechte economische klimaat en door de strenge winter. De bouwvakkers zaten thuis vanwege het mooie en de laatste jaren zelden nog gehoorde begrip vorstverlet, BAM gaf voor 250 miljoen euro nieuwe aandelen uit omdat het geld nodig had. Inmiddels klopt en zaagt en heit het weer zoals het hoort, BAM heeft nog voor ongeveer 11 miljard euro aan orders in de boeken, dus ze kunnen nog even door.
Er is werk te doen, en ook het panel voor de MT500 stroopt de mouwen op: BAM maakt een grote sprong in de ­categorie ‘arbeid’, van plaats 110 naar 38. Ook een significante winst overall, waardoor BAM, middenin een ­moeilijke tijd, ineens op plaats 28 van de MT500 staat.

29 Essent

Ceo: Peter Terium

Op het hoofdkantoor van ­Essent heerste daags na de foute wissel ‘verslagenheid en ongeloof,’ berichtte de Volkskrant. Ze hadden veel geld en energie gestoken in ‘de man die niet kon verliezen’, het kon niet mis gaan, tot het mis ging. Ze waren verslagen en geloofden het niet, “maar we blijven fan van Sven”, zei een woordvoerder.
In maart 2009 lanceerde ­Essent de campagne ‘Svenergy’ (‘Svencouver’ mocht niet). Ruim 200.000 mensen meldden zich aan als ‘Fan van Sven’. De fans kregen een nieuwsbrief, maakten kans op een bezoek aan een Svendag en kregen een pakket thuis­gestuurd met onder meer vlaggetjes. Dat alles leverde Essent niks op, ze deden het alleen ‘voor de goodwill’.
Essent bleef fan van Sven, de winter duurde en duurde, ­iedereen vroeg zich af of ze ooit nog eens zouden ophouden met schaatsen. Eind maart waren ze nog bezig.
Angst voor verkeerd wisselen weerhoudt consumenten er trouwens van om over te stappen van energieleverancier. Vooral klanten van ­Essent, Nuon en Eneco ­blijven zitten waar ze zitten, wat de vraag oproept of al die ­reclame geen verspilde ­energie is. Wat moet je met al die goodwill? Een goede naam is een ongrijpbaar ­fenomeen, dat moeizaam wordt opgebouwd en ­vervliegt als warmte met het raam open. Al die moeite mag ook wat opleveren.
In de MT 500 heeft Essent ook goodwill, het ene jaar wat meer, het andere wat minder. Vorig jaar een sprongetje vooruit, dit jaar een stapje terug. Wat vooruit op ‘business’, terug op ‘arbeid’ en ‘strategie’. Maar Essent staat er altijd bij, in de lijst met ­bedrijven met het beste ­imago van Nederland. Dat is wat blijft hangen, misschien.

30 Aegon

Ceo: Alex Wynaendts

In de commercial zette het dweilorkestje voor de laatste keer in. Aegon stopte na 25 jaar ‘met pijn in het hart’ als hoofdsponsor van schaatsbond KNSB. 25 jaar schaatstriomfen, 25 jaar lief en leed, 25 jaar van voor naar achter, van links naar rechts. Het was een geweldige tijd.
“De huidige economische ­situatie dicteert dat Aegon heel streng naar de kosten kijkt,” zei Aegon. “De totale kosten die Aegon voor sportsponsoring maakt, passen niet meer bij deze tijd.”
Aegon bleef wel shirtsponsor van Ajax, voor jaarlijks ruim 10 miljoen euro.
Huidige economische situatie, streng naar de kosten kijken, dat was geen goed signaal. KPN sprong dankbaar in het schaatsgat. Schaatsen sponsoren is een fijne manier van sponsoren: Nederland wint altijd, en je hebt geen supporters die van alles kapot maken.
Goed nieuws: Aegon boekte vorig jaar weer winst, netto 204 miljoen euro, nadat het een jaar eerder een verlies had geleden van 1,02 miljard euro. Bestuursvoorzitter ­Wynaents was bij de bekendmaking van de cijfers, eind ­februari, voorzichtig optimistisch. Toen moest de ­Europese Commissie nog oordelen over het plan dat Aegon had moeten indienen naar aanleiding van de 3 ­miljard euro staatssteun die het in 2008 ontving, een plan dat moest aantonen dat Aegon kon blijven bestaan zoals het bestond.
Het bleven onzekere tijden, zei Wynaendts, de crisis was nog niet voorbij. De wonden van de financials genezen langzaam, straks zie je alleen de littekens nog. Het herstel gaat stap voor stap, in de MT500 wint Aegon vier ­plekken, en komt op 30.

31 Siemens

Ceo: Peter Löscher

Bovenin de MT500 staan ­traditioneel de grootste ­Nederlandse bedrijven, ­vanaf plek 10 ongeveer doen de ­bekende Amerikaanse ­computerreuzen mee, de ­eerste multinationals uit de landen om ons heen vind je terug vanaf de plaatsen achterin de 20, begin 30. ­Siemens, het technologieconcern uit München, 420.000 medewerkers, ­omzet 77 miljard euro, staat dit jaar op plek 31. Het ­bedrijf is in trek, niet in de laatste plaats als werkgever: in de categorie ‘arbeid’ maakt het een supersprong van 124 naar 33.
Siemens had vorig jaar nog te lijden van de grote smeergeldaffaire van de jaren ­ervoor, die het bedrijf veel geld en een deel van zijn ­reputatie kostte. Het lijkt ­vergeven en vergeten. Solide cijfers ook op de onderdelen business en strategie, het ­bedrijf is gewild als zakenpartner.
Siemens maakt producten voor bijna elke denkbare toepassing op het gebied van elektrotechniek en elektronica, van hoortoestellen tot ­treinen, van ziekenhuis­inrichtingen tot energie­centrales. De keuzes zijn ­andere die van ons eigen ­Philips, om wiens spullen de laatste jaren een softtone-achtig licht van modernheid en lifestyle hangt. Siemens-spullen zijn wat serieuzer, ze doen nog ouderwets pijn als je ertegenaan loopt.
Het werk van Siemens is ­gericht op Megatrends, zoals urbanisatie en demografische veranderingen. AkzoNobel gaf op nummer 8 Tomorrow’s Answers Today, bij Siemens heet het in een brochure: ‘Morgen is vandaag’. Ook hier vandaag veel antwoorden op de vragen van morgen, waaronder een die de rest zo’n beetje samenvat: “Hoe ­laten we het licht branden zonder de aarde te beschadigen?”

31 Spyker

Ceo: Victor Muller

Nederlands snelste fabrikant van sportwagens accelereert van niks naar plek 31 in ­recordtijd, om met piepende remmen tot stilstand te ­komen tussen de bedrijven met het beste imago van het land. Als de stofwolken zijn opgetrokken, wordt zichtbaar dat de respondenten dolgraag bij Spyker zouden willen werken (arbeid), dat de aankoop van Saab hun goedkeuring heeft (strategie) en dat ze vermoeden nooit een Spyker te zullen kopen (business).
De aankoop van Saab was het zoveelste spannende hoofdstuk in het jongensboekleven van Spyker en van ceo Victor Muller. Saab was in de ­versukkeling geraakt, van een stijlvolle auto voor eigenzinnige types was het verworden tot een ouwewijverig merk met het verkeerde onderstel en minder stijlvolle en eigenzinnige modellen. Saab was Saab niet meer, zeiden de mensen. Muller heeft beloofd om Saab weer ‘Saabs’ te gaan maken.
Spyker is geen wagen voor belegen types, en ook niet voor de meeste andere types. Onder de gemiddelde carport in Almere zie je geen Spyker C8 Aileron Spyder staan. ­Spykers worden gekocht door oliesjeiks, Russische ­oligarchen of filmsterren in een gekke bui, enkele ­tientallen per jaar.
De eerste termijnbetaling aan de vorige Saab-eigenaar ­General Motors werd betaald door de Rus Vladimir ­Antonov, die volgens de Zweedse inlichtingendienst betrokken zou zijn bij ­georganiseerde criminaliteit. ­Antonov zegt zijn naam te zullen zuiveren, maar het verhaal past ook wel weer in de James Bond-achtige setting waarin het verhaal-Spyker zich afspeelt. Ondernemen is soms ‘doen alsof je gek bent’, zei Muller. Critici menen dat je dat ‘doen alsof’ er bij ­Muller wel af kunt laten. Spannend is het wel, we zijn benieuwd hoe het afloopt.

33 Capgemini

Ceo: Paul Hermelin

IT- en consultancybedrijf Capgemini levert diensten op het gebied van consulting, technology en outsourcing. Dat gebeurt vooral in de vorm van ‘oplossingen’, het ­belangrijkste product van Capgemini. ‘We believe that if your problem is unique, your solution should be too’, zegt Capgemini. Zo is het. Succes lijkt altijd op ­ander succes, problemen zijn altijd problematisch op hun eigen manier.
Geen probleem zo complex of Capgemini heeft er een oplossing voor. De mensen van Capgemini werken samen met u en uw mensen aan ­verbetering van uw performance en ‘meer vrijheid voor uw organisatie’. Dat heet de Collaborative Business Experience: u moet zelf ook gaan ­inzien waarom het op die ­manier moet. De wereld van zaken verandert voort­durend, dus u moet mee veranderen, met Capgemini ‘at your side’.
Samenwerken met ­Capgemini is iets dat je moet beleven. “Ons doel is helder: elkaars competenties maximaal ­benutten om in een veranderende context succesvol te zijn.” Let op: “De wijze waarop de samenwerking wordt ingericht en gemanaged, ­bepaalt voor een belangrijk deel de kwaliteit van het ­gewenste eindresultaat.”
Het zijn dingen waar je het onmogelijk mee oneens kunt zijn, die je onmogelijk niet zou kunnen willen. De ­samenwerkingservaring is ‘een concrete belofte waarmee twee partijen zich verbinden aan een goed ­resultaat en aan het zoveel mogelijk beperken van de ­risico’s die aan een project zijn verbonden’. “Beslissingen worden snel genomen in ­levendige interactieve sessies waarmee een maximaal draagvlak ontstaat voor het project en de gekozen oplossingsrichting.”
Succesvolle oplossingen met maximaal draagvlak, op een snelle, levendige manier bereikt. De respondenten hebben het al eens meegemaakt of zouden dat graag willen: 24ste op ‘business’. 33ste overall, net als vorig jaar.

33 Vodafone

Ceo: Vittorio Colao

Bij Vodafone kun je nog steeds geen iPhone krijgen met een regulier abonnement. Wel een heleboel andere mooie smart- of feature­phones (‘Onze favoriete iPhone alternatieven met de kwaliteiten die jij zoekt’) en andere mobiele hulpstukken, maar geen iPhone. Dat zal te maken hebben met voorwaarden, licenties, contracten en keuzes, maar daar heeft de consument niet zoveel boodschap aan. Regel dat, zegt de consument, anders ga ik ­ergens anders heen. De consument heeft weinig geduld.
Met de toestellen, netbooks en andere apparaten van Vodafone kun je naar hartenlust werken en ontspannen, waar en wanneer je maar wilt. We leven in een wereld, of gaan er naar een toe, waarin alle informatie op elk ­moment beschikbaar is. Dat is heel veel informatie, en heel veel momenten. Daar moet je mee om kunnen gaan. De mobiele communicatie­bedrijven hebben daarvoor ­filosofische beschouwingen ontwikkeld over tijd en ruimte. Vodafone: “We willen ­mensen de mogelijkheid ­geven om alle mogelijkheden van de wereld te kunnen verkennen en beleven, ongeacht hun locatie. Deze mogelijk­heden bestaan er dan altijd voor hen, ongeacht hun ­locatie en altijd dichtbij. Ze kunnen het meeste uit hun tijd halen.” Daarnaast: “We willen dat mensen controle hebben over hun wereld, zelfs onderweg. We willen ze graag het beste uit hun werk laten halen wanneer ze dat willen en het even aan de kant kunnen zetten wanneer het hen uitkomt. Ze in staat stellen op natuurlijke wijze in contact te blijven met iedereen en alles wat voor hen belangrijk is ­zodat ze de nabijheid kunnen blijven ervaren en dicht bij hun geliefden kunnen zijn.’
Willen, willen, willen. We willen alles, we willen het nu, en we hebben er recht op. De klanten en zakenpartners van Vodafone hebben alles, of ­bijna alles.

35 Nike

Ceo: Mark Parker

Sportartikelenfabrikant Nike heeft het vanaf het begin in 1971 van zijn bijna ongeëvenaarde marketing moeten hebben. In de jaren ’80 ­stootte het Adidas en Puma van de troon als populairste sportmerk en gold het als ­misschien wel het coolste merk op ­aarde. Het was een tijd waarin computers nog geen ­gemeengoed waren en de trendgevoelige mens nog een beetje slap in de gadgets zat. Jonge mensen onderscheidden zich met wat ze aan hun voeten droegen. Dat waren Nikes. Helden uit sport, film en muziek droegen ze ook.
In de jaren ’90 ging de glans er een beetje af, van Nike. Door Nike gesponsorde voetbalclubs bleken te kunnen verliezen, er verschenen ­verhalen over dat de ­schoenen door onderbetaalde jeugd in verre landen in elkaar werd gezet, en, minstens zo belangrijk voor een schoenenfabrikant: er kwamen hippere en coolere merken. Hippe ­mensen droegen andere ­dingen, Nike werd de schoen voor de brommerjeugd. Dat was niet goed.
Nike is terug, niet van weg­geweest, want weggeweest is Nike niet, maar terug als mooi merk. Over een paar weken begint het WK voetbal, en de beste spelers dragen er gele, groene en paarse voetbalschoentjes, veelal van Nike. Op schoolpleinen zijn de bontgekleurde sneakers ­alomtegenwoordig. Net zo ­terug als Nike is trouwens Adidas, dat eveneens profiteert van de hang naar alles wat retro is. Adidas komt gek genoeg niet voor op de lijst van de MT 500. Werken bij Nike: voor velen een droom, getuige de 19de plek op ­‘arbeid’, maar slechts ­weinigen gegeven. Op het ­Europese hoofdkantoor in Hilversum werken 1.500 mensen. Maar wie denkt er aan werken, met het WK voor de deur. De bonte schoentjes zie je in september terug op de velden bij de pupillen, ook bij die van u.

36 Schiphol Group

Ceo: Jos Nijhuis

Sinds iets meer dan een jaar kan de meer exclusieve ­zakenreiziger op Schiphol ­gebruik maken van de exclusieve Privium ClubLounge, tussen vertrekhal 1 en 2, ­tegenover balierij 9. In het ongeëvenaarde concept, ­exclusief voor Privium Plus-leden, krijgt wachten een heel andere betekenis, aangezien alles er op gericht is om de reiziger van comfort te ­voorzien. Leden maken ­bijvoorbeeld gebruik van biometrische identificatie voor een snelle grenspassage.
Van Architectenweb.nl: “Het ontwerp is gebaseerd op ­organische vormen dat (sic) een nieuw tijdperk voor luchthavenlounges inluidt. De ­architecten zijn geïnspireerd door de natuurlijke bewegingen van het in- en uitademen, hetgeen ze vertaald hebben in de gebogen vormen die vloeiend door de hele ruimte lopen. De muren en delen van het plafond zijn verlicht door 600 meter van de Colourcove X-Bright. De LDX 3/05 zorgt voor de variatie van de kleurtemperatuur.”
“Het lichtpalet is standaard geprogrammeerd als volgt: arctic white: ochtend, freazing blue: middag, warm gold: avond, ice cold: speciaal blauw, lounge party: party paars, business class: ochtend, middag, avond, warm wit. Wit bootst hier het natuurlijk, vitaliserend daglicht na die (sic) de zintuigen doet ontwaken. Freazing blue verfrist en is rustgevend. Warm goud doet denken aan de sensatie van een zonsondergang. Paars versterkt creativiteit, motivatie en spiritualiteit.’
Van de gewone reizigers, met een altijd grijze of rood aangelopen kleurtemperatuur, mensen die nog in gewone betekenis wachten, reisden er vorig jaar 8 procent minder via Schiphol. Dat komt door de crisis, die nu langzaam voorbij gaat. Crisis is ­trouwens niet goed voor de kleurtemperatuur, en wordt daarom buiten de organisch ­gevormde deuren van de Privium ­ClubLounge gehouden: ‘­Consumpties die reizigers zelf meebrengen mogen niet in de Privium Clublounge worden geconsumeerd.’

37 Ministerie v. Verkeer en Waterstaat

Minister: Camiel Eurlings

Camiel Eurlings is nog een paar dagen minister van ­Verkeer en Waterstaat. Us ­Camieleke, million dollar ­smile-minister, wonderkind en gedroomd kroonprins van het CDA, verlaat de politiek om met zijn Hongaarse ­vriendin Enikö Borbely, die ook charmant kan ­glimlachen, een gezin te stichten.
In de laatste maanden van zijn ministerschap kreeg de pas 36-jarige Camiel nog het een en ander voor elkaar. ‘Grootschalige ­weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere stap dichterbij’, kon het ­ministerie op de valreep ­bekendmaken. De 63 kilometer snelweg tussen Schiphol en Almere krijgt een metamorfose met onder meer de aanleg van twee tunnels, een eco-aquaduct en de aanpassing van honderd bruggen en viaducten. Vrijwel gelijktijdig werd bekend dat de aanleg van een nieuw stuk A4 tussen Delft en Schiedam ook ‘nog nooit zo dichtbij’ was.
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat is een van de leukste ministeries om voor te werken. Wegen aanleggen, kanalen graven, bruggen en tunnels bouwen deden we als kind al. Veel geld uitgeven: ook mooi. De weguitbreiding Schiphol-Almere kost 4,2 ­miljard euro, de A4 Delft-Schiedam 891 miljoen. Na aanleg moet alles weer ­doorrijden zoals het hoort, en dat is ook mooi.
In de MT500 is het ministerie aan een enorme opmars ­bezig, op alle fronten. Het ­panel gaat er graag aan de slag, doet graag zaken en acht de strategie sterk verbeterd. Met Camiel Eurlings komt het ook goed. Dat gezin is hem ­gegund, het leven ligt nog ­helemaal open. Weinig mannen van 36 kunnen op hun cv schrijven dat ze minister van Verkeer en Waterstaat zijn ­geweest. Leuk ook om je ­kinderen te vertellen, ergens tussen Schiphol en Almere: ­“Jongens, deze weg hè, …”

38 Imtech

Ceo: René van der Bruggen

Het moest er een keer van ­komen dat Imtech zijn entree in de top-50 zou maken. ­Vorig jaar op het nippertje ­erbuiten. In drie jaar tijd gaat het in mooie, gelijkmatige sprongen naar de hoogste regionen in de lijst, op alle onderdelen. Goed geleid, populaire werkgever, populaire zakenpartner, populair overall. 38ste.
Imtech? Imtech. Technisch dienstverlener. Dit jaar viert Imtech zijn 150-jarig bestaan, hoewel het bedrijf als zodanig pas sinds 1993 bestaat. Toen werden 35 technische ­bedrijven samengevoegd tot één concern, dat tot 2001 opereerde als de technische afdeling van handels- en
scheepvaartbedrijf Internatio-Müller. Imtech levert diensten en producten op het gebied van elektrotechniek en werktuigbouwkunde. In 2001 ging Internatio-Müller Imtech heten.
Imtech is een groot bedrijf met 22.500 medewerkers en een hoofdkantoor in Gouda. In crisisjaar 2009 stegen ­omzet en winst gewoon door naar 4,323 miljard en 126,2 miljoen euro, zoals ze in de jaren ervoor ook steeds ­waren gestegen. Het bedrijf groeit, de orderboeken zijn vol, ­Imtech vaart wel.
Historie maakt een bedrijf respectabel en verleent het een betrouwbaarheid die ergens op is gebaseerd. Imtech gaat voor zijn jubileum terug naar het jaar 1860: ‘Het is namelijk exact 150 jaar geleden dat de zeekapitein Jan Jacob van Rietschoten zijn carrière op de grote vaart beëindigde en in 1860 begon als zelfstandig scheepstakelaar in Rotterdam. Dit vormde het begin van Van Rietschoten & Houwens, een innovatieve Nederlandse technische onderneming die zich als pionier en ‘innovator’ van de industriële revolutie opwierp en de basis vormde voor het huidige Imtech.’
Met 35 bedrijven als samenstellende delen had misschien ook een andere startdatum gekozen kunnen worden, maar dan was er dit jaar geen feestje geweest, en er was alle reden voor een feestje. In het jubileumjaar komt Imtech ook nog eens in de top-50 van der MT500, dat komt ook al zo mooi uit.

38 Ministerie van Defensie

Minister: Eimert van Middelkoop

Nog een ministerie dat zich de laatste jaren op deze lijst in een grote populariteit mag verheugen, en nog twee scheidende bewindslieden, minister Eimert van Middelkoop, en Jack de Vries, de staatssecretaris. Van Middelkoop gaat de geschiedenis in als een wat onzekere minister die op bezoek bij onze jongens op hun gevechts-, vredes- en opbouwmissies wat schuchter voor de dag kwam – al die ruige mannen, al dat zand –, Jack de Vries als warm pleitbezorger van een nieuwe straaljager, de Joint Strike Fighter. De geschiedenis van de JSF is nog niet afgelopen, die van De Vries vermoedelijk ook nog niet.
Het imago van Defensie is de laatste jaren zorgvuldig opgebouwd, met een uitgekiende wervingscampagne (Geschikt-Ongeschikt) en veelvuldig investeren in goodwill, met bezoekjes van politici, journalisten en schrijvers (Arnon Grunberg) aan campagnes in den vreemde. We hadden een echte held, Marco Kroon, die vanwege heldhaftig optreden in Afghanistan de Militaire Willemsorde kreeg opgespeld, en die vervolgens in verband werd gebracht met drugsgebruik en handel in wapens en drugs. Kroon werd verhoord door de marechaussee en moest ­borstharen inleveren voor ­onderzoek, haren die volgens Kroon zelf in De Telegraaf te kort waren voor analyse.
Een vermeende drugsgebruiker met te kort borsthaar, dat is toch een ander soort held. En dan had je die ­Amerikaanse ex-generaal, volgens wie de val van Srebrenica te wijten was aan de toelating van ­homo’s in het Nederlandse ­leger. Overste Karremans, een hetero met een snor, kon in de gegeven situatie niet anders.
In de MT 500 is het vertrouwen in Defensie ongebroken. Een fijne werkgever met wie het goed zakendoen is. Alleen de strategie, die in defensiezaken voorop zou moeten staan, is een zorgenkindje. Een nieuw duo op Defensie mag proberen daar wat aan te doen.

40 Belastingdienst

Directeur-generaal: Peter Veld

Het was de laatste jaren een rommeltje bij de Belastingdienst, traag, zoekgeraakte of verkeerd verstuurde formulieren en een haperend computersysteem waren een paar kernwoorden van wat er mis was. De oude DG Jenny Thunnissen ging en er kwam een nieuwe, Peter Veld, die zich voor de taak gesteld zag orde op zaken te stellen.
En zie: de Nationale ombudsman, Alex Brenninkmeijer, ontvangt ‘spectaculair minder’ klachten over de Belastingdienst, zo meldde NRC Handelsblad. Het afgelopen jaar bedroeg de daling 25 procent. Op ruim 62 miljoen beslissingen ontving de ombudsman ruim 2000 klachten, waarvan de helft voor rekening kwam van uitkeringsinstantie UWV. ‘Pluim voor professionals bij de Belastingdienst’, stond boven het bericht.
Een pluim, daar waren de 30.000 medewerkers na jaren van gemopper wel een keer aan toe. 62 miljoen beslissingen op 30.000 medewerkers, dat zijn al gauw 2066 beslissingen per medewerker. Er zijn managers die daar in een jaar tijd niet aan toekomen, zeker niet met zo’n foutenpercentage.
De Belastingdienst liet een brochure maken die het nieuwe elan moet weergeven, ‘Trots’ heet die brochure. ‘Werk waar je trots op bent, dat is het motto van werken bij de Belastingdienst’, staat erin. Aan het woord komen allemaal verschillende medewerkers, die allemaal trots zijn op hun werk bij de Belastingdienst. De Belastingdienst op zijn beurt is weer trots op zijn medewerkers, zodat er al met al behoorlijk was trots huist in de kantoren van de Belastingdienst. Daar komen dus nog 30.000 pluimen bij.
De cijfers in de MT500 mogen ook aanleiding zijn voor trots, een beetje, en het besef dat er altijd nog wel wat te verbeteren valt.

41 Bol.com

Ceo: Daniel Ropers

In crisisjaar 2009 steeg de omzet van bol.com met 20 procent tot 268 miljoen euro. Het aantal klanten liep op van 2 tot 2,5 miljoen, samen kochten ze 14 miljoen producten, 3 miljoen meer dan in 2008. Met meer dan 100 miljoen bezoekers behoort de webwinkel tot de top-5 van meest bezochte websites van Nederland.
In crisistijd flink groeien met ouderwetse koopwaar als boeken en cd’s, dan doe je iets goed. Bij bol.com kun je ook dvd’s kopen, games, speelgoed, computers, televisie’s, telefoons en alles wat bij die artikelen hoort. Het wordt gesorteerd, ingepakt en verzonden door van die ronde blauwe mannetjes. Het is heel makkelijk. Bestellen, ontvangen, tevreden zijn. Betalen. Of retourneren (dit met de vrijwel onmogelijke eis van een ‘ongeschonden verpakking’).
Er is veel ten goede gekeerd sinds de tijd van de Wehkamp, de Neckerman en de Termeulen Post, namen uit de donkere dagen van het thuiswinkelen. Deze winkels bestaan ook nog steeds, je kunt er nog steeds bedden, matrassen, leggings en gordijnen kopen, dingen die je liever niet via internet koopt of waar je geen behoefte aan hebt, in tegenstelling tot de 2 miljoen artikelen van bol.com.
Bij de respondenten van de MT 500 is bol.com helemaal ingeburgerd als groot en mooi bedrijf, ze willen er steeds ­vaker werken en prijzen de strategie. De waardering op ‘business’ loopt iets terug. Misschien hebben ze alles al.
Het kantoor van bol.com staat in Nieuwegein. Wie erheen gaat of er vandaan wil, loopt kans om in een verschrikkelijke file terecht te komen. Nog een reden om dingen via ­internet te regelen.

41 Stork

Ceo: Sjoerd Vollebregt

Stork is een van de bedrijven die zouden welvaren bij de aanschaf van de Joint Strike Fighter. Stork/Fokker krijgt lucratieve opdrachten voor de levering van onderdelen, op voorwaarde dat Nederland blijft meedoen aan de ontwikkeling van de straaljager, en een aantal van die vliegtuigen aanschaft. De politiek is er nog niet uit, de discussie speelt al ongeveer tien jaar.
Stork Fokker is ook betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe NAVO-helikopter, waarvan het Duitse leger er 122 heeft besteld, voor een bedrag van 4,6 miljard euro. Volgens legerdeskundigen is de helikopter, type NH90, maar beperkt geschikt voor krijgshandelingen, zo berichtte de Duitse krant Bild. De helikopter zou niet geschikt zijn voor het droppen van commando’s en parachutisten, de bodem zou niet sterk genoeg zijn en beschadigd kunnen worden door vuile soldatenlaarzen. De stoelen zouden hoogstens een gewicht van 110 kilo kunnen dragen, terwijl de wapenrusting van een moderne infanterist alleen al 25 kilo weegt.
Bouw je een hypermoderne legerhelikopter, blijkt hij ongeschikt voor militairen. Om je heen dropt de vijand uit oude roestkisten krijgers met vuile laarzen alsof het niks is.
Stork B.V. is eigenlijk twee ­bedrijven, Fokker Aerospace en Stork Technical Services. Fokker Aerospace is weer ­onderverdeeld in Fokker ­Aerostructures, Fokker ­Landing Gear, Fokker Elmo, Fokker Services, Fokker Aircraft ­Services en Fokker Aircraft, terwijl Stork Technical ­Services een ‘world class, knowledge-based asset integrity management ­company’ is, ‘dedicated to providing seamless ­performance to ­corporations in the chemical, oil& gas, ­power and other ­major ­industries’. Al met al een ­ingewikkeld bedrijf, waar de knapste technici van hbo en universiteit werken. Een ­vaste naam in de top-50 ook, dit jaar op plek 41.

43 Atos Origin

Ceo: Thierry Breton

Atos Origin is geen bedrijf waar je elke week van hoort, en dat is ook precies de ­bedoeling. ‘Wij zorgen ervoor dat alles achter de schermen blijft draaien zonder daarbij opvallend aanwezig te zijn’, zegt Atos Origin. Daarbij moet je denken aan het blauw-geel gekleurde ­doktersvisje uit het logo, dat zich ook heel goed aan de omgeving kan aanpassen.
Atos Origin verzorgt altijd de ict van de Olympische Spelen. “Het grootste compliment dat onze technici zichzelf na ­afloop van de Olympische Spelen kunnen geven is dat hun werk onzichtbaar is ­geweest,” schrijft Rob Pols, de Nederlandse ceo, in een ­column op de website. “Onzichtbaar is goed, onzichtbaar is uitstekend! Hoe onzichtbaarder ons werk tijdens de weken in Vancouver hoe beter het is, want dat bewijst dat onze voorbereiding op de Spelen zich uitbetaalt in goed werkende systemen die in een split second de resultaten van alle wedstrijden meten en doorgeven aan de rest van de wereld.”
“Een mooi voorbeeld van iemand die niets aan het toeval overlaat is Sven Kramer,” gaat Pols verder. “Een topatleet, die op de 5 en 10 kilometer hoge ogen gaat gooien. Zeker nu hij zijn vierde Europese titel heeft veilig gesteld. Hij waakt ervoor louter op zijn talent te teren en bereidt zich minutieus voor op de 16,5 kilometer – Sven rijdt de 1.500, 5.000 en 10.000 meter – die hij zal schaatsen.”
Sven had niets aan het toeval overgelaten, en daar was het toeval niet van gediend. Coach Gerard Kemkers ­beging de grootste fout uit zijn carrière, uitstekend zichtbaar voor de hele wereld. Dat was niet goed.
Vorig jaar verdween Atos ­Origin uit zicht, dit jaar is het bedrijf terug in de spotlights van de top-50. De doktersvis is best een opvallend visje, als je hem tegenkomt.

44 Toyota

Ceo: Akio Toyoda

‘De meeste teruggeroepen Toyota’s zijn gecontroleerd en waar nodig aangepast’, zegt Toyota op de website. ‘Nu komt de grootste klus: het herstellen van uw vertrouwen.’ Het is van een ontroerende oprechtheid, en roept het sprookjesachtige beeld op van eerlijke autoverkopers, die het beste met de wereld voor hebben. We gaan er vanuit dat de rest van de teruggeroepen auto’s ook nog gecontroleerd en waar nodig aangepast wordt.
Acht modellen Toyota, in Europa 1,8 miljoen auto’s, moesten worden teruggeroepen vanwege een mogelijk defect aan het gaspedaal. Dat zou te snel slijten en daardoor mogelijk blijven hangen als het werd ingetrapt. In de Verenigde Staten gebeurden daardoor tientallen ongelukken, waarbij 19 mensen omkwamen. RTL Nieuws zond een huiveringwekkend geluidsfragment uit van een 911-noodoproep, gedaan vanuit een rijdende wagen, vlak voor die met zijn inzittenden – een gezin van vier personen – zou verongelukken.
Je gunt het Toyota niet. Altijd een van de betrouwbaarste auto’s geweest, voorop in groen en hybride rijden. Het ging net zo goed. Toyota had de milieusparende wagen bijna eigenhandig een modern, zakelijk en hip imago gegeven, Femke Halsema rijdt een Prius, net als een heleboel andere goede en groene mensen, de Avensis is een populaire leaseauto. En dan dit.
Dat het net Toyota moest overkomen. Als het toeval was, dan was het toeval in een slecht humeur, net als bij Atos Origin, Sven en Gerard op plek 43 van de lijst. Toyota maakt zijn entree in de top-50, en dat zij ze van harte gegund. Toyota: ‘Het vertrouwen in ons merk heeft een deuk opgelopen. Een deuk waarvoor geen gereedschap bestaat om ‘m te herstellen. Vertrouwen kun je nu eenmaal niet repareren. Vertrouwen bouw je op gedurende een langere periode waarin je goed tot zeer goed presteert.’ Koopt allen een Toyota, desnoods voor erbij.

45 Deloitte

Ceo: Jim Quigley

De vier grote accountantskantoren zijn sinds het ­accountantsdebacle in het ­begin van deze eeuw min of meer voortdurend bezig met het herstel van vertrouwen. Voortdurend ook komen er nieuwe ongeregeldheden aan het licht.
Vanwege de kredietcrisis deed de Autoriteit Financiële Markten onderzoek naar de accountantscontrole van ­banken. Die bleek onder de maat. Bij multi­nationale ­banken bleken ­accountants van Deloitte, Ernst & Young, KPMG en PricewaterhouseCoopers volledig te vertrouwen op informatie van collega’s of van de te controleren instanties zelf. Accountants ­verzuimden informatie in te winnen van onafhankelijke derden, voeren blind op de informatie van de klant en documenteerden hun werkzaamheden onvoldoende, ­aldus de AFM.
De AFM bekeek 18 jaarrekeningen, en trof in 11 ervan onvolkomenheden aan. Dat zijn andere percentages dan 27 defecte gaspedalen op 1,8 miljoen teruggeroepen ­auto’s. De gevolgen van verkeerde jaarrekeningen van banken zijn even desastreus.
De vier grote accountantskantoren zijn allemaal groot, ze lijken alle vier op elkaar, ze maken dezelfde fouten en doen dezelfde dingen goed. Waarom je het ene kantoor boven het andere zou moeten verkiezen is niet helder.
In maart heeft Deloitte zijn intrek genomen in de Maastoren in Rotterdam, met 165 meter het hoogste gebouw van Nederland. In dit landmark doen de accountants en adviseurs hun werk gedeeltelijk in of boven de wolken. ­Instanties als de AFM zijn ­ervoor om ze af en toe weer met beide benen op de grond te zetten. In de MT500 zit ­Deloitte in de lift, van plek 54 naar 45.

45 PricewaterhouseCoopers

Ceo: Samuel DiPiazza Jr.

Bankiers vinden niet zichzelf maar de politiek het grootste risico voor de bankensector, blijkt uit het rapport ­‘Banking Banana Skins 2010’ van ­PricewaterhouseCoopers en het financiële innovatie­centrum CSFI. De 450 ­ondervraagde topbankiers, toezichthouders en regel­gevers uit 49 landen zetten ‘politieke interventie’ bovenaan hun top30-lijst van ­bananenschillen, meldde het ANP. De bankiers menen dat het ‘verpolitieken’ van ­banken als gevolg van reddingsacties door overheden een grote bedreiging is voor hun financiële gezondheid.
Eerst zelf de sector naar de rand van de afgrond brengen, gered worden door de ­minister van Financiën, en de redder vervolgens aanwijzen als groot risico. Ondernemen is vaak ook een kwestie van durven.
Volgens een ander PwC-­onderzoek, van april 2009, had de Nederlander sinds het ­begin van de crisis 26.000 euro verloren. Martin Bril schreef er nog een column over, een van zijn laatste. ­Omdat die 26.000 euro vooral in huizen en beleggingen zaten, konden we er niet ­zoveel van zien. Straks is de crisis weer over, en krijgen we die 26.000 euro er misschien weer bij. Daar merken we ook niet zoveel van.
Van de website van PwC: “Het terugwinnen van vertrouwen is voor de financiële sector nog altijd de grootste uitdaging. Vertrouwen bij de ­aandeelhouder, bij de politiek, maar vooral bij de klant. Daarvoor zijn fundamentele keuzes nodig. Banken en ­verzekeraars moeten beseffen wat de belangen van de klant zijn. En realiseren (sic) dat het tijd is voor producten, diensten en een ­bedrijfsvoering die iedereen kan begrijpen.”
Mooie woorden, bijna net zo mooi als die van Toyota. ­PricewaterhouseCoopers ­verkeert in de gelukkige ­omstandigheid dat het zelf een bijdrage kan leveren aan het herstel van vertrouwen.

47 Boskalis

Ceo: Peter Berdowski

Boskalis is een mooi en groot bedrijf, groot geworden in een tak van sport waarin Nederland wereldkampioen is: baggeren. Het bedrijf, voluit Koninklijke Boskalis Westminster, is een ‘toonaangevende wereldspeler’, betrokken bij baggerprojecten over de hele wereld. Het legt ­havens en vaarwegen aan, beschermt oevers en kusten en spuit hele eilanden en kuststroken op. ‘Creatie van land in water,’ noemt Boskalis dat, in Genesis-achtige termen. Het zijn ook hele ­spectaculaire eilanden en kuststroken. Ze worden gemaakt met stoere baggerboten die reusachtige hoeveelheden slib en zand verplaatsen.
Boskalis gaat fuseren met zeedienstverlener Smit, waarna een nog toonaangevender wereldspeler ontstaat. ­Mondiale trends wakkeren de vraag naar Boskalis-diensten aan, zegt Boskalis op zijn website: groei van de wereldhandel, stijgende energieconsumptie, de groei van de ­wereldbevolking en klimaatverandering. Al die dingen gaan nog wel even door. Met het stijgen van de zeespiegel stijgt het belang van baggeren en van Boskalis. Hollands ­glorie is eerder met schepen verspreid.
Vorig jaar was alweer een goed jaar voor Boskalis, crisis of geen crisis. Er werd 228 miljoen euro winst gemaakt en de omzet steeg tot 2,2 ­miljard euro. Eind 2009 stond er nog voor 2,9 miljard euro opdrachten in de agenda.
De Koninklijke Boskalis Westminster is nieuw in de top-50, en alles wijst erop dat het bedrijf here to stay is. Individuele respondenten doen ­begrijpelijkerwijs niet veel zaken met een groot baggerbedrijf. Ze willen er wel graag werken, en de ­strategie van de baggeraar begint ze steeds meer op te vallen. ­Boskalis wordt 47ste.

48 Triodos Bank

Ceo: Peter Blom

Op de Eerlijke Bankwijzer (‘Verbeter de wereld, begin bij uw bank’) worden banken met elkaar vergeleken op hun beleid aangaande zaken als klimaat, natuur, mensenrechten, wapenhandel, corruptie en betrouwbaarheid. ‘Sommige banken investeren in ­bedrijven die wapens leveren aan dictators’, schrijft ­Eerlijke Bankwijzer. ‘Of ze investeren in vervuilende energie, of in bedrijven die tropisch bos omkappen. Met de Eerlijke Bankwijzer kunt u zien hoe goed uw bank het doet.’
Triodos Bank en ANS Bank komen als beste uit de bus, Aegon en met name Van ­Lanschot Bankiers zijn in alle hoeken van de wereld ­betrokken bij alle mogelijke vormen van onheil.
De Eerlijke Bankwijzer is een initiatief van Oxfam Novib, Amnesty International, ­Milieudefensie en FNV ­Mondiaal, geen onpartijdige clubs, zoals belangenclubs per definitie partijdig zijn, maar bezig met een betere wereld, dus in het belang van ons allen. Belangrijker ­wellicht nog voor de banken zelf is dat hun klanten in ­toenemende mate gevoelig zijn voor zaken als duurzaamheid, klimaat en welzijn, en van hun banken hetzelfde verwachten.
Triodos investeert het door particulieren en bedrijven in beheer gegeven kapitaal in natuur en milieu, ‘sociale ­economie’ en welzijn, kunst en cultuur, in broedplaatsen, de birds en de bees. Klanten krijgen alle bankfaciliteiten, ze hoeven zelf niet minder te worden van hun goeie ­gedrag. Fijn beleid, vindt het panel van de MT 500, prettig ­werken ook bij Triodos, ­alleen voor zaken hebben ze in ­andere banken meer ­vertrouwen. Overall wordt Triodos daarmee 47ste.

49 Logica

Ceo: Andy Green

Logica lijkt van ver te komen, maar was tot twee jaar ­geleden een vaste speler in de MT500. De automatiseerder heeft een moeilijke tijd achter de rug. Er werd gesneden in personeel en kosten, om het bedrijf te ‘revitaliseren’. Dat is iets minder erg dan reanimeren, maar er moest hoe dan ook nieuw leven in worden geblazen.
Omzet en winst stegen licht in 2009, voor dit jaar verwacht het bedrijf vergelijkbare ­cijfers. Nu alles is gerevitaliseerd, staan de 39.000 medewerkers in 36 landen weer volledig ter beschikking van de klant, om ‘samen briljant te zijn,’ zoals de slogan van Logica luidt.
‘The future is not wat IT used to be’, zegt Logica, een gevleugelde uitspraak van Churchill parafraserend, een uitspraak die na de kredietcrisis, of ­hopelijk tegen het eind van die crisis, in meer of mindere mate voor alle bedrijven in de MT500 geldt. Het was niet leuk, maar langzaam kunnen we ons weer richten op ­groeien en geld verdienen. We ­hebben ervan geleerd.
Op de site van Logica blaast een man een grote kauwgombel op. ‘Beware of false profits’, staat erbij. “Does someone ­really have to loose for others to gain? Sustainability is ­often seen as what we have to go without. In a close-knit ecosystem there’s more to gain by pooling our resources. Let’s look at the bright side, and be brilliant together.”
Ja, laten we dat doen. De ­zonnige kant van het verhaal is dat Logica weer terug is in de top-50, en dat bovendien de deelscores weer naar ­waarden gaan die je van een groot en goed bedrijf zou ­mogen verwachten.

50 Nuon

Ceo: Huib Morelisse

Nuon doet zijn werk ook in het groen, groen, groene knollen-, knollenland waarin de meeste bedrijven in deze top-50 opereren. Het bedrijf haalt zijn energie uit wind, water en blauwe luchten, en brengt het via een groen netwerk van kabels en leidingen tot aan stopcontact en gaspit bij u thuis, tegen de bekende scherpe tarieven.
Nuon heeft een nieuwe ceo, Huib Morelisse. Morelisse komt van RWE en meer ­recent van Essent, met wie Nuon twee jaar geleden nog in ­vergevorderde fusieonderhandelingen was. Scheidend ceo Øystein Løseth toonde zich verheugd over de komst van zijn opvolger. Løseth zelf gaat aan de slag bij Nuon-moeder Vattenfall. De ­energiewereld is een kleine wereld, waarin een gesloten circuit van spelbepalers ­beslist over grote volumes.
Leuk: Nuon sponsort de ­ballenjongens van het Nederlands Elftal. Twaalfhonderd jongens en meisjes streden in Zeist om 42 plekken langs de lijn, gadegeslagen en beoordeeld door een deskundige jury. Frank de Boer: “Ik heb heel veel talent gezien ­vandaag, dus aan de ballenjongens zal het straks in elk geval niet liggen.”
Het mondiale bedrijfsleven stort zich dezer dagen op het WK Voetbal, in de stadions in Zuid-Afrika blijft geen grassprietje ongesponsord. ­Gehoord in het stadion: “De rust wordt u aangeboden door Brezan ­Automaterialen”. Alsof er zonder de sponsor na 45 minuten gewoon zou ­worden doorgevoetbald.
Volgens de respondenten van de MT 500 is Nuon afgelopen jaar iets minder ­aantrekkelijk geworden als werkgever. De 37ste plekken op ‘business’ en ‘strategie’ zijn echter gewoon solide te ­noemen. Nuon, energie­bewust als het bedrijf is, mag dan ook in de top-50 het licht uitdoen.

1 Shell
2 Rabobank
3 Philips
4 Unilever
5 Ahold
6 KPN
7 ING
8 AkzoNobel
9 KLM
10 Heineken
11 Google
12 Apple
13 ABN Amro
14 Microsoft
15 DSM
16 ASML
17 IBM
18 Het Rijk
19 Hema
20 Randstad
21 Jumbo
22 Ikea
23 HP
24 KPMG
25 TNT
26 Achmea
26 Nederlandse Spoorwegen
28 BAM
29 Essent
30 Aegon
31 Siemens
31 Spyker
33 Capgemini
33 Vodafone
35 Nike
36 Schiphol
37 Ministerie van Verkeer en Waterstaat
38 Imtech
38 Ministerie van Defensie
40 Belastingdienst
41 Bol
41 Stork
43 Atos Origin
44 Toyota
45 Deloitte
45 PricewaterhouseCoopers
47 Boskalis
47 Triodos
49 Logica