‘Logisch’, zegt Axelle Vanquaillie, ‘want ons brein is in de eerste plaats ontwikkeld om te kijken en is veel ontvankelijker voor visuele prikkels dan voor andere prikkels.’ Vanquaillie is auteur van Start to draw – Visueel communiceren op het werk. Als visual facilitator en graphical recorder komt zij bij bedrijven om vergaderingen of key notes visueel te faciliteren. Het is een soort simultaan vertalen van wat gezegd wordt naar een of meerdere tekeningen. En dat lijkt heel goed te werken.
Tekenen helpt ook je gedachten te structureren en te onthouden. Het is zoals doodelen, waarvan recent bewezen werd dat het mensen helpt om beter te focussen op wat gezegd wordt. ‘Veel onderzoeken tonen aan dat tekeningen veel beter blijven hangen bij het publiek. Ik ervaar dat mensen beter opletten zodra ik begin te tekenen, omdat ze benieuwd zijn naar wat er komt. Door het denkproces tijdens een strategische oefening te visualiseren, is het engagement ook veel groter’, gaat Vanquaillie verder. ‘De handeling van het tekenen helpt het brein beter na te denken. Alle grote uitvindingen van de mens zijn eerst getekend, voor ze werden uitgewerkt.’
De baan ‘visual facilitator’ is relatief nieuw. Deze creatievelingen zijn niet talrijk, maar ze merken wel een groeiende vraag naar visuele ondersteuning van meetings. ‘Mijn job bestaat al 40 jaar. Grote bedrijven in Silicon Valley doen het al decennia en zijn er echt van overtuigd dat het werkt. Het is er in grote bedrijven heel gangbaar op zeer belangrijke meetings. En ook hier begint het aan te slaan’, merkt Vanquaillie.
‘Ik ben nu een achttal jaar bezig. Naast een groeiende vraag naar ondersteuning, leiden we jaarlijks ook een honderdtal mensen op die het willen kunnen. Een klant van ons heeft onze opleiding zelfs opgenomen in hun opleidingsaanbod voor werknemers. Ook in de zorgsector worden we vaak ingeschakeld om communicatie met mensen met een beperking te vergemakkelijken.’
Niet mooi, maar duidelijk
Ondanks de groeiende interesse, merkt Vanquaillie wel dat iedereen wat schrik heeft van tekenen. ‘Het is vooral de angst om niet serieus te worden genomen. Als mensen daar eenmaal overheen zijn, ervaar ik heel weinig weerstand. Aanvankelijk zegt vrijwel iedereen ‘maar ik kan helemaal niet tekenen’, maar dat is niet belangrijk. Het gaat er niet om dat de tekening mooi is, ze moet vooral duidelijk zijn. Soms is een tekening zelfs duidelijker wanneer er weinig getekend is. Wat kernwoorden, pijlen en kaders kunnen volstaan om een idee duidelijk weer te geven.’
Het is vooral belangrijk dat een tekening de essentie goed weergeeft. Een heel mooie tekening werkt daarom niet altijd en goed kunnen tekenen is niet per se een voordeel. Vanquaillie: ‘Iemand die echt kan tekenen, kan zich al wel eens verliezen in details. Niet goed kunnen tekenen is helemaal niet erg. De eenvoud is het belangrijkst.’
Durven tekenen
Mensen moeten blijkbaar eerst hun drang naar perfectie kunnen loslaten en daar hebben ze het aanvankelijk best wel moeilijk mee, ervaart Vanquaillie. ‘Terwijl we als kind allemaal tekenden en dat als iets heel natuurlijks ervoeren, zijn we er allemaal mee gestopt. Zelfs ik ben gestopt met tekenen, terwijl ik dat heel graag deed en op school altijd hoorde dat ik echt talent had’, zegt ze.
‘Als je je doelstellingen tekent en in het zicht hangt, is de kans groter dat je ze gaat realiseren’
Precies in ons onderwijs wringt het schoentje. ‘Op school lijkt het alsof alleen mensen die goed kunnen tekenen het mandaat krijgen om het te doen. Schrijven is ook een talent, maar daarvan vinden we dat iedereen het moet kunnen, terwijl alleen mensen die echt kunnen tekenen het ook mogen doen. Dat slaat nergens op. Je kan tekenen of je kan het niet, lijkt de perceptie te zijn. Het wordt te veel als een kunstvorm gezien. Het moet mooi en juist zijn en als je dat niet kan, stop je er maar beter mee. Niet verwonderlijk dat mensen op latere leeftijd niet meer durven tekenen. Er wordt een te groot waardeoordeel aan de kwaliteit van onze tekeningen gehangen.’
Na een korte opwarmingsoefening laten mensen hun initiële twijfels over hun tekentalent meestal snel varen. Dan blijkt het vooral zaak er geen boeltje van te maken, en dat vergt wel wat oefening. Het is ook belangrijk dat je het jezelf in het begin niet te moeilijk maakt. Een mooie titel, een kader rond je blad, 1 tekening en een paar kernwoorden zijn al een goeie start. Met wat meer ervaring kan je meer tekeningen toevoegen.
Tekenles voor C-levels
Het tekenen kan een dubbel doel hebben. In eerste instantie is er het doel tijdens de meeting zelf. Bijvoorbeeld wanneer Vanquaillie een vergadering faciliteert door elke stap in het beslissingsproces te visualiseren. Naderhand worden de tekeningen gebruikt om mensen die niet in de meeting aanwezig waren te informeren. De tekeningen worden dus een volwaardig communicatiemiddel, zoals een vergaderverslag dat ook is. Met dat verschil dat niemand het verslag echt leest, maar mensen wel geïnteresseerd zijn in de tekeningen.
‘Omdat het een belangrijk communicatiemiddel is, is het ook cruciaal dat de gedachtegang die gevolgd werd tijdens de vergadering in de tekening duidelijk wordt’, zegt Vanquaillie. ‘IT-bedrijf Gartner is een van onze grootste klanten en ik geef daar workshops voor CIO’s. Ik leer hen hoe ze hun strategie kunnen vertalen in tekeningen. Dat is geen gemakkelijke oefening, omdat je in je tekening heel hard moet focussen op de essentie van je verhaal. Je verplicht jezelf beter na te denken over de kern van wat je wilt zeggen. Die oefening is voor elke manager interessant.’
‘Ze komen ook sneller tot het punt dat ze willen maken, omdat hun gedachten zo kernachtig en duidelijk op papier staan. Topmanagers en ondernemers hebben al wel eens een chaotisch hoofd vol geniale ideeën die vaak gewoon verloren gaan. Ze komen me achteraf vaak zeggen dat het tekenen hen heel erg helpt om hun gedachten te structureren en te communiceren.’
In Vanquaillies ervaring wordt tekenen ook vaak gebruikt om persoonlijke doelen te helpen realiseren. ‘Als je je doelstellingen neerschrijft of nog beter tekent en in het zicht hangt, is de kans groter dat je ze gaat realiseren. De structuur voor mijn boek heb ik volledig uitgetekend voor ik begon te schrijven. Schrijven is lineair, maar zo werkt ons brein niet en daarom werkt tekenen beter.’
