‘Zorg zoekt meer handen aan bed.’
‘Zorg komt komende jaren honderdduizend werknemers te kort.’
‘Kabinet zet alles op alles om personeelstekort in de zorg terug te dringen.’
Het is slechts een kleine greep uit de vele krantenartikelen die afgelopen half jaar verschenen over personeelstekorten in de zorg. Het UWV luidt de noodklok: de komende jaren zal er alleen maar minder personeel beschikbaar zijn voor zorgwerkzaamheden. En dus moeten instanties met creatieve oplossingen komen om ervoor te zorgen dat de sector draaiende blijft.
Ook Transvorm, een samenwerkingsverband van Brabantse zorginstellingen, zag het aantal openstaande vacatures stijgen. ‘We hebben nu 1400 plekken die onbemand zijn’, vertelt directeur Piet Verrijt. ‘Dat aantal zal alleen nog maar oplopen als we niet in actie komen.’
Taalkennis
Transform zag heil in de 10.000 statushouders die in Brabant wonen. Ze besloten om te kijken of dat een oplossing kon zijn voor hun personeelsprobleem. In totaal zouden er 200 statushouders gerekruteerd worden voor taken als dementen gezelschap houden, maar ook verzorgen en het aanleggen van infusen – afhankelijk van het opleidingsniveau. ‘Zo ingewikkeld kan het gewoon niet zijn’, sloot aanjager van het project Marc Veldhoven een interview in NRC Handelsblad af.
De werkelijkheid bleek een stuk weerbarstiger. ‘Het begon al bij het voortraject. Voordat er met een BBL-opleiding gestart kan worden (waarbij men vier dagen werkt en een dag naar school gaat, red.) moeten mensen beschikken over voldoende taalkennis.’ Voorafgaand werd dit probleem onderschat. ‘De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de gemeente, maar dat lijkt vaak langer te duren dan gepland.’
‘Er zijn wel een aantal kandidaten ingestroomd, maar die zijn op twee handen te tellen.’ Meer focust Transform zich op uitkeringsgerechtigden en zij-instromers: mensen die opgeleid worden vanuit een ander vak. ‘Mensen die moeilijk werk vinden in een andere sector, zijn sneller geneigd om zich om te laten scholen.’ Toch zou hij het project niet als mislukt willen bestempelen. ‘Het kost veel energie, maar uiteindelijk levert het toch iets op. Dat is in zo’n overspannen markt als deze beter dan niets.’
Operatieassistenten
Niet alleen in de thuiszorg, maar ook in andere segmenten in de zorg is het tekort nijpend. Ook hier bieden statushouders soelaas: in het Radboudumc beginnen deze maand twee statushouders met de opleiding tot operatieassistent ‘De markt voor gespecialiseerde verpleegkundigen is klein’, zegt Barbara Betel, manager van de operatiekamers. ‘We nemen gediplomeerden aan vanuit de markt, maar leiden ook zelf operatieassistenten op binnen het ziekenhuis.’
In samenwerking met Vluchtelingenwerk werd uiteindelijk een inschrijfformulier opgesteld waarmee statushouders hun interesse kenbaar konden maken. ‘We hebben dit in het Arabisch opgesteld, zodat er geen misverstanden zouden ontstaan. Vluchtelingen met een medische achtergrond konden hun taalniveau, werkervaring en motivatie opgeven, zodat wij konden zien of er überhaupt interesse zou zijn.’
Begeleiding
Die was er: binnen twee weken ontving het Nijmeegse ziekenhuis 27 aanmeldingen. ‘Van mensen die in hun thuisland instrumenten hadden schoongemaakt tot chirurgen en van hoogleraren tot tandartsen: er was heel veel interesse om te beginnen met de opleiding.’ Ook was de tamtam rondom de oproep niet beperkt gebleven tot Nijmegen. ‘We kregen zelfs aanmeldingen uit Amstelveen.’
Dat uiteindelijk slechts twee mensen beginnen aan de opleiding, is volgens Betel geen reden om het project mislukt te noemen. ‘Integendeel: we hadden ons erop ingesteld dat het best lastig zou zijn op goede kandidaten te vinden in deze pilot. Bovendien wil je ook niet een al te grote groep, omdat je anders niet de juiste begeleiding kan bieden. Dat er krapte op de arbeidsmarkt heerst, betekent niet dat je overhaaste keuzes moet maken.’
Het Radboudumc deed er dan ook alles aan om zoveel mogelijk informatie te geven over de opleiding, zodat van beide kanten gekeken kon worden of er een match zou zijn. ‘Eerst was er een informatiebijeenkomst, maar we hebben ook een speeddate georganiseerd toen er nog negen kandidaten over waren om meer over hen te weten te komen.’
Als laatste volgde er een assesment, net als voor alle kandidaten die de opleiding willen komen doen. ‘Daarin worden je competenties en cognitie getest.’ Het zorgde ervoor dat er nog veel kandidaten op het laatst afvielen. ‘Het assessment blijkt een te Westers meetinstrument, daar willen we in de toekomst iets anders op gaan verzinnen.’
