Industriepolitiek was decennialang taboe. Maar wil Nederland succesvol zijn, dan moet de overheid weer industrietakken steunen, zegt SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan.
>> probleem
“Gericht industriebeleid is te lang taboe geweest in Nederland.”
>> analyse
“De RSV-ellende, waarbij scheepsbouwer RSV bijna drie miljard gulden staatssteun kreeg en toch failliet ging, heeft in de jaren ’80 diepe wonden geslagen. Toen ik in de jaren ’90 voorzitter was van werkgeversorganisatie VNO waren die wonden nog vers en kreeg ook ik de instructie mee dat ik alleen voor generiek industriebeleid mocht pleiten. De markt zou zelf wel bedenken wat kansrijk was."
"Die opinie hebben ik en mijn opvolgers ook steevast uitgedragen. Maar aan het dossier windenergie zie je hoe belangrijk het is om af en toe diep adem te halen en toch de sprong te wagen. Als er één land was dat een maximale kans had om zich hier te positioneren aan de wereldtop, dan was het Nederland wel. De windmolen is ons nationaal symbool, de wind is al eeuwen onze vriend en vijand. Maar we moeten helaas constateren dat Denemarken ons heeft ingehaald. Dankzij succesvol industriebeleid zijn zij hierin nu toonaangevend. Dat halen wij nooit meer in.”
>> oplossing
“Het inzicht dat industriebeleid toch kan werken, is ontstaan binnen het eerste Innovatieplatform. Onder leiding van ex-AkzoNobel-topman Joop Sistermans hebben we ons afgevraagd of er een manier is om kansrijke gebieden in de Nederlandse economie een handje te helpen. Het Innovatieplatform heeft toen sleutelgebieden aangewezen, met behulp van de vraag: waar zit Nederland op wereldniveau? Daaruit kwamen water, voeding, bloemen, chemie, hightech en de creatieve industrie. Die gebieden hebben de afgelopen jaren bescheiden, maar niet te verwaarlozen bedragen gekregen voor plannen, die ze samen met een grote kenniscoalitie hadden gemaakt. De voortgang van die plannen is in opdracht van het tweede Innovatieplatform door een onafhankelijke commissie onder leiding van KPN-ceo Ad Scheepbouwer geëvalueerd. Die was daar in grote lijnen positief over."
"Het moet wel van onderop komen. Er zijn verschrikkelijke verhalen te vertellen over wat er kan misgaan – binnen en buiten Nederland – als ambtenaren gaan zeggen: wij weten wat goed is voor Nederland, Europa en de wereld. Maar sectoren die zichzelf willen kwalificeren als wereldtop moeten een royale kans krijgen en verdienen overheidssteun. Dus is mijn pleidooi: laat het RSV-trauma nu eindelijk los en kies kansrijke sectoren om in te investeren.”
Alexander Rinnooy Kan
In de jaren ’90 was Alexander Rinnooy Kan (60) voorzitter van werkgeversorganisatie VNO, later VNO-NCW. Daarna was hij lid van de raad van bestuur van de ING Groep. Tegenwoordig is hij voorzitter van de Sociaal Economische Raad (SER), het adviesorgaan van regering en parlement. Rinnooy Kan is wiskundige en prominent lid van D66. Naast zijn lidmaatschap van het Innovatieplatform heeft hij 35 andere nevenfuncties. De Volkskrant riep hem in 2007, 2008 én 2009 uit tot de invloedrijkste man van Nederland.
Bekijk alle problemen en oplossingen van de big improvers op mt.nl/bigimprover
Lees ook:
Oud-Intel topman Andy Grove: 'Houd massaproductie in eigen hand'
Meld u aan voor de nieuwsbrief van MT en ontvang een gratis hotelbon.
