De kelderende aandelenkoersen en oplopende inflatie drijft Nederlandse pensioenfondsen in het nauw. Van de 700 miljard euro vermogen die de fondsen vorig jaar beheerden, is medio 2008 50 miljard in rook opgegaan.
Anders dan vlak na de dotcom-crash komen de dekkingsgraden nog niet in gevaar. Tenminste, als er geen rekening wordt gehouden met de inflatiecorrectie die veel pensioenfondsen hun deelnemers beloven. Gebeurt dat wel, dan ziet het plaatje er heel wat minder florissant uit. Pensioenconsultant Mercer schat de gemiddelde nominale dekking op 122 procent (tegen 147 procent medio vorig jaar) en de reële dekking, dus rekening houdend met inflatiecorrectie, op 79 procent. Dat is slecht nieuws, zeker als de inflatie nog verder oploopt.
Begrijpelijkerwijs rekenen pensioenfondsen liever met de nominale dekking. Zo rapporteerden ambtenarenpensioenfonds ABP en het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (voorheen PGGM) halverwege dit jaar alleen hun nominale dekkingsgraden van respectievelijk 132 en 143 procent. Ze zijn immers niet verplicht de pensioenen te indexeren. Hoeveel ruimte daar eventueel voor is, zal aan het einde van het jaar moeten blijken. Hoewel beide fondsen circa 15 procent verloren op hun aandelenbeleggingen, bleven de verliezen op hun totale beleggingsportefeuilles beperkt tot respectievelijk 5,1 procent en 2,3 procent. Dat zijn cijfers waar de gemiddelde particuliere belegger na de slachting op de beurs graag voor zou willen tekenen. Beide fondsen wisten hun verliezen te beperken door lucratieve beleggingen in met name grondstoffen. Daarbij werden hun dekkingsgraden gestut door de hoge rente, waardoor de contante waarde van de toekomstige verplichtingen aan de deelnemers lager uitvalt. Dat klinkt ingewikkelder dan het is. Zoals honderd euro op een spaarrekening bij een rentestijging van vijf naar tien procent volgend jaar niet 105 maar 110 euro zal opleveren, geldt omgekeerd dat honderd euro over aan jaar bij een hogere rente correspondeert met een lager bedrag nu. Dat geldt voor zowel spaargeld als verplichtingen.
Extra impuls
De zorgen over de Nederlandse dekkingsgraden kregen een extra impuls vanuit Brussel, waar stemmen opgaan om alle Europese pensioenfondsen aan Solvency II te onderwerpen. Solvency II is de opvolger van Solvency I, het Europees toezichtskader voor de verzekeringsbranche, dat onder andere strenge eisen stelt aan de vermogensbuffers. Het nieuwe toezichtskader moet transparanter en meer risico- en marktgebaseerd worden. Voorstanders als Denemarken, Zweden en Frankrijk willen een level playing field voor verzekeraars en pensioenfondsen. Tegenstanders als Nederland, Engeland, Ierland en België hameren juist op de fundamentele verschillen tussen beide. Anders dan verzekeraars hebben pensioenfondsen geen winstoogmerk en kennen zij veelal een verplichte deelname en daarmee een goed gespreide en stabiele groep deelnemers. Omdat zij daarnaast de ruimte hebben om premies en uitkeringen te wijzigen, is hun risicoprofiel niet te vergelijken met dat van een verzekeraar. Dit biedt pensioenfondsen een langere beleggingshorizon en meer ruimte voor fluctuaties in buffers en risicovollere beleggingen.
Onder het huidige Nederlandse toezichtskader FTK hebben pensioenfondsen drie jaar de tijd om een onderdekking te repareren en vijftien jaar voor een reservetekort. Onder Solvency II zouden ze daar respectievelijk drie en zes maanden de tijd voor hebben. Verder zou de vereiste 97,5% zekerheid om aan de verplichtingen te voldoen onder Solvency II worden opgeschroefd naar 99,5%. Dat lijkt niet veel, maar berekeningen laten zien dat de vereiste dekkingsgraad daarmee naar ongeveer 140 procent stijgt. Indien voorwaardelijke indexatie moet worden gewaardeerd, resulteert dat in een vereiste dekkingsgraad van bijna 200 procent. Er rest de pensioenfondsen in dat geval dus weinig anders dan de pensioenen drastisch te versoberen, de premies te verhogen, af te zien van indexatietoezeggingen, of het defined benefit-systeem in te ruilen voor defined contribution. Eén op één overname van Solvency II zou dus min of meer het einde betekenen van het Nederlandse pensioenstelsel, hoewel ook hierover onduidelijkheid bestaat omdat de Brusselse rekenmodellen andere uitkomsten geven dan de Amsterdamse. Solvency II zal, als alles volgens plan verloopt, in 2012 van kracht worden voor verzekeraars. Als pensioenfondsen er ook aan moeten geloven, zijn zij in 2013 aan de beurt, zij het mogelijk onder een aangepast model.
Ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bemoeit zich sinds begin vorig jaar met Nederlandse pensioenfondsen. Begin mei publiceerde de AFM een rapport waaruit bleek dat circa een derde van de pensioenfondsen tekort schoot wat betreft de informatievoorziening aan pensioengerechtigden. Overigens is dat het enige waar de AFM zich mee bemoeit, die informatievoorziening. De opgelaaide discussie over dekkingstekorten is zaak van DNB en gaat aan de AFM voorbij. Zo ook de rol van bestuurders van het Philips Pensioenfonds bij de veelbesproken vastgoedfraude. De AFM heeft evenmin een rol in het conflict tussen de havenarbeiders en hun pensioenfonds Optas, dat het pensioenvermogen overdeed aan verzekeraar Aegon en de opbrengst nu deels wil besteden aan culturele doelen in plaats van aan indexatie.
Pensioensbewustzijn
Met het Nederlandse pensioenbewustzijn is het nog altijd slecht gesteld, zo blijkt uit onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Van de dertigers denkt slechts een kwart goed voorbereid te zijn op het pensioen. Bijna de helft zegt eigenlijk geen idee te hebben. Ook weet 30 procent van de Nederlanders niet of ze een pensioen hebben op basis van eindloon, middelloon of een ander systeem. Interesse voor het pensioen komt pas met het naderen van de pensioengerechtigde leeftijd. Van de 50-plussers zegt de helft goed voorbereid te zijn. Onder hen scoren eigenlijk alleen de hoogopgeleiden met een inkomen hoger dan drieduizend euro netto per maand een voldoende. Anders gezegd leeft het pensioen vooral bij de groep die zich het minste zorgen hoeft te maken, of voor wie die zorgen te laat komen om er nog wat aan te doen.
Werkgevers voelen zich volgens de stichting Pensioenkijker.nl niet geroepen hun werknemers beter voor te lichten. Hoewel tweederde van de werkgevers het pensioen belangrijk zegt te vinden, geeft een 40 procent aan het geen boeiend onderwerp te vinden. Slechts een kwart van de werkgevers informeert het personeel actief over het pensioen. Het merendeel vindt dat werknemers voor informatie zelf maar bij het pensioenfonds moeten aankloppen. Dat is jammer, want met voorlichting en workshops op het werk met vertegenwoordigers van de verzekeraar of het pensioenfonds komen werknemers wel degelijk in beweging. Betere voorlichting leidt tot meer kennis en betere beslissingen. Dat is ook goed voor de werkgever, want Amerikaanse werknemers die hun toekomst goed geregeld hebben, blijken een stuk productiever.
AON ***
Directievoorzitter: Lex Geerdes
Admiraliteitskade 62, 3063 ED Rotterdam
T 010-448 8911 E [email protected]
Profiel: AON is bekend van haar dienstverlening op het gebied van risicomanagement, employee benefits en verzekeringen. AON Nederland maakt deel uit van de AON Corporation (Chicago, USA). Het wereldwijde Aon-netwerk omvat circa 500 kantoren in meer dan 120 landen en telt ruim 36.000 medewerkers. Hiermee is Aon één van de grotere financiële dienstverleners ter wereld.
Kernactiviteit: Aon speelt een actieve rol bij het opzetten en afsluiten van nieuwe pensioenregelingen. Daarnaast maken de vele wijzigingen in de wet- en regelgeving en maatschappelijke ontwikkelingen het noodzakelijk pensioenregelingen continu te evalueren en te actualiseren. Aon ondersteunt relaties in deze processen door middel van advisering, bemiddeling en controlewerkzaamheden. Relaties kunnen daarnaast gebruik maken van de juridische kennis en ervaring van het bedrijf op pensioengebied.
Specialiteit: Aon adviseert als strategisch consultant bij het employee-benefitsbeleid. Binnen het door de klant vastgestelde raamwerk ontwerpt het bedrijf regelingen. Aon zorgt voor uitvoering van de regelingen en bemiddelt bij totstandkoming van collectieve en individuele verzekeringsovereenkomsten. Aon ondersteunt daarnaast ook de klant bij implementatie van nieuw of aangepast beleid.
Doelgroep: Grootzakelijke bedrijven en ondernemingen in het MKB.
ACHMEA **
Ceo: M. Dijkshoorn
Achmea Holding
Handelsweg 2, 3707 NH Zeist
T 030- 693 7000 E Via de site
Profiel: Achmea is één van de grotere financiële dienstverleners in de Benelux. In totaal werken zo'n 22.000 mensen voor Achmea.
Kernactiviteit: Achmea biedt via de Achmea-merken – onder meer Centraal beheer, Avéro Achmea en Interpolis – diverse pensioenoplossingen die passen bij het budget en wensen van de klant en die het personeel van de klant aanspreken. Het gaat om pensioenopbouw via eindloonregeling, via en middelloonregeling (uit te breiden met indexering, zodat het pensioen beschermd is tegen inflatie en waardevast blijft) en pensioenopbouw via een beschikbare premieregeling.
Specialiteit: Achmea heeft als doel haar klanten de juiste product/dienstencombinaties te bieden en daarbij zorg uit handen te nemen. Menselijke benadering van de klanten staat daarbij centraal, schrijft het bedrijf op haar corporate site.
Doelgroep: MKB en grootzakelijk.
ZWITSERLEVEN **
Directievoorzitter: C.J. van Nijhuis
Burgemeester Rijnderslaan 7 1185 MD Amstelveen
T: 0800-0045 E Via de site
Profiel: Eind april 2008 rondde SNS Reaal de overname van Zwitserleven af. Zwitserleven blijft bestaan als zelfstandige onderneming en het merk blijft gehandhaafd. Binnen SNS Reaal is Zwitserleven het kenniscentrum op het gebied van pensioenen. Zwitserleven heeft ongeveer 750 mensen in dienst en is onderdeel van een internationaal netwerk.
Kernactiviteit: Werkgevers die hun menselijk kapitaal een goed pensioen willen bieden, maar geen zin hebben in hoge kosten of veel papierwerk, kunnen bij Zwitserleven terecht voor het i-pensioen (zie http://www.i-pensioen.nl/). Bij dit pensioen is er tussen een beschikbare premieregeling of geïndexeerde middelloonregeling. Het online beheer staat naar eigen zeggen garant voor maximale efficiency. Zwitserleven biedt daarnaast diverse andere pensioenregelingen.
Specialiteit: Zwitserleven Asset Management is de vermogensbeheerder van Zwitserleven Nederland en is gespecialiseerd op pensioengebied, zowel voor Zwitserleven als voor derden. Het beheerd vermogen is ongeveer 13 miljard euro.
Doelgroep: Consumenten, pensioenfondsen en bedrijfsleven.
AEGON **
Directie (pensioenen): Marco B.A. Keim
Aegonplein 50, 2591 TV Den Haag
T 070-344 3210 E Via de site
Profiel: Aegon is één van ´s werelds grootse verzekeraars. De Aegon Groep biedt financiële bescherming en vermogensopbouw met een assortiment aan producten en diensten, zoals levensverzekeringen, pensioenen, spaar- en beleggingsproducten en schade – en inkomensverzekeringen. Er werken ongeveer 30.000 werknemers bij Aegon N.V. Bij Aegon Nederland zijn dat er 6.000.
Kernactiviteit: Aegon biedt een compleet assortiment aan collectieve pensioenen. Een voorbeeld daarvan is het Klik en klaar pensioen, naar eigen zeggen een doordacht pensioen voor werknemers dat eenvoudig en overzichtelijk en online te regelen is. Andere voorbeelden zijn het Aegon Solide Pensioen, Aegon Garant Pensioen en het MKB Groei Pensioen.
Specialiteit: Aegon is gespecialiseerd in het beheren van vermogen en het verzekeren van pensioenen en inkomen.
Doelgroep: MKB, grote bedrijven, ondernemers en dga's.
PGGM **
Voorzitter Raad van Bestuur: J.G.M Alders
Voorzitter Hoofddirectie: M.J van Rijn
Kroostweg Noord 149, 3704 DV Zeist
T 030-277 9911 E Via de site
Profiel: PGGM is een pensioenuitvoeringsorganisatie en vermogensbeheerder. PGGM verzorgt voor Pensioenfonds Zorg en Welzijn de uitvoering van de pensioenregeling en het vermogensbeheer. Momenteel is er 86 miljard euro pensioenvermogen belegd van ruim 2 miljoen oud-werknemers in de sector zorg en welzijn.
Kernactiviteit: PGGM belegt haar vermogen wereldwijd in onder meer aandelen, private equity, vastrentende waarden, vastgoed en commodities. Het bestuur van PGGM besloot in 2006 om de bestaande organisatie te splitsen in een beleids- en uitvoeringsorganisatie. Op 1 januari 2008 werd die splitsing een feit. De uitvoeringsorganisatie houdt de naam PGGM. PGGM is verantwoordelijk voor de uitvoering van de collectieve pensioenregeling en biedt aanvullende inkomensproducten- en diensten. Het Pensioenfonds heet Pensioenfonds Zorg en Welzijn.
Specialiteit: PGGM geeft voortaan inzicht in alle beleggingen van pensioengelden die zij beheert voor Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het pensioenfonds publiceert de overzichtslijsten die in te zien zijn via http://www.pfzw.nl/Over_PFZW/beleggingen/beleggingen.asp. PGGM claimt als eerste vermogensbeheerder deze vergaande stap in transparantie te zetten.
Doelgroep: De sector zorg en welzijn.
ABP **
Voorzitter Directieraad: D. Sluimers
L.C. Brinkman, bestuursvoorzitter
Oude Lindestraat 70, 6411 EJ Heerlen
T 45 579 9111 E Via formulier op de site
www.abp.nl
Profiel: ABP is het bedrijfstakpensioenfonds voor overheid en onderwijs. Elco Brinkman,die sinds 2001 bestuursvoorzitter van ABP is, is onlangs benoemd tot president-commissaris van het verzelfstandigde uitvoeringsbedrijf van ABP. In 2009 zal hij daarom zijn functie als voorzitter neerleggen.
Kernactiviteit: Stichting Pensioenfonds ABP (ABP) is het bedrijfstakpensioenfonds voor werkgevers en werknemers van overheids- en onderwijsinstellingen in Nederland. ABP heeft 2,7 miljoen klanten en een beheerd vermogen van € 217 miljard (per 31 december 2007). Daarmee behoort ABP tot de top drie van grootste pensioenfondsen ter wereld.
Specialiteit: Een jaar na alle commotie over pensioenfondsen die beleggen in clusterbom-makers en andere verwerpelijke zaken, maakte ABP in mei 2008 schoon schip door een duurzaamheidsverslag te publiceren waarin het bedrijfstakpensioenfonds bedrijven stimuleert om zich milieubewust, sociaal en aandeelhoudersvriendelijk te gedragen.
Doelgroep: Alle bedrijven en instellingen in overheid en onderwijs (inclusief militairen).
SPF SPOORWEGPENSIOENFONDS
Voorzitter Bestuur: C. Blokland
Arthur van Schendelstraat 850, 3500 GA Utrecht
T 030-232 9111 E [email protected]
http://www.spoorwegpensioenfonds.nl/
Profiel: Stichting Spoorwegpensioenfonds is een niet verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds. Stichting Spoorwegpensioenfonds behoort tot de grotere pensioenfondsen van ons land. Het fonds heeft een belegd vermogen van 12 miljard euro en telt ongeveer 29.000 actieve deelnemers, 24.000 gepensioneerden en meer dan 60 aangesloten ondernemingen.
Kernactiviteit: Het spoorwegpensioenfonds biedt een pensioenvoorziening aan (voormalige) werknemers in de bedrijfstak spoorwegen. Het beleggingsbeleid van de Stichting is gericht op het behalen van een maximaal beleggingsresultaat op de lange termijn bij een vastgesteld risicoprofiel. Het fonds belegt wereldwijd in aandelen, emerging marktets, private equity, staatsobligaties, bedrijfsobligaties en daarvan afgeleide producten en vastgoedfondsen. In Nederland belegt het fonds ook direct in vastgoed en hypothecaire leningen.
Specialiteit: Het Spoorwegpensioenfonds meldde eind 2007 in een persbericht dat het haar principes voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen heeft aangescherpt en dat het fonds niet investeert in controversiële wapens zoals clusterbommen, anti-persoonsmijnen, biologische, chemische en nucleaire wapens. Ook sluit het Spoorwegpensioenfonds ondernemingen uit die zich stelselmatig schuldig maken aan kinderarbeid, milieuvervuiling en ernstige schendingen van mensenrechten.
Doelgroep: Werknemers en voormalige werknemers in de bedrijfstak Spoorwegen.
DELTA LLOYD **
Voorzitter Raad van Bestuur: N. Hoek
Spaklerweg 4, 1096 BA Amsterdam
T 020-594 9111 E Via de site
Profiel: Onder de merknamen Delta Lloyd, OHRA en ABN AMRO Verzekeringen is Delta Lloyd Groep actief als een financiële dienstverlener met verzekeringen, vermogensbeheer en bancaire diensten. De geschiedenis van Delta Lloyd Groep gaat twee eeuwen terug. De Groep is ook actief in Duitsland en in België. In totaal werken er bij Delta Lloyd Groep 6.407 mensen.
Kernactiviteit: Organisaties kunnen via Delta Lloyd diverse collectieve pensioenplannen voor het personeel afsluiten, zoals het Balans Pensioen Plan, Aanvullend Pensioen Plan en voor werkgevers die hun menselijk kapitaal veel keuzevrijheid willen geven zijn er de regelingen Garant Pensioen Plan en Persoonlijk Pensioen Plan Collectief. Ook de DGA kan zijn pensioen bij Delta Lloyd afsluiten.
Specialiteit: Delta Lloyd Corporate Clients is pensioenspecialist voor pensioenfondsen en grootzakelijke bedrijven. Corporate Clients heeft expertise op het gebied van maatwerkoplossingen, vermogensbeheer implementatietrajecten, administratie, risicomanagement en communicatie.
Doelgroep: MKB, grootzakelijke bedrijven en pensioenfondsen.
HEWITT **
CEO: Russel Fradin
Haarlerbergpark
Haarlerbergweg 21-23 1101 CH Amsterdam
T 020-698 1675
Profiel: Hewitt Associates is naar eigen zeggen 's werelds grootste leverancier op het gebied van HR outsourcing en consulting. Hewitt voert programma's uit op het gebied van Human Resources, gezondheidszorg, salariëring en pensioenen voor miljoenen werknemers en pensioengerechtigden over de hele wereld. Bij het bedrijf werken – verspreid over kantoren in 35 landen – bijna 22.000 werknemers. Fortune riep het bedrijf in 2004 uit tot een van America's Most Admired Companies.
Kernactiviteit: Retirement en Financial Management consultants van Hewit helpen werkgevers bij het ontwerpen van pensioenregelingen. De dienstverlening omvat advies op het gebeid van strategisch ontwerp, actuariaat, beleggingen, juridische analyse en communicatie. De adviezen helpen werknemers, werkgevers en pensioenuitvoerders bij het ontwerp en beheer van hun pensioenregelingen.
Specialiteit: Onder de noemer Pensioen Outsourcing ondersteunt Hewitt ondernemingen en pensioenfondsen bij de administratie van hun pensioenregelingen. Taken die Hewitt op zich kan nemen zijn onder meer verzameling en verwerking van pensioengegevens, berekening van de pensioenuitkeringen, communicatie naar de deelnemers, boekhouding en verslaglegging, verrichten van secretariële werkzaamheden en het pensioenmanagement.
Doelgroep: De helft van de 3000 klanten van Hewitt heeft een plekje in de Fortune-500 lijst.
NATIONALE NEDERLANDEN **
Directievoorzitter: L.J. Wijngaarden
Kantoor Haagse Poort
Prinses Beatrixlaan 35, 2595 AK Den Haag
T 070-513 03 03 E Via de site
Profiel: Nationale-Nederlanden, onderdeel van de ING Groep, is al meer dan 150 jaar actief in verzekeren. ING Groep is in meer dan 50 landen actief op het gebied van bankieren, verzekeren en vermogensbeheer.
Kernactiviteit: Organisaties kunnen bij Nationale-Nederlanden terecht voor een salarisdienstijdregeling of een beschikbare premieregeling. De salarisdiensttijdregeling kent twee varianten: eindloon en middelloon. Voordeel van de beschikbare premieregeling zijn de calculeerbare kosten. Deze regeling heeft drie varianten: de werkgever kan kiezen voor een beschikbare premieregeling op basis van een verzekerde rente, een kapitaal uitgedrukt in euro's of een kapitaal uitgedrukt in de waarde van participaties. Nationale-Nederlanden biedt voor elke variant passende pensioenproducten, zowel voor collectieve regelingen als voor individuele werknemers.
Specialiteit: DGA's die zelf meer inzicht willen in hun pensioensituatie, kunnen via de Mijn NN-pagina een digitale versie van de DGA-pocket downloaden. Hierin staat veel actuele informatie over het DGA-pensioen.
Doelgroep: Consument, MKB, mid-corporate en grootzakelijke cliënten.
LOYALIS *
Voorzitter Directieraad: S. van Driel
Postbus 4897, 6401 JR Heerlen
T 045 579 61 11 E Via de site
Profiel: Loyalis is een inkomens- en arbeidsspecialist voor iedereen die werkt bij de overheid, politie, brandweer,
defensie, energie- en nutsbedrijven of in het onderwijs. Loyalis levert aanvullende (maatwerk-)producten en diensten voor inkomenszekerheid en personeelszorg die aansluiten op collectieve regelingen.
Kernactiviteit: Mensen uit bovengenoemde sectoren kunnen via Loyalis hun pensioen of inkomen bij arbeidsongeschiktheid aanvullen, een aanvulling op AOW of ouderdomspensioen regelen of het inkomen van partner en/of gezin aanvullen bij overlijden. Loyalis biedt ook levensloopregelingen. Loyalis heeft een uitgebreid portfolio met producten die werkgevers aan hun werknemers kunnen bieden. Een greep: coaching, mediation, reïntegratie en diverse pensioenproducten.
Specialiteit: Uit een onderzoek van eind december 2007 van vergelijkingssite Independer, waar ruim 3000 mensen aan deelnamen, blijkt dat Loyalis de meest gewaardeerde aanbieder is. Overall scoorde de verzekeraar een cijfer van 8,2. De verzekeraars werden onder meer beoordeeld op geboden informatie, duidelijkheid en contact met de klant.
Doelgroep: Sectoren overheid, onderwijs, energie- en nutsbedrijven.
